Qarşısına innovativ əsaslı iqtisadiyyat yaratmaq məqsədini qoyan Azərbaycan hədəfinə çatmaq üçün qabaqcıl dünya təcrübəsindən yararlanır. Ölkəmizdə yüksək infrastruktur təminatına malik sənaye məhəllələri və parklarının yaradılması da bunun nəticəsidir. Əsas məqsədi innovativ və yüksək texnologiyalar hesabına rəqabətqabiliyyətli sənaye məhsulları istehsal etmək və müxtəlif xidmətlər göstərmək olan sənaye zonalarının bu gün ölkənin iqtisadi inkişafında sanballı çəkisi var. 

Ölkədə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafı, istehsal edilən sənaye məhsullarının həm də ixracyönlü olması, eləcə də xüsusən regionlarda məşğulluğun həllinə dəstək sənaye zonalarının çoxsaylı vəzifələri sırasındadır və bəri başdan qeyd edək ki, onlar bu vəzifələrin öhdəsindən hələlik yüksək səviyyədə gəlirlər. Onu da bildirək ki, sənaye zonalarında fəaliyyət göstərmək istəyən sahibkarlıq subyektlərinin sayı da artır. Təkcə ötən il İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi (İZİA) 31 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik, 1 sahibkara isə qeyri-rezidentlik statusu verib. Rezidentlərdən 14-ü Ağdam Sənaye Parkının, 8-i "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkının, 3-ü Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının, 1-i Pirallahı Sənaye Parkının, 1-i Hacıqabul Sənaye Parkının, 2-si Masallı Sənaye Məhəlləsinin, 2-si Sabirabad Sənaye Məhəlləsinin rezidenti kimi qeydiyyata alınıb. Həmçinin "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkında 1 sahibkarlıq subyektinə qeyri-rezidentlik statusu verilib. Yeni qeydiyyata alınan şirkətlər tərəfindən sənaye zonalarına əlavə 224,6 milyon manat investisiyanın yatırılması, 2600-dən çox daimi iş yerinin yaradılması planlaşdırılır. Qurulacaq müəssisələrdə dərman preparatları, əczaçılıq avadanlıqları, mebel, metal məmulatlar, müxtəlif tikinti materialları və s. məhsulların istehsal olunması nəzərdə tutulur. 

Göründüyü kimi, rezidentlik və qeyri-rezidentlik verilən sənaye zonalarından 23-ü işğaldan azad edilmiş ərazilərdəki parkların payına düşüb. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda  fəaliyyət göstərən sənaye parklarına investorların cəlb edilməsi və yeni sənaye müəssisələrinin yaradılması istiqamətində işlər davam edir. İZİA İdarə Heyətinin sədri Seymur Adıgözəlov bu günlər jurnalistlərə açıqlamasında demişdir: "Ağdam Sənaye Parkı qısa müddət ərzində yaradılmasına baxmayaraq, hazırda rezidentlərin sayına görə Sumqayıt Kimya Sənaye Parkından sonra ölkədə ikinci böyük park hesab edilir. İndiyədək Ağdam Sənaye Parkında 29 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik, 4 sahibkara isə qeyri-rezidentlik statusu verilib. Bu rezidentlər tərəfindən Sənaye Parkına 276 milyon manatdan çox investisiya yatırılması və 2400-dən artıq iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur. Artıq sahibkarlar tərəfindən Sənaye Parkında görülmüş işlərə 107 milyon manatdan çox investisiya yatırılıb, 457 daimi iş yeri yaradılıb. İşəgötürmə prosesində Ağdam və ətraf rayonlardan olan əhaliyə üstünlük verilir. Hazırda Ağdam Sənaye Parkında 9 müəssisə fəaliyyət göstərir. Parkda istehsal edilən məhsulların daxili bazara satışı ilə yanaşı, ixracı istiqamətində də uğurlar əldə edilib. Sənaye Parkının rezidentləri tərəfindən 22,3 milyon manatlıq məhsul satışı həyata keçirilib". 

Sədr "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkında 16 rezident və 2 qeyri-rezidentin olduğunu qeyd edərək bildirib ki, bura ümumilikdə 130 milyon manatdan çox investisiyanın yatırılması, 1800-dən çox daimi iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur: "Bu günədək sənaye parkında görülmüş işlərə rezidentlər tərəfindən 29,6 milyon manatdan çox investisiya yatırılıb, 100-ə yaxın daimi iş yeri yaradılıb. Parkın 30 faizdən çox hissəsi sahibkarların istifadəsinə verilib. Cari ildə Ağdam və "Araz Vadisi İqtisadi Zonası" sənaye parklarında tütün məmulatlarının, dekorativ daşların, müxtəlif çeşiddə yapışqan lentlərin, dezinfeksiyaedici, maye yuyucu və ağardıcı məhsulların istehsalı müəssisələrinin fəaliyyətə başlaması, plastik taraların, yüksəkgərginlikli elektrik enerjisinin ötürülməsi üçün müxtəlif metal elektrik dirəklərin istehsalı müəssisələrinin təməlqoyması planlaşdırılır". 

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı (SKSP) artıq 14-cü ildir fəaliyyət göstərir. Ötən illər Cənubi Qafqazın bu ən böyük sənaye parkında istehsal olunan məhsulların dəyəri milyardlarla manat olub. Təkcə 2015-2024-cü illər ərzində SKSP-də 13,2 milyard manatlıq məhsul istehsal edilib. İZİA-nın məlumatına görə, 2016-2024-cü illər ərzində parkın müəssisələrində istehsal edilən məhsulların 4,6 milyard manatlığı ixrac olunub. İxracın coğrafiyası da genişdir - 70 ölkə.

Son məlumata görə, SKSP-yə sahibkarlar tərəfindən 5,5 milyard manatdan çox investisiya yatırılıb, parkdakı müəssisələrdə 6400-dən artıq daimi iş yeri yaradılıb. Bu il sənaye parkında 5-dən çox müəssisənin fəaliyyətə başlaması nəzərdə tutulur. Fəaliyyətə başlayacaq müəssisələr elektrik mühərrikli avtobusların, yüngül, orta və ağırtonnajlı yük avtomobillərinin yığılması, inşaat materiallarının və aqrosənaye məhsullarının qablaşdırılması üçün karton kağızın istehsalı ilə məşğul olacaqlar. 

Xatırladaq ki, sənaye parklarının rezidentləri qeydiyyata alındıqları tarixdən 10 il müddətinə əmlak, torpaq, gəlir və ya mənfəət vergilərindən, istehsal məqsədli texnikanın, texnoloji avadanlıqların və qurğuların idxalı zamanı ƏDV-dən və 7 il müddətinə gömrük rüsumlarından azad olunurlar.

Züleyxa ƏLİYEVA, 

"Azərbaycan"