Silahlı münaqişələrdən zərər çəkən ölkələrdə 1 milyarddan çox azyaşlı yaşayır

 

Uşaqlar üçün valideyn itkisi həyatda ən ağır faciədir. Bu kimi hallar uşağın inkişafına və onun qabiliyyətlərinin formalaşmasına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir, eləcə də müxtəlif psixoloji və psixiatrik problemlərin meydana çıxmasına rəvac verir.
Alimlərin fikrincə, bu, institusional mədəniyyət, erkən uşaqlıq dövründə adekvat qulluq görməyən və böyüklərlə düzgün ünsiyyətdə olmayan, üstəlik, psixoloji zədələrə məruz qalan uşaqların davranışında əks olunur. Müəyyən olunub ki, həyatının ilk üç ilini qayğı və ardıcıl qulluq şəraitində yaşamış bir uşaq doğulanda tərk edilmiş uşaqdan daha yaxşı inkişaf edir. Erkən yaşlarda uşaq evlərinə təhvil verilən körpələrin yaddaşının inkişafında da çox vaxt problemlər qeydə alınır.

 

2,7 milyondan çox uşaq internat məktəblərində, uşaq evlərində yaşayır

 

Bu günlərdə yayılan BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının (UNHCR) və Uşaq Fondunun (UNİCEF) məlumatına görə, dünyada körpələrdən tutmuş yeniyetmələrə qədər 153 milyon uşağın valideyni yoxdur. Bunlardan təxminən 13 milyonu hər iki valideynini itirib.
Alimlərin hesablamalarına görə, qlobal miqyasda təxminən 8 milyon uşaq valideynini və ya qəyyumunu koronavirusla əlaqəli səbəblərdən itirib. Bu, 2020-ci ilin yanvarından bu ilin mayınadək baş verib.
Eyni zamanda bu ilin may ayından payıza kimi belə uşaqların sayı daha da artıb. Dünyada 2,7 milyondan çox uşaq internat məktəbləri, uşaq evləri və oxşar müəssisələrdə yaşayır. 
UNICEF-in Uşaqların Müdafiəsi üzrə Qlobal Proqramının direktoru Kornelius Uilyams bildirib ki, ailənin dağılması səbəbindən sığınacaqlara yerləşdirilən həssas uşaqlar orada sosial və emosional inkişaflarına zərərli təsir göstərən zorakılıq halları və digər risklərlə üzləşirlər.

 

Hər gün 5 yaşadək təxminən 19 min uşaq ölür

 

Bir müddət öncə UNICEF 140 ölkədə vəziyyəti təhlil edib və məlum olub ki, 17 milyondan çox uşaq valideynlərinin QİÇS-dən ölümü nəticəsində yetim qalıb. Dünyada 7 milyondan çox uşaq yetimlər üçün nüəssisələrdə tərbiyə alır. Hər gün 5 yaşadək təxminən 19 min uşaq ölür. 22 milyon uşaq zorakılıq və ya təbii fəlakətlər səbəbindən qaçqın, yaxud məcburi köçkündür. 1 milyarddan çox uşaq silahlı münaqişələrdən zərər çəkmiş ölkələrdə yaşayır. İbtidai məktəb yaşında olan 67 milyon uşaq təhsil almır.
Araşdırmalara görə, bəzi ölkələrdə yetimlər evsizdir, həddindən artıq yoxsulluqdan əziyyət çəkir və özlərini doyura bilmirlər. Onlar elementar gigiyena vasitələrindən və dərmanlardan məhrumdurlar, lazımi tibbi yardım almırlar, tez-tez uşaq əməyi və ya cinsi istismar məqsədilə qul ticarəti və orqan alveri kimi cinayət əməllərinin qurbanına çevrilirlər.

 

Hər gün 10 minə yaxın uşaq yetim və kimsəsiz qalır

 

"Anadolu" Agentliyi xəbər verir ki, Türkiyə 30 ölkədə yetimlərə dəstək verəcək. "Yetimlərin həmrəylik günləri" layihəsi çərçivəsində 30 ölkədə 202 təşəbbüsün həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.    
Məlumata əsasən, Türkiyənin "İnsan Haqq və Azadlıqları" Humanitar Vəqfinin (İHH) əməkdaşları "Yetimlərin Həmrəylik Günləri" (YDG) layihəsi çərçivəsində dünyanın 30 ölkəsinə gediblər. "Böyük xeyirxahlıq" şüarı ilə reallaşacaq layihə çərçivəsində evlərin təmiri və tikintisi, istixanaların yaradılması, südlük heyvanların paylanması, sünnət mərasimlərinin təşkili, tibbi müayinə, gigiyena paketlərinin və dəftərxana ləvazimatlarının paylanması, ekskursiyalar, əyləncəli oyunlar, təqaüd yardımı, yaradıcı müsabiqələr və viktorinalar nəzərdə tutulub.
İHH baş katibi Durmuş Aydın bildirib ki, təşkilat sponsorluq əsasında 135 min yetim uşağa yardım edir. Onun dediyinə görə, kimsəsiz uşaqların həmrəylik günləri çərçivəsində tədbirlərin keçirilməsi dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan yetimlərə sevinc bəxş etmək, eyni zamanda onlarla sevincli anları bölüşmək məqsədi daşıyır.
Öz növbəsində, İHH-nin kimsəsiz uşaqlarla bağlı idarə heyətinin üzvü Rəşad Bəşir fondun yetimlərlə işləməyə böyük önəm verdiyini bildirib. O deyib ki, dünyada 153 milyona yaxın yetim olduğu təxmin edilir. Uşaqları dəstəkləmək üçün birlikdə daha çox iş görülməlidir.
UNICEF-in məlumatına görə, dünyada hər gün 10 minə yaxın uşaq yetim və kimsəsiz qalır. Hazırda valideyn himayəsindən məhrum olan milyonlarla uşağın təhlükəsizlik, sığınacaq, təhsil və psixoloji ehtiyaclarının qarşılanması üçün təcili köməyə ehtiyacı var.

Rizvan CƏFƏROV,
"Azərbaycan"