Bu, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının fermer qadınlara verdiyi qiymətdir
Kənd əhalisinin çörəyi əkin-biçindən və mal-qaradan çıxır. Bunun üçün onlar, adətən, kiçik təsərrüfatlar yaradır, ailəliklə həmin təsərrüfatlarda çalışırlar. Buna ödənişli məşğulluq deyil, özünüməşğulluq forması desək, daha doğru olar. Ona görə də kənd təsərrüfatı müəssisələrində çalışanlar arasında qadınlar sayca az olmurlar. Təsadüfi deyil ki, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) aqrar sahədə çalışan qadınları "kənd iqtisadiyyatının sütunu" adlandırır.
Bu gün vacib məsələlərdən biri kənd iqtisadiyyatının sütunu olan həmin qadınların iqtisadi və sosial həyatda fəal iştiraklarını təmin etməkdir. O səbəbdən Azərbaycanda əhalinin dörddəbirini təşkil edən kənd qadınlarının sosial və iqtisadi həyatda iştirakına dövlət tərəfindən böyük önəm verilir. Bunun sayəsində çoxlu sayda fermer qadın var ki, onlar öhdələrinə götürdükləri işin ağırlığını və məsuliyyətini dərk edib yüksək nəticə əldə edirlər.
Məlum faktdır ki, bir çox hallarda bölgələrdə qadınlar yüksək vəzifələr tuta bilmirlər. Ona görə də kənd təsərrüfatı işləri ilə məşğul olmağa üz tuturlar. Digər sahibkarlıq forması kimi, fermer təsərrüfatı da yeniliyi və yaradıcılığı özündə birləşdirən bir sahə kimi dəyər yaradır. Həmin dəyər qadınların əlində olanda isə daha gərəkli olur.
Kənd qadınlarının fermer təsərrüfatlarını inkişaf etdirmək üçün Azərbaycan dövləti, QHT-lər və beynəlxalq təşkilatlar hər zaman onlara dəstək verirlər. Fermer qadınlar üçün ilk milli platforma olan Azərbaycan Kənd Qadınları Assosiasiyası (AKQA) kənd qadınlarına təşkilatlanmaq, daha çox məhsul istehsal etmək, onları realizə edərək qazanmaq, fermer təsərrüfatı qurmaq üçün yardım edir. FAO isə fermer qadınlar üçün dövlət və özəl xidmət təminatçıları arasında vasitəçi rol oynayır. O, Azərbaycan hökuməti ilə əməkdaşlıq edərək meyvə ağaclarının və tərəvəzlərin becərilməsi, maldarlıq, quşçuluq və digər sahələrdə qadın fermerlərə innovativ texnologiyalar vasitəsilə biliklərini və əkinçilik təcrübələrini təkmilləşdirmək üçün dəstək verir.
Xatırladaq ki, hələ 2019-cu ildə ölkəmizdə "Aqrar fəaliyyətli Azərbaycan qadınları" (AFAQ) layihəsinə start verilmişdir. Layihə qadınların kənd təsərrüfatına əsaslanan biznes fəaliyyətlərini inkişaf etdirmək üçün informasiya əldə etmələrinə, həm özlərinin, həm də ailələrinin və kənd icmalarının sosial rifahının yaxşılaşmasına imkan yaradır. Dövlət Aqrar Ticarət Şirkətinin layihəsi olan AFAQ "PAŞA Holding"in dəstəyi ilə həyata keçirilir. Bu layihədə AFAQ-ın məqsədi aqrar sahədə qadınların məşğulluğunu və resurs imkanlarını artırmaq, eləcə də satış bazarlarına çıxışını asanlaşdırmaq, bununla da qadınların sosial-iqtisadi rifahının yaxşılaşdırılmasına dəstək olmaqdır. Kənd təsərrüfatı sahəsində öz biznesini qurmaq istəyən qadın fermerlərin formalaşdırılması, qadınlar üçün kiçik istehsal müəssisələri və istixanaların yaradılması da AFAQ layihəsinə daxildir.
Sırf qadın təşkilatı olan AFAQ-a qoşulan qadın fermerlər peşəkar mütəxəssislərdən faydalı məsləhətlər əldə etməklə öz təsərrüfatlarını yarada və inkişaf etdirə bilərlər. Üstəlik, layihəyə qoşulan qadın fermerlər digər AFAQ-çılarla bilik və təcrübə mübadiləsi etmək imkanı qazanırlar. Bu qazancda dövlətin rolu yetərincədir. Ölkədə bu istiqamətdə həyata keçirilən çoxsaylı layihələr çoxdan özünü doğruldur.
AFAQ layihəsi çərçivəsində Azərbaycanda qadınların sahibkarlıq fəaliyyətinin təşviqi məqsədilə icra olunan dəstək tədbirləri 2024-cü ildə də davam edib. Ötən il 14 rayondan 378 qadın fermerə quşçuluq, heyvandarlıq, tingçilik, qida sahəsində gigiyena, biznes istiqamətləri üzrə təlimlər keçirilib. Təlim kriteriyalarına cavab verən Ağcabədi rayonu üzrə 11, Ağsu rayonu üzrə 6, Bərdə rayonu üzrə 10, Gəncə şəhəri üzrə 10, İsmayıllı rayonu üzrə 8, Kürdəmir rayonu üzrə 9, Şəki rayonu üzrə 5, Tərtər rayonu üzrə 6, Tovuz rayonu üzrə 21, Zəngilan rayonu üzrə 14 qadın olmaqla ümumilikdə 100 fermerə əkinçilik, arıçılıq, heyvandarlıq və quşçuluq istiqamətlərində müvafiq avadanlıqlar və aktivlərlə dəstək verilib.
Ötən il AFAQ tərəfindən Ağcabədi, Ağsu, Bakı, Lənkəran, Bərdə, Kürdəmir, Zəngilan, Tovuz rayonlarından və Gəncə şəhərindən layihəyə müraciət etmiş 65 fermerin təsərrüfatına baxış da keçirilib. Ağdam, Tərtər, Göygöl, Bərdə, Beyləqanda isə əvvəlki illərdə avadanlıqlarla əvvəl dəstək verilmiş 64 təsərrüfatda monitorinq aparılıb. Ümumilikdə AFAQ layihəsi çərçivəsində 338 təsərrüfatın qiymətləndirilməsi aparılıb, 834 qadın fermerə təlimlər keçirilib, 26 rayon üzrə 286 qadına avadanlıqlar və aktivlər təqdim olunub.
Züleyxa ƏLİYEVA,
"Azərbaycan"
