Xarici investorlarla yanaşı, yerli iş adamları da bu ölkədən qaçırlar
Ermənistanda investisiya mühitinin bərbad durumda olması xarici ölkələrdən yatırılan sərmayələrin həcmini sürətlə azaldır. Hətta erməni iş adamları belə öz ölkələrinə sərmayə yatırmaqdan boyun qaçırmağa başlayıblar.
Ermənistan rəsmilərinin korrupsiyaya qurşanmaları, ölkə iqtisadiyyatında yaranmış böhranlı vəziyyət, əhalinin əksəriyyətinin yoxsulluğun son həddində yaşaması, işsizliyin tüğyan etməsi iş adamlarını da bu ölkədən qaçırır.
Digər tərəfdən, ailəsini dolandırmaq xatirinə ölkəni tərk edənlərin sayının artması, iş adamlarına açıq-aşkar təzyiqlər göstərilməsi və onlardan haqq tələb olunması, istər xarici, istərsə də yerli investorların Ermənistana sərmayə yatırmaqdan boyun qaçırmaları investisiya qoyuluşunun kəskin şəkildə azalmasına təsir edən başlıca amillər sırasında yer alıb. Xarici investorlar iqtisadi inkişafı sual altında olan və məmurların öz səlahiyyətlərini aşaraq özbaşınalıq etdikləri bir ölkənin iqtisadiyyatına sərmayə yatırılmasının nə dərəcədə böyük risk olduğunu yaxşı bilirlər. Xarici və yerli sərmayədarların inamsızlığı nəticəsində investisiya qoyuluşunun kəskin azalması isə iqtisadiyyatı getdikcə tənəzzülə uğramaqda olan Ermənistanı daha ağır vəziyyətə salıb.
Ermənistan Mərkəzi Bankı illərdir bəyan edir ki, ölkə "üzən məzənnə" siyasəti aparır. Hazırda isə İrəvanda dolların və avronun məzənnəsi kifayət qədər sürətlə aşağı düşür, əvəzində rublun qiyməti yüksəlir ki, bu da təbii olaraq Ermənistan vətəndaşlarında ölkənin maliyyə bazarında baş verənlərlə bağlı suallar yaradır. Ermənistan geniş geosiyasi və geoiqtisadi dəyişikliklərin təsirini hiss edir ki, bu da bir neçə amildə özünü göstərir və bununla da məzənnə bazarında əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olur.
Rusiya-Ukrayna münaqişəsi fonunda Ermənistanın Rusiya qazının pulunu rublla ödəməyə başladığı barədə məlumatlar var idi. Bu isə o deməkdir ki, Ermənistanda dollara tələbat ən azı "ArmRosQazprom"un "Qazprom"a ödəməyə getdiyi qədər azalıb. Nəticədə valyutaya tələb ayda on milyonlarla dollar azalıb və bu da onun ucuzlaşmasına səbəb olan amildir.
İrəvan hazırda heç nə istehsal etmədən xarici maliyyə qaynaqlarından əldə olunan kreditlər hesabına ayaqda qalmağa çalışır. Ölkənin dövlət borcu 10 milyard dollara yaxınlaşıb. Bu ilin yanvarından indiyə qədər 2 milyard dollardan çox kredit götürüldüyü bildirilir. Əlbəttə ki, iqtisadiyyatı çökməkdə olan Ermənistanın belə ağır borc yükünün altından qalxa biləcəyi ciddi şübhələr doğurur.
Bütün bunların fonunda Ermənistanda gözlənilən defolt isə ölkənin xarici borc öhdəlikləri sahəsində ciddi çətinliklərin meydana çıxmasına rəvac verəcək. Defolt o deməkdir ki, dövlət borc öhdəliklərini vaxtında yerinə yetirə bilmir. Ermənistan isə onsuz da borc öhdəliklərini çətinliklə yerinə yetirir. Əslində, borc öhdəlikləri növbəti dəfə alınan başqa borclar hesabına yerinə yetirildiyindən ölkənin xaricdən olan iqtisadi asılılığı sürətlə artır. Məsələ bundadır ki, Ermənistanın iqtisadi vəziyyəti uzun illərdir ağırdır və müharibədəki məğlubiyyətdən sonra düzəlməsi də sual altındadır. Digər əsas səbəb də odur ki, Ermənistanda dövlət adına heç nə qalmayıb, sanballı dövlət müəssisələrinin əksəriyyəti xarici şirkətlərə satılıb. Amma hazırda onlar da işlək vəziyyətdə deyil.
Deyilənlərə görə, baş nazir Paşinyanın komandası da sələfləri kimi, sadəcə oğurlamağı və mənimsəməyi daha yaxşı bacaran cinayətkar ünsürlərdən ibarətdir. Bu fonda xaricdən alınan borcların da əksər hissəsi mənimsəmənin qurbanı olur.
Beləliklə, gedən proseslər Ermənistanın sürətlə məhvinə doğru yaxınlaşdığını bir daha təsdiqləyir.
Elçin CƏFƏROV,
"Azərbaycan"
