Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin inkişafını digər regional layihələrdən təcrid edilmiş şəkildə qiymətləndirmək mümkün deyil. Bu dəhliz geniş nəqliyyat arxitekturasının ayrılmaz hissəsi olaraq müxtəlif marşrutlarla sinerji yaratmaqla vahid regional logistika şəbəkəsinin formalaşmasına xidmət edir.
Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında rusiyalı politoloq Darya Qrevsova söyləyib.
Onun sözlərinə görə, Şimal-Cənub xətti Zəngəzur istiqaməti və Orta Dəhlizlə paralel inkişaf edir, bu isə bütün marşrutların qarşılıqlı möhkəmlənməsinə gətirib çıxarır. Tikintisi davam edən Horadiz-Ağbənd dəmir yolu xətti, eləcə də planlaşdırılan Bakı-Naxçıvan-Qars marşrutu regionda daha qısa və daha çevik bağlantılar yaradır. Bu, həm Şimal-Cənub, həm də Orta Dəhlizin rəqabət qabiliyyətini gücləndirərək Türkiyə və Avropa istiqamətinə alternativ çıxış imkanı formalaşdırır.
Qrevsova bildirib ki, İranla sərhəddə yerləşən Astara terminalının genişləndirilməsi dəhlizin ən mühüm “dar boğazları”ndan birini aradan qaldırır. Astaradakı yeni terminallar marşrutun buraxıcılıq qabiliyyətini yüksəltməklə Şimal-Cənub dəhlizinin operativliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Politoloqun sözlərinə görə, artan tranzit həcmləri fonunda Orta Dəhlizlə qarşılıqlı tamamlayıcı mexanizmlər formalaşır: “Trans-Xəzər marşrutunun dinamikası göstərir ki, Azərbaycan multimodal nəqliyyat qovşağına çevrilir. Şərqdən Qərbə yönələn yüklərin yalnız Avropaya deyil, həm də İrana və oradan Şimal-Cənub xətti üzrə cənuba yönləndirilməsi imkanları yaranır. Beləliklə, bu iki dəhliz rəqiblər kimi deyil, vahid inteqrasiya olunmuş şəbəkə kimi fəaliyyət göstərməyə başlayır”.
Darya Qrevsova qeyd edib ki, Azərbaycanın eyni vaxtda bir neçə nəqliyyat istiqamətini sinxron şəkildə idarə etmək bacarığı ölkənin geosiyasi rolunu xeyli artırır. Bakı bütün Avrasiya üzrə logistika axınlarının diversifikasiyasını təmin edən əsas qovşağa çevrilir. Alternativ marşrutların mövcudluğu nəqliyyat sisteminin sabitliyini, seçim imkanlarını və ümumi təhlükəsizliyini gücləndirir. Şimal-Cənub dəhlizi üzrə rəqəmsallaşdırma və vahid tarif siyasətinin tətbiqi artıq digər marşrutlar üçün də yeni standartlar müəyyən edir. Bu proses Azərbaycanı regionda səmərəlilik, koordinasiya və idarəetmə baxımından nümunəvi modelə çevirir.
“Ən mühüm nəticələrdən biri institutlaşma prosesinin real mərhələyə keçməsidir. Bu sənəd deklarativ mərhələdən çıxaraq faktiki işlək idarəetmə mexanizmləri yaradır. Azərbaycanın eyni anda Şimal-Cənub, Zəngəzur dəhlizi və Orta Dəhliz üzrə paralel strategiyalar həyata keçirməsi ölkəni daha elastik, daha dayanıqlı və yüksək dərəcədə şaxələndirilmiş Avrasiya nəqliyyat arxitekturasının başlıca aktoruna çevirir”, - deyə politoloq vurğulayıb.
