Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzur abadlıq meydanına, cənnətməkana çevrilib

"Böyük qayıdış proqramı haqqında danışarkən deyə bilərəm ki, həmin proqram bütün azad olunmuş ərazilərin bərpasını əhatə edir. Təkcə bərpa etmək deyil - burada müasir texnologiyalar, "ağıllı şəhər" və "ağıllı kənd"lər inşa olunur. Burada ən müasir şəhərsalma nümunələri istifadə edilir".
Sentyabrın 29-da Zəngilanda "Davamlı şəhərlər iqtisadi inkişafın hərəkətverici və bərabərsizliklərlə mübarizə aparan qüvvəsi kimi" mövzusunda 2-ci Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumundakı çıxışında Prezident İlham Əliyevin xüsusi vurğuladığı kimi, bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzur abadlıq meydanına, cənnətməkana çevrilib. 
30 il ərzində düşmənin daşı daş üstündə qoymadığı, "ölü torpaq" siyasəti həyata keçirdiyi 10 min kvadratkilometr ərazidə dünyada bərabərinə rastlanmayan miqyasda tikinti və quruculuq işləri aparılır, müasir infrastruktur qurulur, beynəlxalq hava limanları tikilib istifadəyə verilir, nəhəng tunellər salınır, modern şəhər və kəndlər yaradılır. 
Dövlətimiz tərəfindən Böyük qayıdışla bağlı görülən yüksəksəviyyəli hazırlığın misilsiz nəticəsidir ki, artıq qədim yurdlarımızda yeni və xoşbəxt yaşam başlayıb, ağalılıların,  talışlıların, zabuxluların, laçınlıların, füzulililərin timsalında dədə-baba yurdlarımıza doğma nəfəs, hənir qayıdıb. 

Milli çağırış

2020-ci ilin noyabrından, 44 günlük Vətən müharibəsinin başa çatmasından dərhal sonra Azərbaycan işğaldan azad etmiş ərazilərində genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işlərinə başlayıb. Qarabağa və Şərqi Zəngəzura qayıdışı milli çağırışımız elan edən Prezident İlham Əliyevin şəxsi nəzarəti altında bu yerlərdə kompleks iş aparılır, əhalinin təhlükəsiz və ləyaqətli yaşamı üçün hər cür şərait yaradılır. 
"Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası"nda əksini tapan "İşğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdış" Milli Prioritetinin icrasının təmin edilməsi məqsədilə "Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair Dövlət Proqramı" qəbul edilib. Hazırda bu proqram böyük müvəffəqiyyətlə icra olunur və həmin ərazilərdə vüsət alan genişmiqyaslı quruculuq işlərini dövlətimiz öz hesabına həyata keçirir.
Təsadüfi deyil ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda quruculuğa start verilməsindən ötən üç il müddətində dövlət büdcəmizin əsas prioritetlərindən biri də milli hədəfimiz olan qayıdışa nail olunması istiqamətindədir.  
2020-2022-ci illər ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda gerçəkləşdirilən bərpa-quruculuq işləri ilə əlaqədar dövlət büdcəsindən təqribən 6,6 milyard manat məbləğində vəsait ayrılıb. 2023-cü ilin dövlət büdcəsində Böyük qayıdış proqramının icrası üçün 5,3 milyard manat, gələn ilin büdcəsində isə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun bərpasına 4 milyard manat vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulub. 

