Ölkəmizdə dağ-mədən sənayesinin dayanıqlı inkişafı istiqamətində fəaliyyətini davam etdirən "AzerGold" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti (QSC) Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonunda iki irimiqyaslı istehsal müəssisəsi layihəsini uğurla icra edib. Səhmdar Cəmiyyət Daşkəsən rayonununda yerləşən Çovdar İnteqrəolunmuş
Regional Emal Sahəsində (ÇİRES) Çəndə Qələviləşdirmə Zavodu, QSC-nin törəmə şirkəti - "AzerBlast" MMC Gəncə şəhərində Sənaye Partlayıcı Maddələrinin İstehsalı Zavodunu sınaq rejimində istifadəyə verib.
Dekabrın 28-də Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri Muxtar Babayev, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəisi, "AzerGold" QSC-nin Müşahidə Şurasının sədri Mətin Eynullayev, İqtisadiyyat nazirinin müavini Səməd Bəşirli, "AzerGold" QSC-nin İdarə Heyətinin sədri Zakir İbrahimov, eləcə də Ekologiya və Təbii Sərvətlər, İqtisadiyyat nazirliklərinin, Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin nümayəndələri, yerli icra hakimiyyəti orqanlarının rəhbər şəxslərinin iştirakı ilə müəssisələrə baxış keçirilib.
Tədbir iştirakçıları əvvəlcə Gəncə şəhərində inşa olunan Sənaye Partlayıcı Maddələrinin İstehsalı Zavodunda yaradılan şəraitlə tanış olublar. Zavodun fəaliyyət imkanları və istehsal texnologiyaları haqqında məlumat verən "AzerBlast" MMC-nin baş direktoru Rizvan Baxşıyev hazırda ölkəmizdə mülki təyinatlı partlayıcı maddələrin yeganə istehsal müəssisəsində əsasən dağ-mədən və inşaat sənayesində istifadə olunan ANFO (quru mühitdə istifadə üçün nəzərdə tutulan partlayıcı növü) və H-ANFO (nəm mühitdə istifadə üçün nəzərdə tutulan partlayıcı növü) partlayıcı maddələrinin istehsalının həyata keçiriləcəyini bildirib.
Ümumi sahəsi 5665 kvadratmetr olan müəssisənin inşasına 2023-cü ilin yanvar ayında başlanıldığı, inşaat prosesinin 12 ay davam etdiyi diqqətə çatdırılıb. Zavodun istehsal xətti Türkiyənin "HTD Kimya və Mühendislik A.Ş" şirkətinin texnoloji dizaynı, Almaniya, Böyük Britaniya və Türkiyə istehsalı olan avadanlıqlardan istifadə edilməklə təşkil olunub.
Hazırda ölkəmizdə sənaye partlayıcılarına tələbat idxal hesabına ödənilir. Bu zavodun tam rejimdə fəaliyyətə başlaması ilə ölkəmizdə sənaye təyinatlı partlayıcı maddələrə tələbat yerli istehsal hesabına təmin ediləcəyi və idxaldan asılılığın aradan qaldırılacağı vurğulanıb. Belə ki, fəaliyyətin ilkin mərhələsində zavodda yerli tələbat və ixrac potensialları qiymətləndirilməklə illik 14000 ton ANFO və
H-ANFO partlayıcı maddələrin istehsalı həyata keçiriləcək. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin liderliyi ilə işğaldan azad edilən Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun dağ-mədən sənayesi üzrə mövcud potensialı, genişmiqyaslı tikinti layihələri, həmçinin daha geniş ixrac potensialı nəzərə alınaraq, növbəti mərhələdə zavodun illik istehsal həcminin maksimal həddə - 31500 tona çatdırılması planlaşdırılır. Bu məqsədlə ilkin mərhələdə 35 nəfərlik işçi heyəti ilə işə başlayacaq müəssisədə istehsalatın aktiv dövründə əməkdaşların sayının 65 nəfərədək artırılması nəzərdə tutulub.
Tədbir iştirakçıları daha sonra ÇİRES-də qiymətli metal filizlərinin çəndə qələviləşdirmə (CIL - CarboninLeach) texnologiyası ilə emalını həyata keçirəcək zavodun fəaliyyəti, eləcə də "Çovdar" mədənində hasilat prosesi və nəm tullantıların idarə olunması prosesi ilə tanış olublar.
Qiymətli metal filizlərinin emalında texniki və iqtisadi səmərəliliyin daha da artırılması məqsədilə inşa olunan zavodun təyinatı "Çovdar" və cinah mədənlərində hasilat və istehsalat prosesinin daha mürəkkəb, əməliyyat xərclərinin daha yüksək olduğu mərhələdə - Sulfid fazasında filizlərin emalının optimal texnoloji üsulla həyata keçirilməsidir. Belə ki, illik 1.1 milyon ton filizüyütmə potensialına malik olan zavodun fəaliyyəti ilə filizlərin mineraloji tərkibindən və metallurji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq qızılın 90 faizədək çıxımı təmin olunacaq. Qızıl mədənlərinin Oksid fazası üzrə isə maksimum səmərəliliyin təmin edilməsi üçün topa qələviləşdirmə (HLP - Heap Leach Pad) texnologiyası tətbiq edilir.
ÇİRES-də çəndə qələviləşdirmə texnologiyası Böyük Britaniyanın beynəlxalq nüfuzlu "Micon International Co Limited" şirkətinin hazırladığı texnoloji dizayn əsasında layihələndirilib. Türkiyənin "Maqro Construction" şirkətinin əsas podratçı qismində iştirakı ilə inşa edilən, Almaniya, İsveç, İsveçrə, Kanada və Türkiyə istehsalı olan müasir avadanlıqlarla təchiz olunan zavod, eləcə də tikinti-quraşdırma işləri həyata keçirilən Nəm tullantı anbarı, Qoşqarçay çayından çəkilən texniki su boru xətti və digər köməkçi infrastruktur obyektləri ümumilikdə 22 ay ərzində tam hazır vəziyyətə gətirilib.
Sınaq rejimində istifadəyə verilən hər iki zavodda layihənin icrası zamanı yerli və beynəlxalq qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq bütün növ təhlükəsizlik normalarına ciddi riayət olunub. Layihələr üzrə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Dövlət Ekoloji Ekspertiza Agentliyi tərəfindən təsdiq edilmiş Ətraf və Sosial Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi sənədlərinə əsasən, istehsalatın yüksək ekoloji norma və standartlara uyğunluğu tam təmin edilib. Zavodda işçilərin sağlamlığı və əməyin təhlükəsizliyi üçün müvafiq idarəetmə sistemi qurulub.
Sənaye Partlayıcı Maddələrinin İstehsalı Zavodu layihəsinə 15 milyon manat, Çəndə Qələviləşdirmə Zavodu layihəsinə isə 236 milyon manat investisiya qoyulub. Sözügedən vəsaitlər dövlət büdcəsinə əlavə yük yaratmadan, daxili imkanlar hesabına təmin edilib. Yeni zavodların 2024-cu ildə tam gücü ilə fəaliyyətə başlaması regional sosial-iqtisadi inkişafa müsbət təsir etməklə yanaşı, ixrac potensialının genişlənməsi ilə ölkə iqtisadiyyatının, xüsusilə də qeyri-neft-qaz sahəsinin dayanıqlı inkişafına da öz töhfələrini verəcək.
