Azərbaycanda səfərdə olan ABŞ Dövlət Departamentinin Enerji Ehtiyatları Bürosunun baş məsləhətçisi Erik Cəkobs bu gün Səngəçal terminalında olub. O, Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində cümə günü keçiriləcək nazirlərin 11-ci toplantısında iştirak edəcək.

AZƏRTAC xəbər verir ki, terminalda Erik Cəkobsu və onu müşayiət edən ABŞ rəsmilərini bp-nin vitse-prezidenti Kolin Allan, Səngəçal terminalının istehsalat üzrə meneceri Eldəniz Məmmədov və bp-nin hökumətlə işlər üzrə baş müşaviri Qivami Rəhimli qarşılayıblar.

Səngəçal terminalı ilə tanışlıq Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin tarixini dolğun əks etdirən Xəzər Enerji Mərkəzindən başladı.

Qivami Rəhimli Azərbaycanın neft sənayesinin xronologiyası barədə qonaqlara ətraflı məlumat verib. Xəzər Enerji Mərkəzin istifadəyə verilməsi Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas neft ixrac boru kəmərinin Azərbaycan hissəsinin işə salınması və terminalda yerləşən BTC əsas nasos stansiyası ərazisində keçirilən təntənəli mərasim vaxtına təsadüf edib.

Bildirilib ki, Prezident İlham Əliyev və Böyük Britaniya kral ailəsinin üzvü Şahzadə Endryu ilə birlikdə qırmızı lenti kəsərək Xəzər Enerji Mərkəzinin rəsmi açılışını elan edib. Tədbirdə iştirak edən ali qonaqlar açılış mərasimində rəmzi nişan kimi gipsdən olan kərpiclər üzərində öz əl izlərini qoyub və bu nişan Xəzər Enerji Mərkəzinin rəmzinə çevrilib.

Neft sənayesində Azərbaycanın əldə etdiyi nailiyyətləri qonaqların diqqətinə çatdıran Qivami Rəhimli bildirib ki, dünyada ilk dəfə sənaye üsulu ilə neft quyusu 1846-cı ildə Bakıda - Bibiheybət ərazisində qazılıb. 1878-ci ildə Xəzər dənizində suya salınan Nobel qardaşlarının “Zərdüşt” (“Zoroastr”) gəmisi dünyada ilk neft tankeri, 1897-1907-ci illərdə Bakıdan Batumiyə çəkilmiş boru xətti dünyada ilk ən uzun neft kəməri (833 km) olub. Mtsxeta şəhəri yaxınlığında Bakı-Batumi marşrutu üzərində olan və bu günümüzə qədər gəlib çatmış nasos stansiyalarından biri hazırda Gürcüstanın mədəni irs siyahısına daxil edilib. Azərbaycan dünyada ilk dəfə olaraq 1949-cu ildə açıq dənizdən, Xəzərin “Neft daşları” yatağındakı platformadan neft çıxarmağa başlayıb və bu, Ginnesin Rekordlar Kitabına ilk dəniz neft platforması kimi düşüb.

Eyni zamanda diqqətə çatdırılıb ki, bütün dünyada tanınan iş adamları Rotşildlər və Nobel qardaşları XIX əsrin ikinci yarısında Azərbaycanda biznes fəaliyyətinə başlayıblar. Məşhur Nobel mükafatı həm də Alfred Nobelin Bakıdakı neft yataqları üzrə səhmlərinin satışından əldə olunmuş vəsaitlərin toplanması hesabına yaradılıb.

Qivami Rəhimli bp şirkətinin regionda fəaliyyəti barədə qonaqlara geniş təqdimat edib. Qeyd olunub ki, 1991-ci ildə müstəqillik əldə edən Azərbaycan yeni neft erasına qədəm qoymuş, qlobal və regional güclərin toqquşan maraqlarını balanslaşdıraraq bp və tərəfdaşları ilə birlikdə Avrasiya məkanında enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Xəzər regionunda dünyanın ən böyük neft və qaz layihələrini həyata keçirərək mühüm infrastrukturlar yaratmışdır.

Sonra qonaqlar avtobusla Səngəçal terminalının əməliyyatlar sahəsinə gedərək oradakı qurğularla tanış olublar.

Onlara terminaldakı texnoloji proseslər barədə ətraflı məlumat verilib. Xəzər dənizindəki yataqlardan hasil edilən xam neftin və qazın qəbul edildiyi, emal olunduğu, saxlandığı və ixrac edildiyi məkan olaraq, AÇG yatağından çıxarılan neft və "Şahdəniz”dən hasil edilən qaz terminala nəql olunur, Bakı-Supsa, Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri ilə dünya bazarına ixrac edilir. Terminal gündə 1,2 milyon barel xam nefti emal etmək gücünə malikdir. Xam neft saxlama həcmi 4 milyon barelə yaxındır. Sahəsi 688 hektardan çox olan, dünyanın ən böyük inteqrasiya edilmiş neft və qaz terminalı olması baxımından unikal hesab olunan, Səngəçaldan başlayan əməliyyatlar Avrasiya məkanında enerji təhlükəsizliyinin təminatında mühüm rol oynayır.

Qonaqlar Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft boru kəmərinin başlanğıcındakı ilk - əsas nasos stansiyası və ixrac boru kəmərlərinin fəaliyyətini nəzarətdə saxlayan, problemləri aşkara çıxara bilən nəzarət idarəetmə mərkəzi ilə də tanış olublar.

Qivami Rəhimli qonaqlara Xəzərdən hasil olan neftdən əlavə 3-cü tərəfin neftinin BTC kəməri ilə nəql etmək imkanları, istehsalatdan başlayaraq əməliyyatlara qədər, məhsulun həcmi, ölçmələrdən tutmuş həcmlərin nəzarəti, boru kəməri sisteminin təhlükəsizliyini təmin edilməsi barədə ətraflı məlumat verib.

Qeyd olunub ki, hazırda Qazaxıstanda fəaliyyət göstərən ABŞ-ın “Chevron" şirkəti daxil olmaqla “KazMunayQaz”ın beynəlxalq neft tərəfdaşları xam neft ixracı marşrutlarını şaxələndirmək səylərini artırıblar. Bu addım cənubi Rusiya ərazisindən Qara dənizdəki Novorossiysk limanına qədər uzanan Xəzər Boru Kəməri Konsorsiumu (CPC) marşrutundan asılılığın azaldılması məqsədini daşıyır. CPC marşrutu əsasən Tengiz, Kaşaqan və Karachaganak yataqlarının hasilatını daşıyır. Lakin Rusiya-Ukrayna müharibəsi, Qara dənizdə sığorta xərclərinin artması və Moskvaya qarşı sanksiyalar səbəbindən marşrutları şaxələndirməyə maraq daha da artıb. Səngəçaldan başlayan BTC marşrutu isə Türkiyədəki boğazlardan keçmədən birbaşa Aralıq dənizinə çıxışı təmin edir.

Qivami Rəhimli bp şirkəti adından ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmisi Erik Cəkobsa Azərbaycanın mədəni irsi, miniatür sənətinə həsr olunmuş “Təbrizin sehrli nağılları” kitabını hədiyyə edib.