Bu ilin yanvar ayında SOCAR (Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti) "Union Energy" şirkəti ilə Aralıq dənizində ən böyük ofşor qaz yataqlarından biri olan "Tamar"da həyata keçirilən  layihədə 10 faiz payın alınması üçün müqavilə imzalayıb. 

İsrail sahillərində yerləşən "Tamar" yatağı regionun əsas təbii qaz təchizatçısıdır. "Tamar" enerji təhlükəsizliyi və iqtisadi artımda mühüm rol oynayır. Layihənin operatoru ABŞ-nin "Chevron" şirkətidir.

Keçən ay isə Azərbaycan və İsrail arasında SOCAR-ın rəhbərlik etdiyi konsorsiuma İsrailin Aralıq dənizindəki Eksklüziv İqtisadi Zonasında (EEZ) qaz kəşfiyyatı aparılması üçün lisenziya verilməsinə dair saziş imzalanıb. 

Qeyd edək ki, SOCAR və BP ölkəmizdə həyata keçirilən ən iri neft, qaz və ixrac layihələrində uğurla əməkdaşlıq edirlər. İndi bu əməkdaşlıq həm də "yaşıl enerji" sahəsində davam edir. Dost İsraildə həyata keçiriləcək layihə isə göstərir ki, bu iki şirkət öz ölkələrindən kənarda da birgə işləməklə tərəfdaşlıqlarını daha da gücləndirəcək və şaxələndirəcəklər. 

SOCAR, İsrailin "NewMed Energy" və Böyük Britaniyanın BP şirkətlərinin daxil olduğu konsorsium 2023-cü ilin oktyabrında İsrail Energetika Nazirliyinin "Leviafan" qaz yatağının yaxınlığında yerləşən "I-6" Zonasında kəşfiyyat işləri aparmaq üçün lisenziya tenderini qazanıb. Məlumata görə, layihənin daha əvvəl həyata keçirilməsi planlaşdırılmışdı, lakin İsrail ilə HƏMAS arasında münaqişənin gərginləşməsi səbəbindən işlər təxirə salınmışdı. Konsorsium 2026-cı ilin oktyabrına qədər lisenziya sahələrindən ən azı birində qazma işlərini, həmçinin neft məsələləri üzrə komissar tərəfindən təsdiqlənməli olan əlavə iş proqramına aid plan təqdim etməlidir.Tender qaydalarına əsasən, kəşfiyyat lisenziyaları ilkin olaraq üçillik müddətə verilir. Bu müddət ərzində lisenziya sahibləri ayrılmış sahədə təbii qaz kəşfiyyatı potensialını qiymətləndirmək üçün məcburi iş proqramını yerinə yetirməlidirlər. 

Müddət bitdikdən sonra lisenziya sahibləri lisenziyalarının daha 2 il uzadılmasını tələb edə bilərlər. Bu, neft məsələləri üzrə komissarın təsdiqlədiyi yenilənmiş iş proqramı və ən azı bir lisenziya çərçivəsində qazma öhdəliklərinin təsdiq edilməsi şərti ilə mümkündür.

Ən azı bir qazma işi aparıldıqdan və qrupdakı lisenziyanın iş proqramının bütün elementləri yerinə yetirildikdən sonra lisenziyalar maksimum 7 il müddətinə qədər olmaqla daha 2 il uzadıla bilər. Belə uzadılma lisenziyanın müddəti bitənə qədər hələ qazma işləri aparılmayan hər bir lisenziya sahəsində qazma üzrə öhdəliyin təqdim edilməsi şərti ilə mümkün olacaq.

Qeyd edək ki, keçən ay Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun İsrailə işgüzar səfəri çərçivəsində SOCAR və "Union Energy" şirkəti arasında İsrailin Eksklüziv İqtisadi Zonasında birgə kəşfiyyat işlərinin aparılması üzrə anlaşma memorandumu da imzalanıb. Bunu nazir Mikayıl Cabbarov "X" sosial şəbəkəsindəki hesabında bildirib.

Şübhəsiz ki, bu sənədin icrası tərəflərin beynəlxalq əməkdaşlıq şəbəkəsinin genişləndirilməsinə və yeni enerji ehtiyatlarına çıxışına təkan verəcək.

Onu da qeyd edək ki, iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun sözügedən səfəri çərçivəsində Azərbaycan və İsrail arasında investisiya əməkdaşlığının prioritetləri müzakirə edilib. Müzakirələr bu ölkənin iqtisadiyyat və sənaye naziri Nir Barkat ilə görüşdə aparılıb. "Görüşdə sənaye zonaları çərçivəsində işbirliyi, işgüzar dairələr və biznes subyektləri arasında əlaqələrin gücləndirilməsi barədə müzakirələrimiz olub", - deyə nazir M.Cabbarov bildirib.

Flora SADIQLI,

"Azərbaycan"