Qızıl qiymətlərinin bahalaşması dünya iqtisadiyyatında, siyasi və hərbi-strateji məkanda baş verən qeyri-müəyyənliklərlə əlaqədardır. Ümumiyyətlə, ilin əvvəlində qızılın bu il 3500 dollara qədər bahalaşacağı ehtimalları mövcud idi. Həmçinin bu ehtimalları 3700 dollara qədər yüksəldən beynəlxalq təşkilatlar da var. Hesab olunur ki, qızıl qiymətlərində artım davam edəcək.
Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli bildirib.
“Burada əsas səbəb ondan ibarətdir ki, xüsusilə 2025-ci ildə qızıl qiymətini artıran əsas amil – Amerikanın dünyaya, xüsusilə də Çinə qarşı apardığı ticarət müharibəsidir. Bu iki nəhəng ölkə arasında baş verən ticarət müharibəsi bütün dünyada ciddi qeyri-müəyyənliklər yaradır. Qeyri-müəyyənliklər dövründə qızıl investorların sevimli investisiya alətinə çevrilir. Qızılın uzun illər sonra son bir neçə ayda bahalaşması da məhz bu qeyri-müəyyənliklərlə bağlı kəskin yüksəlişi idi. Çünki Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Rusiya ilə Qərb arasında qarşıdurma, ölkələrin bir-birinə sanksiyalar tətbiq etməsi və eyni zamanda, dünyanın təbəqələşməsi kimi məsələlər qızılın qiymətini artırırdı.
Bundan başqa, pandemiyadan sonra müşahidə olunan inflyasiyanın aşağı düşməsi də qızıl qiymətlərinə artırıcı təsir göstərirdi. 2025-ci ildə bu amillər qüvvədə qalır. Proqnozlara əsasən, Amerikanın tarif siyasəti dünyada qeyri-müəyyənlikləri artıracaq və bu müharibə ciddi şəkildə dönərli valyutalar üçün problem yarada bilər. Eyni zamanda, bu ziyanverici prosesdə baş verə biləcək ssenarilərin proqnozlaşdırılması çətin olduğuna görə investorlar təbii olaraq qızıla yatırım edirlər.
Burada, təbii ki, dolların ucuzlaşması da rol oynayır. Dollar əmtəələrin ölçü vahididir. Dolların son bir neçə ayda dəyərini itirməsi qızılın qiymətlərinə artırıcı təsir göstərir. Bu artımda inflyasiya göstəricilərinin kifayət qədər aşağı olması da rol oynayır”, - deyə ekspert qeyd edib.
Qızılın bahalaşmasının Azərbaycana təsirlərini təhlil edən iqtisadçı ekspert deyib: “Təbii ki, bunun Azərbaycana necə təsir edə biləcəyi böyük maraq doğurur. Qızıl yığım valyutasıdır. Azərbaycan üçün indiki məqamda biz ancaq bunun müsbət təsirlərini qeyd edə bilərik. Çünki ölkəmizin, yəni Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun ehtiyatlarının 22 faizi qızıldadır və 2023-cü ilin hesabatına nəzər saldıqda görürük ki, burada Fond əhəmiyyətli alışlar həyata keçirib. 2024-cü ildə Fond 44,8 ton qızıl alıb və öz ehtiyatını 11-12 faizdən 21,6 faizə qədər qızıla keçirib. Bu prosesin bu ildə də davam edəcəyi elan olunub. Belə ki, Dövlət Neft Fondu ehtiyatlarının 25 faizə qədərini qızılda saxlayacaq və bu göstərici 29 faizə qədər arta bilər. Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun son ehtiyat strategiyasında bu rəqəmlər qeyd olunub.
Bundan başqa, Azərbaycanda qızıl çıxaran şirkətlər – “Azərgold”, “Anglo Asian Mining PLC” mövcuddur ki, bu şirkətlərin də qızıl qiymətinin artması nəticəsində satışdan gəlirləri artacaq. Mənfi tərəfi isə qızılı zinət əşyası kimi əldə edən və ya hədiyyəlik kimi alan vətəndaşlar üçün olacaq. Yəni bazarda qızıl almağa məcbur olan vətəndaşlar zinət əşyalarını daha baha qiymətə almaq məcburiyyətində qalacaqlar,” – deyə Xalid Kərimli bildirib.
