- Şəxsiyyət vəsiqəmi, diplomumu və onun əlavəsini  itirmişəm. Sənədlərimi təzədən almaq üçün nə etməliyəm? Xahiş edirəm ətraflı yol göstərəsiniz.

Əlirza ƏLİYEV,

Lökbatan qəsəbəsi

- Əslində, sualınız şəxsiyyət vəsiqəsinin və diplomun (əlavəsinin) itirilməsi məsələlərini əhatə etməklə iki hissədən ibarətdir.

Qeyd edək ki, itirilmiş şəxsiyyət vəsiqəsinin yenisi ilə əvəz edilməsi məsələsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23.10.2013-cü il tarixli 3 nömrəli fərmanı ilə təsdıqlənmiş "Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi barədə Əsasnamə"yə uyğun tənzimlənir.  Bu Əsasnamənin 3-cü müddəasına  əsasən, itirilmiş vəsiqənin sahibi onu harada, nə vaxt və hansı şəraitdə itirdiyini göstərməklə, vəsiqə verən orqana yazılı məlumat verməlidir. Şəxsiyyət vəsiqəsinin itirilməsi ilə əlaqədar onun yenidən verilməsinə görə dövlət rüsumu ödənildikdən və şəxsiyyət vəsiqəsinin verilməsi haqqında ərizə-anket doldurulduqdan sonra vətəndaşa yeni şəxsiyyət vəsiqəsi verilir.  Ərizə-anket forması  vəsiqə verən orqanda, "ASAN xidmət" mərkəzində doldurulur. "Dövlət rüsumu haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən, şəxsiyyət vəsiqəsinin itirilməsi ilə əlaqədar onun yenidən verilməsinə görə dövlət rüsumu aşağıda göstərilən məbləğdədir:

* 10 iş günü müddətində verildikdə - 30 manat, 

* 3 iş günü müddətində verildikdə - 70 manat, 

* 1 iş günü müddətində verildikdə - 90 manat

İtirilmiş ali təhsil haqqında diplom və onun əlavəsinin bərpa edilməsi məsələsinə gəldikdə, bununla bağlı qaydalar Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 29.04.2010-cu il tarixli 82 saylı qərarı ilə təsdiqlənmiş "Təhsil haqqında dövlət sənədlərinin nümunələri və onların verilməsi Qaydaları" ilə tənzimlənir. Həmin qərarla təsdiqlənmiş "Ali təhsil pilləsinin bakalavr və magistr səviyyələrində təhsil haqqında dövlət sənədlərinin nümunələri və onların verilməsi Qaydası"nın 4-cü maddəsinin tələbinə görə, diplomu və onun əlavəsini itirən şəxs ərizə ilə ali təhsil müəssisəsinin rəhbərinə müraciət etməlidir. Ərizəyə sənədin axtarışda olması barədə məlumat və "Azərbaycan müəllimi" qəzetində verilən elan əlavə olunur. Elanda şəxsin soyadı, adı, atasının adı, diplomun və onun əlavəsinin adı, seriyası və nömrəsi, onu verən ali təhsil müəssisəsinin adı və diplomun verilmə tarixi göstərilir. Ali təhsil müəssisəsi həmin ərizəyə əsasən 15 gün müddətində diplomun və onun əlavəsinin dublikatını verir. Dublikat kimi verilən diplomun və onun əlavəsinin sağ səhifəsinin yuxarı küncündə "Dublikat" ştampı vurulur. Nəzərə almaq lazımdır ki, itirilmiş diplomun və onun əlavəsinin əvəzinə arayış verilməsi qadağandır və həmin arayışların hər hansı hüquqi qüvvəsi yoxdur. Bundan başqa, diplomun və onun əlavəsinin və ya onların dublikatlarının hazırlanması və verilməsinə görə dövlət rüsumu nəzərdə tutulmadığından diplom alanlardan heç bir ödəniş tələb edilmir.

