Harvard Universitetinin alimləri “CHIEF” adlı yeni süni intellekt modeli ilə xərçəngin diaqnostikasında qeyri-adi uğurlar əldə ediblər. “Nature” jurnalında dərc olunan tədqiqatına görə, model 19 fərqli xərçəng növündə sınaqdan keçirilib və 96 faizə qədər dəqiqlik nisbətinə nail olub.

Dr. Kun-Hsing Yunun rəhbərlik etdiyi komanda “ChatGPT”yə bənzər sistemin yalnız diaqnostika ilə məhdudlaşmadığını, eyni zamanda xəstələrin həyat müddətini proqnozlaşdırdığını və müalicəyə necə cavab verəcəklərini təxmin edə bildiyini qeyd edir. “CHIEF” şiş toxumasının rəqəmsal görüntülərini analiz edərək xərçəng hüceyrələrini müəyyənləşdirir və mövcud süni intellekt sistemlərindən daha əhatəli bir analiz təqdim edir.

Modelin ən diqqətçəkən tərəflərindən biri şişin genetik quruluşunu təxmin edə bilmə qabiliyyətidir. Adətən, həftələrlə davam edən və bahalı olan DNT ardıcıllığını müəyyənləşdirmə proseslərinə alternativ olaraq “CHIEF” mikroskopik görüntülərdən genetik dəyişiklikləri sürətlə aşkarlaya bilir. Bu xüsusiyyət, xüsusən genetik analiz imkanlarının məhdud olduğu bölgələrdə həyati əhəmiyyət daşıyır. Sistem 24 fərqli xəstəxanadan toplanmış təxminən 20 mindən çox görüntü üzərində sınaqdan keçirilib. “CHIEF” yalnız xərçəngin aşkar edilməsində deyil, həm də şişin mənşəyini təyin etmək və müalicəyə cavab verən genləri müəyyənləşdirməkdə yüksək uğur əldə edib. Bəzi xərçəng növlərində, məsələn, qalxanabənzər vəzi xərçəngindəki BRAF gen mutasiyasını 89 faiz, baş və boyun xərçənglərində isə NTRK1 gen mutasiyasını 91 faiz dəqiqliklə müəyyən edə bilib. Bu sistem ölüm riski yüksək olan xəstəliklərin erkən mərhələdə müəyyən edilməsində kritik rol oynaya bilər.

Ülkər XASPOLADOVA,

“Azərbaycan”