Könlü balıq istəyən...

Azərbaycanda akvakultur balıqçılığına dövlət dəstəyi artırılacaq

Balıq əti dünyada ən çox istifadə olunan ərzaq məhsuludur. İnsanların yaşam və qidalanmasında bu növ məhsul önəmli yer tutur. Səbəbi də odur ki, balıq həm faydalı, həm də yetişdirilməsi nisbətən asan və ucuz başa gələn qidadır. 

Amma nə edəsən ki, dünyada sənayeləşmənin sürətli inkişafı, çayların, göllərin, dənizlərin çirklənməsi balıqların təbii yolla çoxalmasına əngəl olmuş və bu, balıqçılıqda ciddi problemlər yaratmışdır. İldən-ilə təbii yolla yetişən balıqların sayı azalmış, çıxış yolu kimi balıqların məhdud ərazilərdə, başqa sözlə, dambalarda yetişdirilməsinə üstünlük verilməsinə başlanmışdır. O üzdən hazırda bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda akvakultur üsulundan geniş şəkildə istifadə olunur. 

Ancaq əhalinin ərzaqla təminatına mühüm kömək olan bu sahədə də müəyyən problemlər mövcuddur. Məsələn, akvakultur şəraitdə yetişdirilən balıqlarda müəyyən xəstəliklər ola bilir ki, bu da insan sağlamlığı üçün təhlükə yaradır. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) balıqçılıq və akvakultur üzrə beynəlxalq məsləhətçisi Tomas Aşley Şipton bildirir ki, qlobal miqyasda akvakultur hesabına balıqçılıq sektoru sürətlə inkişaf edir, amma əsas məsələ bu sektorda sağlam məhsulun yetişdirilməsidir. Mütəxəssisin rəyinə görə, akvakultur təmiz sularda həyata keçirilsə, balıqlar da sağlam olur. Bunun üçün balıqçılıq məhsullarının emal prosesinin düzgün həyata keçirilməsinə diqqət yetirilməlidir.

"Balıqlar və ya digər su heyvanları kiçik ərazidə və ya az miqdarda suda çox sayda saxlanılır, böyüdülür ki, bu da müxtəlif xəstəliklərin yaranmasına və yayılmasına səbəb olur. Bu zaman istehsalçılar kimyəvi maddələrdən istifadəyə meyil edirlər. Nəticədə qida emalı zamanı son məhsulun çirklənmə riski çox yüksək olur. Məsələn, belə məhsullarda bakteriyalarla bağlı problemlər müşahidə edilir. Həmin bakteriyaların bəziləri suyun özündə, yəni su təsərrüfata daxil olan zaman onunla birlikdə ola bilər. Digərləri isə insanlardan və materiallardan təsərrüfata daxil olur. Viruslar da problemlərə səbəb ola bilər", - deyə Tomas Aşley Şipton bildirib.

Mütəxəssisin fikrincə, belə məhsulların yetişdirilməsində təhlükə akvakultura sahəsində əsas məsələlərdən biri kimyəvi maddələrin, xüsusən antibiotiklərin istifadəsi, bunun ətraf mühit üçün yaratdığı problemlərdir: "Uzun illər biz akvakulturda antibiotikdən istifadəni xeyli azaltmışıq və bu sahədə irəliləmişik. Amma düşünürəm ki, xüsusilə sistemlərini sürətlə inkişaf etdirməyə çalışan ölkələrdə düzgün hüquqi çərçivə olmadıqda fermerlər antibiotikləri hər şey üçün universal həll kimi istifadə etməyə meyilli olurlar. Əsas məsələ sağlam heyvan yetişdirilməsini təşviq edən biotəhlükəsiz təsərrüfatların qorunmasıdır. Çünki heyvanlar sağlam olduqda xəstəliklər yayılmır, istədiyimiz artım sürətini əldə edirik".

FAO-nun Azərbaycandakı nümayəndəsi Mələk Çakmak isə deyir ki, Azərbaycanın balıqçılıq və kənd təsərrüfatı sektorunda əhəmiyyətli irəliləyiş var. O, həmçinin bildirib ki, balıqçılıq və balıq məhsullarının yetişdirilməsi zamanı sənayenin potensialına və ətraf mühitə təsirlərini nəzərə alaraq sahənin düzgün idarə edilməsi vacibdir. M.Çakmak eyni zamanda balıqçılıq və balıq məhsullarının dünyanın ən sağlam qidalarından biri olduğunu, aclıq və qida çatışmazlığının aradan qaldırılmasında xüsusi rol oynaya biləcəyini də qeyd edib.

Azərbaycanda dövlət səviyyəsində akvakultur üsulla balıq yetişdirilməsinin artırılmasına xüsusi diqqət yetirilir. Çünki bu sahənin inkişafı ölkədə ərzaq təhlükəsizliyinin təminatına töhfə verməklə yanaşı, ixrac imkanlarını da genişləndirir. Ölkəmizdə "Balıqçılıq və Akvakultura Mərkəzi" publik hüquqi şəxsin yaradılması gözlənilir. Bu, balıqçılığın inkişafında yaranmış pərakəndəliyi aradan qaldıracaq və sahəyə dövlət dəstəyinin verilməsini asanlaşdıracaq.

"Azərbaycan Balıq İstehsalçıları və Emalçıları Assosiasiyası" İctimai Birliyi İdarə Heyətinin sədri  Zaur Salmanlının sözlərinə görə, ölkəmizdə bir neçə şirkət akvakultur üsulu ilə balıq yetişdirməklə məşğuldur: "Hazırda Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində bu sahənin inkişafı ilə bağlı müzakirələr aparılır. Bu məqsədlə nazirlikdə balıq istehsalçıları və emalçıları ilə görüş keçirilib. Görüşdə əsas müzakirə mövzusu sektorun inkişafını sürətləndirməklə istehsal və ixracın imkanlarını daha yüksək səviyyəyə qaldırmaq olub. Bildirilib ki, bunun üçün həmin sahəyə investisiyaların cəlbinə və subsidiya mexanizmini inkişaf etdirməyə ehtiyac var".

Rüstəm KAMAL,

"Azərbaycan"