Prezident
Səfərlər
Birinci vitse-prezident
Qəbullar
Fərmanlar
Sərəncamlar
Məktublar
Qanunlar
Tədbirlər
Əlaqə
Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., Mətbuat pr. 529-cu məhəllə, 4-cü mərtəbə
(+994 12) 539 49 20, 538-31-11
Ekoloqlar bildirirlər ki, Hind okeanının Mavriki adasında məskunlaşan uça bilməyən məşhur quş olan Dodo insanların təqsiri üzündən nəsli kəsilməkdə olan qanadlı heyvanların bir nümunəsidir. Təcrid olunmuş ekosisteminə yaxşı uyğunlaşan, lakin insanların gəlişinə hazır olmayan Dodo ilə ilk dəfə 1598-ci ildə niderlandlı dənizçilər qarşılaşıb. Ovçuluq, yaşayış yerlərinin məhv edilməsi və yerli olmayan növlərin gətirilməsi 80 ildən az müddətdə onu məhv edib.
Amma bu quş növü məhv olan yüzlərlə qanadlının yalnız bir örnəyidir. Yeni araşdırmalar son 130.000 il ərzində 610 quş növünün nəslinin kəsilməsini sənədləşdirib və bu, “Homo Sapiens” növünün qlobal miqyasda yayılması ilə üst-üstə düşür. Quş böhranı son illərdə və onilliklərdə daha da sürətlənib. Məsələn, Havayın nəğməkar quşu olan Kauaʻi keçən il nəsli kəsilmiş elan edilib.
AZƏRTAC “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, tədqiqatçılar, həmçinin bu prosesin ekoloji nəticələrini də aşkar ediblər, çünki quş növlərinin yoxa çıxması onların saysız-hesabsız ekosistemlərdə xidmət etdiyi funksiyaları da aradan qaldırır. İngiltərənin Birminhem Universitetinin ekoloqu, bu həftə “Science” jurnalında dərc olunan araşdırmanın aparıcı müəllifi Tom Metyus deyib: “Quşlar toxumların səpilməsi, həşəratların istehlakı, ölü materialın təkrar emalında əsas rol oynayır. Məsələn, qarğalar tozlanma kimi bir çox vacib ekosistem funksiyalarını yerinə yetirirlər. Növlər məhv olsa, onda biz bu funksiyaları da itiririk. Bunun ən yaxşı nümunəsi Mavriki və Havay adalarıdır. Burada demək olar ki, bütün yerli meyvə yeyən quşların nəsli kəsilib”.
Ekoloq əlavə edib ki, quşlar meyvələri yeyərkən və sonra hərəkət edərkən, meyvələrin aid olduğu bitkilərin toxumlarını da səpirlər. Onun sözlərinə görə, bu səbəbdən ağac növlərinin də bir çoxu məhv ola bilər.
Tədqiqatçılar tərəfindən sənədləşdirilmiş nəsli kəsilmiş quşların əksəriyyəti adalarda yaşayıb. Yaşayış yerinin itirilməsi təcridolunma və ərazinin azaldılması nəzərə alınmaqla böyük təsirlərə səbəb ola bilər, siçovullar, pişiklər və siçanlar kimi heyvanların introduksiya edilməsi isə uça bilməyən bir çox ada-endemik quşların yeni yırtıcılardan qaça bilməməsinə ciddi təsir göstərəcək.
İnsan ovçuluğu keçmişdə quşların nəslinin kəsilməsinə səbəb olan ən böyük amil idi və indi də müəyyən bölgələrdə problem olaraq qalır. Metyus qeyd edib ki, nəğməkar quşların ticarət məqsədilə tutulması xüsusilə Cənub-Şərqi Asiyada böyük bir problemdir. Müəyyən bölgələr və növlər daha spesifik amillərlə əlaqəli idi. Məsələn, insanlar tərəfindən təqdim edilən quş malyariyasını göstərmək olar. Gələcəkdə böyük naməlum amil meydana çıxa bilər ki, bu da antropogen iqlim dəyişikliyi ilə bağlı olacaq.
Beləliklə, alimlər hesab edirlər ki, 3 milyard illik unikal təkamül tarixində hər bir itirilmiş növ həyat ağacından bir budaq kəsmək kimidir. Eyni zamanda, 610 rəqəmi quşların nəslinin tükənməsinin cüzi bir hissəsidir, çünki bəzi bölgələrdən əldə edilən məlumatların azlığı və bir çox itirilmiş növləri tapmaq üçün skelet qalıqlarının olmaması daha çox quş növünün yoxa çıxması fərziyyəsini gücləndirir. Real rəqəmdən asılı olmayaraq, Metyus son 50.000 il ərzində yoxa çıxmaların böyük əksəriyyətini insan amili ilə əlaqələndirir. Hazırda planetimizdə 11 minə yaxın quş növü mövcuddur. Tədqiqatçılar növbəti iki əsr ərzində 1000-dən çox növün nəslinin kəsilməsini proqnozlaşdırırlar.
Donald Tramp sui-qəsdə məruz qaldığı yerdə yenidən seçiciləri ilə görüşüb
Volodimir Zelenski: Ukrayna üçün sülhə zəmanət ərazi güzəşti olmadan verməlidir
430 il əvvəl...
Bir gün balıq ovunda…
Əgər COP29-un iştirakçıları Balaxanıya gəlsələr...
İlham ƏLİYEV: "Azərbaycan ərazi bütövlüyünü təkbaşına bərpa edir"
Qərbi Azərbaycana qayıdış milli ideyamızın ayrılmaz hissəsidir
ABŞ-nin riyakarlığı
Azərbaycan sabitlik məkanıdır
Eviniz mübarək, eliniz abad olsun
Çin sərhədindən Abşerona qədər yükdaşımaların müddəti 9 günədək azaldılıb
"Araz Vadisi İqtisadi Zonası" Sənaye Parkında 2 mindən çox iş yeri yaradılacaq
"Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il dövlət büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 5 dekabr tarixli 1028-VIQ nömrəli Qanununun tətbiqi ilə bağlı bir sıra məsələlər barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2023-cü il 26 dekabr tarixli 2424 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi haqqında
S.K.Hacıyevin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında
Bu il "Ümumdünya kosmos həftəsi" kosmos və iqlim dəyişmələri mövzusuna həsr olunub
BANM-də innovativ ideya və həllər müsabiqəsi başa çatıb
İsveç mətbuatı: Azərbaycan COP29-un sədri kimi iqlim böhranına diqqət yetirməyə çağırış edib
XİN: Ermənistan və Fransanın Beynəlxalq Frankofoniya Təşkilatındakı təxribatçı addımları iflasa uğrayıb
Rəsmi Bakı: Fransa özünün dar maraqları naminə Ermənistandan istifadə edir
Azərbaycan XİN: Ermənistan normallaşma və qarşıdurma arasında seçim etməlidir
Deputatlarımız Qazaxıstanda keçiriləcək referendumu müşahidə edəcəklər
Prezident İlham Əliyev Bakıda Aşıq Ələsgərin abidəsinin açılışında iştirak edib YENİLƏNİB30 Sentyabr 2024
İnkişaf büdcəsi29 Sentyabr 2024
Prezident İlham Əliyev bir daha bəyan etdi28 Sentyabr 2024
Zəfərlə anırıq...27 Sentyabr 2024
VƏTƏNİN ŞƏHİD BALALARI27 Sentyabr 2024
Azərbaycan yeni strateji dövrdə26 Sentyabr 2024
"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!