Prezident
Səfərlər
Birinci vitse-prezident
Qəbullar
Fərmanlar
Sərəncamlar
Məktublar
Qanunlar
Tədbirlər
Əlaqə
Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., Mətbuat pr. 529-cu məhəllə, 4-cü mərtəbə
(+994 12) 539 49 20, 538-31-11
Bunun yolu düzgün həyat tərzi vərdişlərindən keçir
İnsan doğulur, böyüyür, yaşlanır və bu dünyaya vida edir. Bu, tarix boyu belə davam edib. Hüceyrələrimiz, toxumalarımız, orqanlarımız təbiətin qanununa uyğun olaraq yaşlanır və qocalma başlayır. Amma bu təbii prosesi yavaşlatmaq da mümkündür.
1900-cü illərin əvvəllərində yeni doğulmuş körpə üçün "gözlənilən ömür" təxminən 30-40 il idi. 2000-ci illərə qədəm qoyduqda bu rəqəm demək olar ki, iki dəfə artdı və 70-80 ilə çatdı. Bu, müasir tibbin təkcə dərmanlar, peyvəndlər və yeni texnologiyalar sayəsində əldə etdiyi nailiyyət deyil. Su və qida gigiyenası, kanalizasiya sistemləri, ictimai təşkilatlar, iqtisadi inkişaf və bir çox digər faktor da bu uğurda rol oynayır.
Hər yaş müxtəlif səbəblərdən fiziki və mənəvi qocalmanı sürətləndirə biləcək bəzi dəyişikliklərə yol açır. Bu dəyişikliklər bədənə və ruha müxtəlif dərəcədə təsir göstərir. Bununla belə müəyyən yaş mərhələlərində qocalmanın gözləniləndən daha sürətli ola biləcəyi də məlumdur.
Türkiyəli professor Osman Müftüoğlunun sözlərinə görə, insanlar 40-50 yaşlarından etibarən "ən az zərərlə" yaşlanmağın yollarını araşdırmalı, tapmalı və tətbiq etməlidirlər. Onlar "niyə, necə və hansı səhvlərə görə sürətlə yaşlanırıq?", "xroniki xəstəlikləri necə aradan qaldıra və ya idarə edə bilərik?" kimi suallara cavab tapmalıdırlar.
Əslində, texnoloji yenilikləri nəzərə alsaq, müasir insanların əcdadlarından 50-100 il daha çox yaşamaq şansı var. Belə ki, əvvəllər insanların kütləvi ölümünə səbəb olan virus mənşəli xəstəliklər artıq o gücdə deyillər, üstəlik onların təsirli müalicə üsulları da var. Ölümlərin əksəriyyəti daha çox şəkərli diabet, hipertoniya, ürək-damar xəstəlikləri, Alsheymer, piylənmə və xərçəng kimi xəstəliklər nəticəsindədir. Elmi araşdırmalar göstərir ki, insan həyatının orta hesabla 20 faizi, xüsusilə 50-60 yaşdan sonrakı dövrü sağlamlıqlarındakı problemlərlə keçir. Buna görə də xəstəlikləri necə müalicə etməkdənsə, onların qarşısını necə alacağımızı araşdırıb öyrənməliyik.
ABŞ-nin Stenford Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən aparılan araşdırmaya görə, yavaş və davamlı bir proses olan qocalma insan ömrü boyu iki dəfə sürətlənir. Bu hal 40 və 60 yaşlarında baş verir. Mütəxəssislər xüsusilə bu yaşlarda qidalanmaya, yuxuya, damar sağlamlığına, hiss orqanlarının və yaddaşın qorunmasına, aktiv və stressiz həyat tərzinə diqqət etməyi tövsiyə edirlər.
Orqanizmin yaşlanmasını sürətləndirən hər şey ilk olaraq hüceyrələrin zədələnməsi ilə başlayır. Bu hüceyrələrin sayı artdıqca qocalma sürəti də artır, tezliklə xroniki xəstəliklər bir-bir "qapını döyməyə" başlayır. Buna görə də sağlam yaşlanmaq üçün yaxşı genləri stimullaşdıraraq, pis genləri susdurmalıyıq. Bunun üçün gündəlik həyat tərzində edilən səhvləri müəyyənləşdirərək onlardan uzaq durmaq lazımdır. Gen və DNT orqanizmin sirlərinin saxlanıldığı "polad seyf"lərdir. Bu "seyf"ləri açmağın yolu düzgün həyat tərzi vərdişlərindən keçir.