Quruculuq işlərinin təməlində Azərbaycan xalqının maraqları dayanır

İşğaldan azad edilən yurdlarımız düşmənin basdırdığı minalardan qarış-qarış təmizləndikcə, həmin yerlərdə təhlükəsiz yaşam qurulur. Müasir infrastruktur layihələri həyata keçirilən, dəmir və avtomobil yolları, tunellər çəkilən,  elektrik enerjisi, su təchizatı və digər mühüm işlər görülən, "ağıllı kənd və şəhərlər" salınan Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda artıq iki beynəlxalq hava limanı - Füzuli və Zəngilan hava limanları tikilərək istifadəyə verilib. Sözügedən hava limanlarının hər ikisinin açılışını Prezident İlham Əliyev və qardaş Türkiyənin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan edib. Laçın Beynəlxalq Hava Limanının isə sürətli tikintisi həyata keçirilir.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda tarixi, dini, mədəni irsimiz Heydər Əliyev Fondu tərəfindən uğurla bərpa olunur. Dövlət başçısı İlham Əliyevin birinci xanım Mehriban Əliyeva ilə birlikdə  mütəmadi olaraq Qarabağa və Şərqi Zəngəzura səfər etmələri zamanı bu yerlərin getdikcə dəyişən simasına daha yaxından şahidlik edirik. 
Vətən müharibəsindən sonra dəfələrlə işğaldan azad edilən ərazilərə yollanan qurucu lider İlham Əliyev burada yüzlərlə yaşayış məntəqəsinin təməlini qoyub, yeni açılışlar edib, doğma yurdlarına dönən sakinləri öz evlərində ziyarət edib, qayıdış sevincini onlarla birgə yaşayıb. 
Təkcə bu il mayın 2-dən etibarən düz 10 gün ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgəsini addım-addım gəzən Prezident İlham Əliyev Ağdamda, Cəbrayılda, Xocavənddə, Füzulidə, Qubadlıda, Zəngilanda, Laçında, Şuşada müxtəlif layihələrin, kəndlərin bünövrəsini qoydu, yeni açılışlar etdi, görülən işlərlə yerində tanış oldu. 
Dövlət başçısı mayın 10-da Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100-cü ildönümündə Şuşadan xalqa etdiyi müraciətində xüsusi vurğuladı ki, on günə yaxın Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda olarkən bir daha əyani şəkildə bu ərazilərin dirçəldiyini görüb. Bu gün yurd yerlərimizdə yeni yollar, körpülər, tunellər, elektrik stansiyaları, su anbarları, məktəblər, xəstəxanalar, yaşayış binaları, məscidlər inşa edilir, yenidən qurulur və ya təmir olunur, elektrik xətləri çəkilir. Bütün bu quruculuq işlərinin təməlində isə Azərbaycan xalqının maraqları dayanır.

Bu tarixi yurdlarımız da dirçəldilir

Ümumiyyətlə, Prezident ənənəsinə sadiq qalaraq bu il ərzində dəfələrlə Qarabağ və Şərqi Zəngəzura səfərlər edib, Kəlbəcərdə, Laçında, Şuşada, Füzulidə, Cəbrayılda, Zəngilanda, Ağdamda quruculuq işləri ilə yaxından tanış olub, açılışlar edib, yeni təməllər atıb. 
Böyük qayıdış proqramının uğurla icra edilməsi sayəsində artıq üç mindən çox keçmiş məcburi köçkün öz yurduna qayıdıb. 2022-ci il iyulun 19-da Zəngilanın Ağalı kəndinə sakinlərinin qaytarılması ilə uğurlu start verilən Böyük Qayıdışla Tərtərin Talış, Laçının Zabux kəndlərinə, eləcə də  Laçın və Füzuli şəhərlərinə mərhələli şəkildə köç həyata keçirilib. 
İndiyədək 175 ailə (871 nəfər) Zəngilan rayonunun Ağalı kəndinə, 20 ailə (90 nəfər) Tərtər rayonunun Talış kəndinə, 325 ailə (1245 nəfər) Laçın şəhərinə, 258 ailə (928 nəfər) Füzuli şəhərinə, 71 ailə (291 nəfər) Laçın rayonunun Zabux kəndinə köçürülüb. Bu günədək 3425 keçmiş məcburi köçkün doğma yurduna qovuşub.
2026-cı ilin sonunadək Qarabağa və Şərqi Zəngəzura 140 mindən artıq keçmiş məcburi köçkünün geri dönməsi nəzərdə tutulur.
İşğaldan azad edilən torpaqlarımızda aparılan mühüm bərpa-quruculuq işləri, həyata keçirilən qayıdış prosesləri dövlətimiz tərəfindən Böyük qayıdış proqramının uğurla icra edilməsinin parlaq göstəricisidir. 
Qalib lider İlham Əliyevin oktyabrın 15-də Qarabağda - Xankəndidə, Ağdərədə, Xocalıda, Xocavənddə, Əsgəranda Azərbaycan bayrağını dalğalandırması isə onilliklərdir separatçıların "boz zona"ya çevirdiyi bu tarixi yurdlarımızın da yaşıllaşdırılacağının, dirçəldiləcəyinin qürurlu ismarışıdır.

Yasəmən MUSAYEVA, 
"Azərbaycan"