30 Noyabr 2021 00:48
1468
Elm və texnika
A- A+
Yerin ilk modeli

Yerin ilk modeli

 

Yuvarlaq dünyanın üzərinə köçürüldüyü maket olan qlobus ilk dəfə meydana çıxdığı vaxt insanlara planetlə bağlı qaranlıq qalan bir sıra məqamları aydınlaşdırmışdı. Bu prosesə səbəb olan dünyanın ilk qlobusunun adı “Erdapfel” idi. Ən qədim qlobus statusunu daşıyan yerin bu kiçik modeli 1492-ci ilə və Martin Behaimə aiddir.

Tanınmış coğrafiyaçı alim Portuqaliya və Afrikanın qərb sahillərinə səyahət etdikdən sonra doğma Nürnberqə qayıdır və burada şəhər şurasına qlobus hazırlamağı təklif etmişdi. Əslində, o, heç bir köməksiz də layihəni həyata keçirə bilərdi, lakin bu yolda ona peşəkarlar lazım idi. “Erdapfel”in konstruksiyası bugünkü qlobuslardan bir qədər zərifdir. O, gil topun ətrafında əmələ gələn və sonradan bərkimiş kətan zolaqlardan hazırlanıb. Yarımkürələr isə taxta çərçivə ətrafında birləşdirilib.

Yuvarlaq topun üzərinə dünyanı yerləşdirmək üçün illüstrasiya işlərini rəssam Hans Storch ilə Georg Glockendon görüblər. 2000-ə yaxın yer adlarının əlavə edilməsinə dair kartoqrafik məlumatları Behaim verib. O, bunun üçün Ptolemeyin coğrafiya  tarixindən tutmuş Marko Polonun kəşfiyyatlarına qədər bir sıra mənbələrdən olan materiallara əsaslanmışdı. Qlobusda miniatür obyekt və fiqur formasında kiçik illüstrativ detallardan istifadə edilib. Bunlara bayraqlar, heyvanlar, qayıqlar və s. aiddir.

Modeldəki coğrafi obyektlərin yerləşdirilməsi günümüzün standartlarına görə  qeyri-dəqiqdir. Belə ki, Amerika hələ kəşf olunmadığı üçün burada təsvir edilməmişdi. Avropa və Asiya qitələri arasında isə okean və mifik ada olan Saint Brendan yer alır. Məlumdur ki, bu ada ümumiyyətlə yer üzündə heç zaman mövcud olmayıb. Yaponiya isə olduqca nəhəngdir və indiki mövqeyindən kənardadır.

Qlobus hazır olduqdan sonra Nürnberq şəhər şurasına verilsə də, sonradan Behaimin ailəsinə qaytarılıb. Kürəyə laqeyd yanaşan ailə onu anbarda tozlandırıb. Nəhayət, qlobus 20-ci əsrin əvvəllərində Nürnberqdəki Alman Milli Muzeyinə borc kimi verilib. Belə bir mühüm əşyanın ölkədə qalmalı olduğunu düşünən Adolf Hitler onu muzey üçün satın alıb. O vaxtdan bəri Behaimin qlobusu olan “Erdapfel” kartoqrafiyanın ilk yuvarlaq nümunəsi kimi bu muzeydə yaşamağa davam edir.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

Ukrayna ilə bağlı sülh planı ətrafında nə baş verir?  

17:26
15 Dekabr

İdmanımızın yeni ulduzu

17:25
15 Dekabr

Xalq yazıçısı Elmira Axundovanın Ulu Öndərə həsr olunmuş “Sizin aranızda ən böyük dissident mən idim” adlı ikicildlik kitabının təqdimatı keçirilib  

17:16
15 Dekabr

Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri Zaqatalada vətəndaşlarla görüşüb  

17:07
15 Dekabr

“Azəriqaz”: 5 kənd və 11 massiv qazın verilməsi ərəfəsindədir 

17:06
15 Dekabr

Azərbaycanda bu il İKT sektorunda göstərilmiş xidmətlərin ümumi dəyəri 8,1 faiz artıb  

17:02
15 Dekabr

Misli Premyer Liqasında XV turun növbəti oyunu keçirilib  

16:44
15 Dekabr

Şəxsiyyət vəsiqəsi, pasport, sürücülük vəsiqəsi və nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatı üzrə xidmətlər onlayn təqdim ediləcək  

16:42
15 Dekabr

Osman Mert: Bakıda keçirilmiş Birinci Türkoloji Qurultay türk dilçiliyinin inkişafı üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edib  

16:39
15 Dekabr

Dünya Türk Dili Ailəsi Gününün qeyd olunması Türk dünyasının beynəlxalq miqyasda artan gücünün və nüfuzunun ifadəsidir 

16:36
15 Dekabr

Azərbaycan Prezidenti “Konstitusiya və Suverenlik İli” münasibətilə amnistiya elan olunması təşəbbüsünü irəli sürüb  

16:34
15 Dekabr

Avstraliya İttifaqının Baş naziri Zati-aliləri cənab Entoni Albanizə  

16:33
15 Dekabr

Azərbaycan nümayəndə heyəti BMT-nin Ətraf Mühit Assambleyasının 7-ci sessiyasında iştirak edib VİDEO  

16:31
15 Dekabr

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında energetika sahəsində strateji tərəfdaşlıqla bağlı Sazişi təsdiqləyib  

16:17
15 Dekabr

Xarici dövlətlərlə Azərbaycanın iqtisadi əlaqələrində xidmətlərin həcmi 14 milyard dollar təşkil edib  

16:16
15 Dekabr

Avropa İttifaqı Ukraynanın yenidən qurulması xərclərini təkbaşına ödəyə bilməyəcək  

16:15
15 Dekabr

Qlobal geosiyasi mübarizə sona çatmayınca neftin qiyməti qeyri-sabit qalacaq  

16:12
15 Dekabr

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan və Maldiv arasında viza tələbinin qarşılıqlı ləğv edilməsi haqqında Sazişi təsdiqləyib

16:11
15 Dekabr

Dövlət maliyyəsinin idarə olunması, rəqəmsal islahatlar və növbəti dövr üçün qarşıda duran vəzifələr müzakirə olunub  

16:06
15 Dekabr

Azərbaycanla Moldova arasında məxfi məlumatın mübadiləsi və mühafizəsi haqqında Saziş təsdiq edilib  

16:03
15 Dekabr

Azərbaycanın və Qazaxıstanın Daxili İşlər nazirlikləri əməkdaşlıq edəcəklər  

15:39
15 Dekabr

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!