Özəl sektorda yoxlamaların dayandırılması müddəti daha bir il uzadıldı

Azərbaycanda həyata keçirilən iqtisadi islahatların uğur qazanmasında dövlətin sahibkarlara göstərdiyi dəstək mexanizmlərinin mühüm payı var. Özəl sektorun inkişafı üçün dövlət tərəfindən atılan addımlar, verilən qərarlar, olunan güzəştlər ölkədə sahibkarlıq subyektlərinin sayının artmasına, bu isə öz növbəsində iqtisadiyyatın davamlı tərəqqisinə şərait yaradır. 

Sahibkarlığın inkişafına nail olmaq üçün təbii ki, ölkədə əlverişli biznes  mühitinin yaradılması mühüm şərtdir. Bu mühit həm də özəl sektora dövlət dəstəyidir. Dövlət tərəfindən təmin edilən azad bazar institutu ölkədə sahibkarlığın inkişafına dəstək verməklə bərabər, həm də biznes sahəsində fəaliyyət göstərənlərə geniş imkanlar yaradır. 

Dövlət başçısının sahibkarlıq sektorunda apardığı məqsədyönlü siyasətin nəticələri onu deməyə əsas verir ki, bu sahədə uğurlar hələ uzun zaman davam edəcək. Prezident İlham Əliyevin "Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların dayandırılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə imzaladığı növbəti qanun bunun əyani sübutudur. Qanuna dəyişikliyə əsasən, Azərbaycanda sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların dayandırılmasının müddəti 2026-cı il yanvarın 1-nə qədər uzadılır. Bu müddətdə sahibkarlıq subyektlərində yalnız vergi yoxlamaları, insanların həyat və sağlamlığına, dövlətin təhlükəsizliyinə və iqtisadi maraqlarına təhlükə yaradan hallar üzrə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən yoxlamalar aparıla bilər. Həmin yoxlamalar da müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən məhdudiyyətlər nəzərə alınmaqla aparılır. Qanunun müddəaları korrupsiya cinayətlərinin araşdırılması ilə əlaqədar Baş Prokurorluğun apardığı yoxlamalara şamil edilmir. Sahibkarların bu qanunun tələbləri pozulmaqla həyata keçirilən yoxlamalardan müvafiq icra hakimiyyəti və prokurorluq orqanlarına, həmçinin inzibati və məhkəmə qaydasında şikayət etmək hüquqları var.

Məqsəd ondan ibarətdir ki, ölkədə sahibkarların fəaliyyətinə qanunsuz, kortəbii şəkildə, ehtiyac olmadan edilən müdaxilələrə yol verilməsin. Çünki bu kimi qanunsuz yoxlamalar sahibkarların səmərəli işinə və ölkə iqtisadiyyatına fayda vermələrinə maneçilik törədir. Dövlət başçısı da öz çıxışlarında dəfələrlə bildirmişdir ki, sahibkarların fəaliyyətinə kortəbii müdaxilə yolverilməzdir. İqtisadçı Pərviz Heydərov deyir ki, lazımsız yoxlamaların aparılmasına məhdudiyyət qoyulması dövlət başçısının şəxsi təşəbbüsü ilə həyata keçirilən bir addımdır: "Sahibkarların fəaliyyətində müvafiq vergi yoxlamalarından savayı heç bir təftiş olmamalıdır. Sahibkarların dövlət qarşısında yeganə məsuliyyəti vergi ödənişi ilə bağlıdır. Təbii ki, əhalinin sağlamlığına təhlükə yaradacaq fəaliyyət sahələrinə ciddi nəzarət qalmalıdır". 

İqtisadiyyatın prioritet istiqamətləri üzrə fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin dəstəklənməsində dövlətin maliyyə dəstəyi mexanizmlərinin xüsusi rolu var. Azərbaycanda sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, xüsusilə kiçik və orta biznesin dəstəklənməsi istiqamətində fəaliyyət göstərən İqtisadiyyat Nazirliyinin Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun (SİF) maliyyə mexanizmləri ölkədə biznes mühitinin gücləndirilməsi istiqamətində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi üçün əsas vasitələrdəndir. 2024-cü ildə bu vasitədən yararlanan sahibkarlıq subyektlərinin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Fakt: SİF tərəfindən 2024-cü il ərzində 5722 layihənin maliyyələşdirilməsinə 248,1 milyon manat güzəştli kredit verilib. İqtisadiyyatın müxtəlif sahələri üzrə fəaliyyət göstərən bu layihələrin icrası nəticəsində 4334 yeni iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulub. Ötən il fondun vəsaitinin səmərəli yerləşdirilməsi üçün sənaye, kənd təsərrüfatı, logistika, anbar komplekslərinin yaradılması, turizm, balıqçılıq, "yaşıl layihə"lər, kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafı, tibb, təhsil və xidmət layihələri prioritet istiqamətlər kimi müəyyənləşdirilmişdir. Fond tərəfindən verilmiş ümumi güzəştli kredit məbləğinin 53,3 faizi kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı, 38,1 faizi sənaye məhsullarının istehsalı və emalı, 6,1 faizi xidmət, 2,1 faizi turizm və 0,4 faizi isə balıqçılıq və akvakultura sahələrinə yönəldilmişdir. 

Ötən il işğaldan azad edilmiş ərazilərdə iqtisadi aktivliyin bərpa olunması və bu ərazilərdə sərmayə qoyuluşlarının sürətlənməsinə dəstək də diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Fevraldan etibarən "İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə fəaliyyət göstərən sahibkarlara dəstək" mexanizmi çərçivəsində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda investisiya layihəsi həyata keçirən sahibkarların bank və bank olmayan kredit təşkilatlarından əldə etdikləri kreditlərin 90 faizədək hissəsinə dövlət zəmanətinin verilməsinə başlanılmışdır. 2024-cü ildə bu ərazilərdə sahibkarların zəmanət-subsidiya mexanizminə müraciətləri əsasında 12 layihə üzrə 23,4 milyon manat kreditə 19,2 milyon manat dövlət zəmanəti verilmişdir. Sözügedən layihələr bu gün Şuşa, Xankəndi, Ağdam, Cəbrayıl və Xocalıda həyata keçirilir.

Züleyxa ƏLİYEVA,

"Azərbaycan"