Bizanslı Filon “Babilin Asma Bağlarını, Olimpdə Zevsin heykəlini, Rodos nəhəngini, yüksək Misir piramidalarının qüdrətini və Mausoleusun məzarını gördüm. Amma buludlara doğru ucalan Efesdəki məbədi gördükdə digərlərinin hamısının kölgədə qaldığını hiss etdim” deyə yazıb.
Onun haqqında danışdığı abidə dünyanın 7 möcüzəsindən biri sayılan Yunanıstandakı Artemision məbədidir. Bu məbəd e.ə. V əsrdə Kiçik Asiyadakı yunan şəhəri Efesdə memar Xersifronun layihəsi ilə inşa edilib.
Tanrı Artemis adına ilk türbə e.ə. 800-cü illərdə Efesdə bataqlıq sahilində qurulub. Bu qədim məbəddə Yupiterdən düşən bir meteoritin olduğu təxmin edilən müqəddəs bir daş vardı. Məbəd sonrakı yüzilliklərdə bir neçə dəfə dağıdılmış və yenidən inşa edilmişdir.
1869-cu ildə 6 metr dərinlikdə palçığın içində məbədin sütunları tapılır və bəzi qalıqlar Britaniya muzeyinə aparılır. Bu gün gələn turistlərə məbədin yerini göstərmək üçün bataqlıq vəziyyətində olan bölgəyə sadəcə bir sütün basdırılıb. Məşhur Artemis heykəlinin qalıqları dövrümüzə qədər gəlib çatıb.
“Dünyanın yeddi möcüzəsi”ndən biri sayılan Olimpdəki Zevsin heykəlini görməyəni Yunanıstanda bədbəxt adam hesab edirdilər. Antik müəlliflərin məlumatına görə, Zevs qızıl və fil sümüyü ilə bəzədilmiş taxtda əyləşmişdi. Onun gövdəsinin yuxarı hissəsi çılpaq, aşağı hissəsi isə zəngin paltara bürünmüşdü. Zevsin bədəni və başı ağacdan düzəldilmiş və üzəri fil sümüyü ilə örtülmüşdü.
Zevsin heykəlinin qalıqları Afinanın 150 km qərbində yerləşən qədim Olimpiya şəhərində, ilk olimpiadaların keçirildiyi yerdədir. Olimpiadalar əsnasında döyüşlər dayanar, dünyanın dörd bir tərəfindən gələn atletlər üçün bu heykəlin qarşısında mərasimlər təşkil olunarmış.
Heykəl e.ə. 450-ci ildə, onun yerləşdiyi məbəd isə daha əvvəl - e.ə. 770-ci illərdə olimpiadalar başlandıqdan sonra tikilib. İllər keçdikcə insanlar yalnız ibadət etmək üçün deyil, heykəli görmək üçün də buranı ziyarət etmişlər. Olimpiada oyunları 391-ci ildə bütpərəstlik olaraq günahlandırılıb ləğv edildi və Zevs məbədi də bağlanıldı. Heykəl o zamankı adıyla Konstantinopol deyilən İstanbula daşınıb və orada 462-ci ildə baş verən böyük yanğında yox olub. 1829-cu ildə Olimp dağında fransızlar tərəfindən heykələ aid bəzi parçalar tapılıb. Onlar hazırda Parisdə Luvr Muzeyində nümayiş olunur.
“Dünyanın yeddi möcüzəsi”ndən daha biri Yunanıstandakı Rodos nəhəngidir. E.ə. III əsrdə sərkərdə Demetri Rodos adasına hücum etmiş, lakin rodosluları məğlub edə bilməmişdi. Adanın uğurlu müdafiəsi şərəfinə rodoslular adada dünyanın ən böyük heykəlini qoymağı qərara almışdılar.
Dənizlə şəhər darvazaları arasındakı bazar meydanında qoyulmuş 36 metrlik tunc heykəldə gənc oğlan təsvir olunmuşdu. Onun möhkəm ayaqları azacıq aralı, sağ əli gözlərinin üstündə idi. Başında günəş şüalarının rəmzi olan tac vardı. Bu, Günəş tanrısı Heliosun təsviri idi. Camaat onu öz himayəçisi hesab edirdi.
