Yeni ştam olan XEC-in yoluxduruculuğu sürətlə artır
Ötən il COVID-19 pandemiyasının başa çatdığı elan edilsə də, zaman-zaman virusun müxtəlif subvariantları ortaya çıxır. Onlardan bəziləri qeydə alındığı ölkələrdə müvafiq mübarizə tədbirlərinin başlanmasına rəvac verir, digərləri isə heç bir əhəmiyyət kəsb etmədən yoxa çıxır.
Mütəxəssislər koronavirusun hələ ki, son ştamı olan XEC-in pandemiyanın yeni dalğasına səbəb ola biləcəyindən narahatdırlar. "Omikron" ailəsindən olan subvariant daşıdığı fərqli mutasiyalar sayəsində daha sürətli yayılma qabiliyyətinə malikdir. Bu ştam artıq bəzi Avropa və Asiya ölkələrində, habelə ABŞ-nin 25 ştatında yüzlərlə xəstədə aşkar edilib. Virusun kəskin artımı ilk dəfə iyun ayında Almaniyada müşahidə olunub. Xəstəliyin mövcudluğunu təsdiqləyən ölkələr arasında Sloveniya, Belçika, Niderland, Tayvan, Fransa, İsrail, İtaliya, İsveç, İrlandiya, Böyük Britaniya, Kanada, İspaniya və Danimarka da var. Xəstəliklərə nəzarət və qarşısının alınması mərkəzləri virusun yanvarın ortalarında pik həddə çatacağını proqnozlaşdırırlar.
Yeni ştamlara yoluxsaq, nə etməliyik?
Mövzu ilə bağlı qəzetimizə açıqlama verən həkim-infeksionist Aişə Kərimovanın sözlərinə görə, XEC dünya miqyasında narahatlıq doğuran son subvariantlardan biridir: "Yeni ştama yoluxmuş insanlarda tez-tez boğaz ağrısı, yorğunluq, öskürək, əzələ ağrıları və burun axması kimi simptomlar müşahidə olunur. Digər COVID-19 variantları kimi, XEC də əsasən zəifləmiş immun sisteminə malik şəxslər üçün daha təhlükəlidir. Xüsusilə yaşlılar, şəkərli diabet, ürək-damar, təzyiq, astma kimi xroniki xəstəlikləri olanlar, hamilə qadınlar və peyvənd olunmayanlar bu subvariantdan ciddi təsirlənə bilərlər".
Həkim-infeksionist bildirib ki, insanlar XEC və ya digər ştamlara yoluxduqlarını düşündükdə ən qısa zamanda test olunmalı və nəticəni gözləyərkən özlərini izolyasiya etməlidirlər: "Yoluxma təsdiqləndikdən sonra həkimlə məsləhətləşərək göstərişlərə uyğun müalicə alınmalıdır. Ev şəraitində təcrid olunma qaydalarına əməl etmək lazımdır. Bu dönəmdə kifayət qədər su içmək və istirahət etmək mütləqdir".
XEC-dən necə qorunaq?
Yeni subvariantların ortaya çıxmasının təbii proses olduğunu söyləyən A.Kərimova deyib ki, əsas qorunma üsulları COVID-19-un ümumi qorunma qaydalarına əsaslanır: "Xüsusən qapalı məkanlarda və sıxlıq olan yerlərdə tibbi maskadan istifadə vacibdir. Əlləri tez-tez yumaq və dezinfeksiya etmək, sosial məsafəni qorumaq, havalandırmanın zəif olduğu qapalı məkanlardan çəkinmək, kütləvi tədbirlərdən mümkün qədər uzaq durmaq lazımdır".
Həkim-infeksionist qeyd edib ki, vaksinasiya COVID-19 və ştamlarına qarşı hələ də ən effektiv üsul olaraq qalır: "Hazırda mövcud koronavirus peyvəndləri XEC variantına qarşı da müəyyən dərəcədə qoruma təmin edir. Bununla yanaşı, peyvəndlər yeni variantlara uyğunlaşdırılır və inkişaf etdirilir. Bu səbəbdən vaksin olunmaq və gücləndirici dozalardan istifadə etmək hər kəs üçün tövsiyə olunur. Yeni ştama yoluxma halına ölkəmizdə rast gəlinməsə də, ehtiyatı əldən vermədən fərdi gigiyena və məsuliyyətli davranış qaydalarına riayət etmək gələcəkdə də mühüm rol oynayacaq".
Ü.XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
