Dünyanın ölkəmizdə keçirilən COP29-dan gözləntiləri çoxdur. Çünki bəşəriyyətin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı problemlərinin artması fonunda artıq "dur" deməyin vaxtıdır. Geciksək, planetimizi xilas etmək daha çətin olacaq.
Bu bəşəri problemin həlli bütün dövlətlərdən və imkanlı şəxslərdən həm də səxavətli olmağı tələb edir. Təmiz ətraf mühit üçün yeni texnologiyalara və müasir texnikalara ehtiyac var. Üstəlik, onlardan istifadə edilməsinə də vəsait xərclənməsi tələb olunur. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, dünyada 1,5 emissiyaya nail olmaq üçün 2050-ci ilə qədər milyardlarla vəsaitin xərclənməsi lazım gələcək.
COP29-un bir məqsədi də bu vəsaitin mənbəyini tapmaqdır. Bununla bağlı BMT və Azərbaycan tərəfi birlikdə çox iş görüb. Məqsədləri bəşəriyyəti xilas etmək üçün onun maddi təminatını yaratmaqdır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Ətraf Mühit Proqramının nümayəndəsi Erik Peter Uşer deyir ki, COP29 çərçivəsində iqlim dayanıqlığı innovasiyalarının maliyyə sahəsindəki razılaşmadan yüksək nəticələrə nail olacağını gözləyir. BMT-nin nümayəndəsi COP29-la bağlı çox ümidli olduğunu bildirir: "Bu üzdən həmin qitəni təmsil edən ölkələr Azərbaycanda keçirilən COP29-a ümid bağlayıblar. Burada bütün ölkələrdən və bir çox şirkətdən insanlar iqlim məsələlərini müzakirə etmək üçün toplaşıblar. Müzakirələr iqlim dəyişikliyinin fəsadlarını aradan qaldırmaq istiqamətindədir. Azərbaycandan yüksək gözləntilərimiz var. Ümid edirəm tədbirin sonunda dövlətlər bir araya gələrək maliyyə məsələlərində konkretləşməyə nail ola biləcəklər".
Məlumdur ki, dövlətlərin inkişafı, onların elmi və maddi potensialı eyni deyil. Afrika qitəsi bu sahədə xeyli geri qalıb. Qitədəki ölkələr imkansızlıq üzündən öz problemlərini təkbaşına həll etməyə qadir deyillər. Çad Respublikasının Ekologiya Nazirliyinin nümayəndəsi Mberqoqu Melom Patrisia deyib ki, ölkəsi iqlim dəyişikliyindən çox əziyyət çəkir: "Sevindirici haldır ki, COP29-da iştirak edən liderlər planetin qlobal problemindən danışırlar. Onlar iqlimdən ziyan çəkən Afrikanı bərpa etmək niyyətində olduqlarını söyləyirlər. Bu, bizim ümidimizi artırır".
COP29 çərçivəsində ölkəmizdə qonaq olan afrikalı nümayəndə, biznesin inkişafı üzrə baş məsləhətçi Barbro Mutombo da deyir ki, COP29 tədbirindən gözləntiləri olduqca böyükdür: "Xüsusən Afrika üçün başlıca hədəflərimiz arasında bərpaolunan enerji mənbələrinə yönəlmiş konkret addımlar yer alır". Onun sözlərinə görə, iqlim maliyyəsinə daha geniş çıxış imkanı Afrika ölkələri üçün həyati əhəmiyyətlidir. Qonaq bildirir: "COP28 çərçivəsində 2030-cu ilə qədər Afrikada 5 giqavat bərpaolunan enerji istehsal etmək öhdəliyi götürmüşük və bu istiqamətdə irəliləyişə nail olmağı arzulayırıq". Afrikalı nümayəndə həmçinin Azərbaycanın COP29 sessiyasına evsahibliyini yüksək dəyərləndirib təşkilatçılıqdan məmnunluğunu ifadə edərək ölkəmizə təşəkkür edib.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Avropa, eləcə də dünya bazarlarına neft-qaz nəqlində mühüm tranzit ölkəsi sayılır. Gələcəkdə isə "yaşıl enerji"nin nəqli sahəsində ölkəmiz mühüm tranzit ölkəsi kimi xüsusi əhəmiyyət daşıyacaq. Azərbaycan yaxın gələcəkdə "Yaşıl enerji platforması"nın mühüm halqası olacaq. Ölkəmizin energetika naziri Pərviz Şahbazov da COP29 çərçivəsində keçirilən Enerji Keçidi üzrə İnvestisiya Forumunda çıxışı zamanı vurğulayıb ki, Azərbaycan Mərkəzi Asiya, Cənubi Qafqaz və Xəzər regionlarının vahid geosiyasi məkana çevrilməsi, ölkələrimiz arasında strateji tərəfdaşlıqların qurulması və möhkəmləndirilməsinə əsaslanan əməkdaşlıqda bərpaolunan enerji sahəsində əlaqələrin inkişafına xüsusi əhəmiyyət verir.
Rüstəm KAMAL,
"Azərbaycan"