O.Müftüoğlu bildirib ki, orqanizmin yaşlanmasının qarşısını almaq üçün biokimyəvi/genetik qan analizləri, epigenetik yaş testləri, koqnitiv/zehni qiymətləndirmələr, fizioloji biomarker, Doppler, MRT, USM və s. kimi görüntüləmə testləri həyata keçirilməlidir.
Daha sonra mütəxəssislər tərəfindən pasiyentin şəxsi sağlamlıq tarixi, qidalanma, yuxu, yaxşı və pis vərdişləri haqqında ətraflı sorğu aparılmalıdır. Orqanizmin ehtiyacı olduğu vitaminlər, minerallar, fitoterapevtik molekullar, antioksidantlar və s. müəyyən edilməli, gen, kök hüceyrə/PRP, ekzozom, LED işıq, soyuq və isti şok terapiyaları həyata keçirilməlidir.
İnsanın ən böyük sərvəti onun sağlamlığıdır. Buna görə də onu qorumaq ən böyük vəzifəmizə çevrilməlidir.
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
XİN: Niderland Azərbaycana və postmünaqişə dövründə regiondakı vəziyyətə münasibətdə növbəti dəfə qərəzli yanaşma nümayiş etdirir
Makronun impiçmenti ilə bağlı hazırlıq gedir
Aİ Rusiya aktivlərinin 1,4 milyard avroluq gəlirini Ukraynaya yönəldib
Meymunçiçəyinə qarşı ilk peyvənd təsdiqlənib
Prezident İlham Əliyev Əlcəzairin Azərbaycanda yeni təyin olunmuş səfirinin etimadnaməsini qəbul edib YENİLƏNİB
İran Prezidenti əxlaq polisinin qadınları narahat etməyəcəyinə söz verib
Balakəndə əməliyyatlar zamanı narkotik plantasiyaları salan 5 nəfər saxlanılıb
Bu ilin səkkiz ayında 24 mindən çox şəxsə proaktiv qaydada pensiya təyin edilib
Türkiyədə ÜDM-in uzunmüddətli artması üçün baza formalaşdırılır
Dünya Bankı ilə Ölkə Tərəfdaşlıq Çərçivə sənədi və COP29 barədə fikir mübadiləsi aparılıb
Qarabağ Universitetinin tələbələri Xankəndiyə gəliblər
Qonşu ölkədə dəhşətli qəza: 10-dan çox ölən var
Naxçıvanda sahibkarlarla görüş keçirilib
ÜST “mpox” virusuna qarşı ilk peyvəndi təsdiqləyib
Ankarada Qafqaz İslam Ordusu qəhrəmanlarının xatirəsi anılıb
Süni intellektin inkişafı qlobal mis çatışmazlığına səbəb olacaq
Tramp sui-qəsdə görə Bayden və Harrisi günahlandırıb
Tokayev: Qazaxıstan Avropaya enerji resurslarının tədarükünü artırmağa hazırdır
Azərbaycan səfiri etimadnaməsini Nepal Prezidentinə təqdim edib
Donald Trampa qarşı sui-qəsd cəhdi araşdırılır
"Azərenerji" gələcəyin enerji sisteminin idarə edilməsi üçün islahatlara başladı
Qüdrətli dövlət, güclü ordu, yüksək rifah11 Sentyabr 2024
İstək və arzu başqadır, həqiqət və reallıq isə bambaşqa!10 Sentyabr 2024
Ümumavropa qaz təchizatçısı08 Sentyabr 2024
Riyakarlıq xəstəliyi04 Sentyabr 2024
Xankəndidə seçki izdiham02 Sentyabr 2024
Azad və demokratik ənənənin təntənəsi31 Avqust 2024
"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!