Qan qrupunu dəyişdirmək artıq mümkündür
Tibbi təsnifata görə, insanlarda dörd qan qrupuna rast gəlinir. Tərkibindəki zülallara əsasən, onlar O (I qrup), A (II qrup), B (III qrup) və AB (IV) olaraq adlandırılır.
İnsandan-insana qan köçürülməsinə XIX əsrdən başlanılıb. Lakin o zaman qan qrupları hələ müəyyən edilmədiyi üçün proses lazımi nəticəni vermirdi. XX əsrdə amerikalı alim Karl Landşteyner qan qruplarının müxtəlif olduğunu müəyyən edənə qədər bu belə də davam etdi. K.Landtşteyner müşahidə etdi ki, bir insanın qanındakı eritrositlərlə başqa bir insanın qanını qarışdırdıqda bəzən eritrositlər bir yerə toplanır, bəzən isə yox. Bir sıra tədqiqatlardan sonra Karl Landşteyner I, II, III qan qruplarını, Çex alimi Yan Yanski isə IV qan qrupunu aşkar edib.
Ömür boyu dəyişməz qalan qan qrupları valideyndən irsən keçir. Statistikaya əsasən, insanlar arasında ən geniş yayılanı I qan qrupudur. Bu qan qrupuna dünya əhalisinin 33,5 faizində rast gəlinir. Digər qan qrupları isə təkamül prosesi nəticəsində çox qədim və əsas qan qrupu olan I qan qrupundan törənib.
Dünyada I qan qrupu ilə müqayisədə digər qruplara, xüsusilə də IV qan qrupuna daha az insanda rast gəlinir. Bu baxımdan, qanköçürmə və ya başqa ciddi əməliyyatlar zamanı həmin insanlar üçün uyğun qan tapmaq çətinləşir. I qrup qan isə müsbət rezuslu qana sahib olan bütün insanlara köçürülə bilər. Dünya miqyasında ildə 60 milyon litrə yaxın qan bağışlansa da, bu ehtiyacları tam olaraq ödəmir.
İsveç və danimarkalı tədqiqatçılar qan qıtlığı ilə mübarizədə effektiv metod tapıblar. Onlar bütün qan qruplarını I qan qrupuna çevirə biləcək üsul kəşf ediblər. Nəzərə almaq lazımdır ki, I qan qrupuna sahib insanların təxminən 50 faizində qan hüceyrələrindəki şəkər zərərsiz olduğuna görə, onlar istənilən qan qrupunda olan insanlara donor ola bilirlər.
İsveçin Lund Universitetinin tibb məsləhətçi Martin Olsson və Danimarka Texniki Universitetinin mütəxəssisi Maher Abou Hachem bu üsulu bağırsaq bakteriyalarında tapılan yeni ferment qarışığı sayəsində tapıblar. Tədqiqatçı qrup müəyyən növ bağırsaq mikrobları tərəfindən istehsal olunan fermentlərin qarışığını müəyyən edərək hər növ qırmızı qan hüceyrələrini universala çevirməyə nail olublar. Bununla da digər növ qanı I qrupa çevirə biliblər.
Uzun illər davam edən bu təcrübələr əvvəlcə uğursuzluqla nəticələnsə də, tədqiqatçılar nəhayət istədiklərinə nail olublar. Təcrübənin ilk illərində bütün antigenlər çıxarıldıqda belə, qan çox vaxt naməlum səbəblərdən alıcıların bədənləri tərəfindən rədd edilsə də, alimlərin "Akkermansia muciniphila" bakteriyasının istehsal etdiyi maddələri təcrid etməsi ilə uğurlu nəticə əldə etmək mümkün olub.
Bu metod qan qrupu uyğunsuzluğunu 9 faizdən çox aşağı salıb. Yeni tibbi kəşf sayəsində qan bankları təcili qan çatışmazlığı ilə qarşılaşdıqda bütün növ qruplara məxsus donorlara müraciət edə biləcəklər. Bu, həmçinin qan qrupu uyğunluğu tələb edən orqan transplantasiyalarını da tezləşdirə bilər.
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Zelenski: Ukraynanın əlavə hava hücumundan müdafiə vasitələrinə ehtiyacı var
30 Iyun
Hərbi institutda hərbi vətənpərvərlik mövzusunda tədbir keçirilib
30 Iyun
Sabah Bakıda hava əsasən yağmursuz keçəcək
30 Iyun
Avstriyada Millətlər Festivalında Azərbaycan mədəniyyəti təbliğ olunub
30 Iyun
Azərbaycanın energetika naziri İtaliyaya səfər edib
30 Iyun
Xarici işlər nazirinin müavini Xorvatiyada işgüzar səfərdə olub
30 Iyun
Rusiyanın Xəzər flotiliyasının hərbi gəmiləri Bakı limanını tərk edib
30 Iyun
Fransada növbədənkənar parlament seçkiləri üzrə səsvermə başlayıb
30 Iyun
DİN və DSX-nin birgə əməliyyatı zamanı 180 kiloqram narkotik vasitə dövriyyədən çıxarılıb...
30 Iyun
Avro-2024: Daha iki komanda 1/4 final mərhələsinə vəsiqə qazanacaq
30 Iyun
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Prezident İlham Əliyev BMT-nin Baş katibinin müavini və Ətraf Mühit Proqramının icraçı direktorunu q...27 Iyun 2024
Prezident İlham Əliyevə İtaliyanın “Leonardo” şirkətinin istehsalı olan hərbi nəqliyyat təyyarəsi tə...26 Iyun 2024
Azərbaycan beynəlxalq əməkdaşlıq platformasına çevrilir25 Iyun 2024
İlham Əliyevin əməkdaşlıq modeli qlobal platformaya çevrilir21 Iyun 2024
Qurtuluş missiyası15 Iyun 2024
ÇOX OXUNANLAR
Prezident növbədənkənar parlament seçkilərini təyin etdi29 Iyun 2024
Sülh uğrunda müharibə26 Iyun 2024
Davamlı inkişaf, səmərəli islahat, real nəticə25 Iyun 2024
Böyük tarixdən başlanan Zəfər yolu23 Iyun 2024
“Euronews” televiziyasında Prezident İlham Əliyevin müsahibəsi yayımlanıb22 Iyun 2024
Adın nədir - Daşdəmir...21 Iyun 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!