- Təmir şirkəti müqavilədəki öhdəliklərini vaxtında və keyfiyyətli yerinə yetirmirsə, nə edə bilərəm?

Famil YARIYEV,

Bakı şəhəri

- Müqavilə əsasında təmir fəaliyyəti və onun nəticələrinin tənzimlənməsi məsələləri bir qayda olaraq Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 39-cu - "Podrat" fəsli və "İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında" AR qanunu ilə müəyyən edilmişdir.

Beləliklə, əgər təmir şirkəti müqavilə öhdəliklərini vaxtında və ya keyfiyyətli şəkildə yerinə yetirmirsə, Azərbaycan Respublikasının yuxarıda qeyd olunan qanunlarına uyğun olaraq, aşağıdakı addımları ata bilərsiniz.

Sualınızda qeyd etdiyiniz kimi, təmir şirkəti ilə aranızda imzalanmış müqavilə mövcuddur. Ona görə də ilk əvvəl həmin müqavilənin şərtləri yoxlanılmalıdır. Yəni müqavilədə işlərin yerinə yetirilməsi üçün müddət göstərilibmi, işlərin keyfiyyətinə dair  tələblər mövcuddurmu, gecikmə və ya işlərin keyfiyyətsiz görülməsi halında cərimələr nəzərdə tutulubmu?

Daha sonra müqavilə üzrə öhdəliklərini lazımi qaydada icra etmədiyi üçün təmir şirkətinə pretenziya (tələb) göndərilməsi lazımdır. Pretenziyada problemin mahiyyəti (müddətin pozulması, keyfiyyətsiz iş və s.), qüsurların aradan qaldırılması və ya işlərin sizin müəyyənləşdirdiyiniz ağlabatan müddətdə tamamlanması tələbi, habelə Mülki Məcəllə və ya "İstehlakçı hüquqlarının müdafiəsi haqqında" qanuna istinad edilməsi tövsiyə olunandır. Əgər mübahisə son nəticədə məhkəmə müstəvisinə keçərsə, pretenziyanı imzalamaqla onun qarşı tərəfə (təmir şirkətinə) çatdırılması barədə bildirişli məktub formasında göndərilməsi zəruridir. Tələbin daha  təsirli və əsaslı olması məqsədilə yaxşı olar ki, pretenziya göndərməzdən əvvəl işlərin keyfiyyətli və ya müqavilə şərtlərinə uyğun yerinə yetirilib-yetirilməməsi ilə bağlı mütəxəssis rəyi əldə edib onu pretenziya məktubuna qoşasınız. Bu məlumatlar işin məhkəmədə həlli zamanı sübuti əhəmiyyətə malik olacaqdır. Əgər təmir şirkəti pretenziya üzrə yol verdiyi çatışmazlıqları aradan qaldırmazsa, o zaman siz şirkətin hüquqi ünvanı olan yerin məhkəməsinə işlərin yerinə yetirilməsində gecikmə, işlərin keyfiyyətsiz yerinə yetirilməsi və keyfiyyətsiz işlər nəticəsində dəymiş zərər barədə tələblə müraciət edə bilərsiniz. Bundan başqa, siz baş vermiş halla bağlı Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinə müraciət edə bilərsiniz. Bu addım şirkətin istehlakçı hüquqlarını sistematik olaraq pozduğu hallarda daha faydalıdır. Hər iki halda - məhkəmə və ya Antiinhisar və İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinə müraciətə müqavilənin surətini, şirkətlə aranızda olan yazışmaları, işlərin təhvil-təslim aktını (əgər imzalanıbsa), ödənişi təsdiqləyən sənədləri - qəbz və çekləri əlavə etməlisiniz. Qeyd olunanların edilməsi hüquqlarınızın səmərəli müdafiəsi şansını əhəmiyyətli dərəcədə artıracaqdır.

Sualları cavablandırdı:

Fərhad NƏCƏFOV,

Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının üzvü