Paşinyan hökuməti o qədər borc götürüb ki, ölkə ağır maliyyə yükü altında qalıb

Sülh müqaviləsinin imzalanmayacağı təqdirdə qarşıdakı dövr ərzində Ermənistanı daha böyük problemlər gözləyir. Ermənistanda mövcud sosial-iqtisadi problemlər həmişə olduğu kimi, bu il də ön plana çıxıb. İndi cəmiyyət hakimiyyətdən üzləşdikləri sosial çətinliklərin həllini tələb edir. Amma bunun üçün lazımi resurslar olmadığından ölkəni aksiyalar, tətillər bürüyür. 

İqtisadi vəziyyətin pisləşməsi dövlət büdcəsinə vergi gəlirlərinin azalmasına da gətirib çıxarıb. Bu o deməkdir ki, dövlət 2025-ci ildə vətəndaşların əməkhaqqı və təqaüdlərini ödəmək üçün əlavə kredit yükünün altına girməli olacaq.

Bu azmış kimi, vergilərin artırılmasından sonra kiçik və orta biznes təhlükə altına düşüb. Bu sahədə fəaliyyət göstərən bəzi sahibkarlar hüquqları uğrunda ümidsiz mübarizə apararkən, Paşinyan hakimiyyətinin özbaşınalıqları yeni çalarlar alır. Vergilər, cərimələr və peniyalar amansızcasına artırılır. 

Bu fonda Ermənistan Ədliyyə Nazirliyi elə bir qanunvericilik təşəbbüsü ilə çıxış edib ki, onunla adi vergi müfəttişi əsassız müdaxilə və əsaslandırılmamış cərimələrlə istənilən vaxt, istənilən biznesi müflisləşmə həddinə gətirə bilər.

"4rd.am" nəşri yazıb ki, hazırda Ermənistanda biznesin yoxlamalar nəticəsində əlavə vergi öhdəlikləri barədə təqdim edilmiş inzibati aktı mübahisələndirdiyi təqdirdə, məhkəmə qərarına qədər təyin edilmiş öhdəlikləri ödəməmək imkanı var. Bu qanunvericilik təşəbbüsünün qəbulundan sonra isə bunu etməyə məcbur olacaq. Məhkəmənin qərarının necəliyini, vergi müfəttişinin öz qərarında yanılıb-yanılmadığının fərqi olmayacaq. İnzibati aktı mübahisələndirməzdən əvvəl təyin edilmiş vergi öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi məcburi şərt olur. Yalnız bundan sonra biznes öz maraqlarını qorumaq üçün məhkəməyə müraciət edə bilər.

Bu təşəbbüsün qəbulundan sonra Ermənistanda biznes təkcə vergi müfəttişinin özbaşınalıqları ilə üzləşməyəcək və bəzən məcburi müflisləşməyə getməyəcək, bu həm də Paşinyan hakimiyyətinin əlində arzuolunmaz sahibkarları vergi məngənəsində saxlamaq və cəzalandırmaq üçün bir alətə çevriləcək.

Ermənistanda hakimiyyətin biznesi terrora məruz qoyması vergi sistemində korrupsiya risklərinin dərinləşməsinə də səbəb olacaq. Akt yazmadan əvvəl, nə qədər razı olmasalar da, sahibkarlar mümkün olan bütün vasitələrlə vergi müfəttişi ilə dil tapmağa çalışacaqlar.

Bu azmış kimi, son illər Ermənistan hökuməti o qədər borc götürüb ki, bu məsələdə fəlakətli həddə çatıb. İstər borcun kəskin artması, istərsə də qiymətlərin xeyli yüksəlməsi nəticəsində borclara xidmət çətinləşib. Ermənistan hakimiyyətinin "səyləri" ucbatından ölkə ağır maliyyə yükü altına düşüb. Məlumata görə, hər il Ermənistanın dövlət büdcəsindən borclara xidmət üçün yüz milyardlarla dram ayrılır.

Bildirilib ki, 2025-ci ildə dövlət borcunun ödənilməsi və borclara xidmət üçün 1117,1 milyard dram tələb olunacaq ki, bunun da 723,0 milyard dramı borc ödənişləri, 394,1 milyard dramı isə faiz ödənişləri olacaq. 

Son 6 ildə Ermənistan hökuməti çox borc götürüb və ölkə ağır maliyyə yükü altındadır. Bu müddət ərzində Ermənistan hökumətinin borcu təxminən iki dəfə artıb. Borc üzrə faiz dərəcəsi əvvəlki 4-4,5 faizdən 7,3 faizə yüksəlib. Bu il təkcə Ermənistan hökumətinin borcunun faizlərini ödəmək üçün 394 milyard dram lazımdır ki, bu da ötən illə müqayisədə 49 milyard çoxdur.

Müqayisə üçün qeyd edək ki, Ermənistanın 2018-ci ilin dövlət büdcəsində borclara xidmət üçün cəmi 140 milyard dram ayrılmışdı. Cari il isə 394 milyard dram ayrılacaq. Paşinyanın hakimiyyətinin 6 ilində təkcə borcun faizlərinin ödənilməsi 2,8 dəfə artaraq, 140 milyard dramdan 394 milyard drama çatıb.

Bütün bunlar Ermənistanı kifayət qədər narahat günlər gözlədiyindən, ölkənin üzləşdiyi ümumi böhranın daha da dərinləşəcəyindən xəbər verir.

Elçin CƏFƏROV,

"Azərbaycan"