1979-cu ilə qədər Danimarka müstəmləkəsi olan Qrenlandiyada müstəqillik hərəkatı xüsusilə Baş nazir Mute Egedenin rəhbərliyi altında sürətlə güclənir. Donald Trampın Qrenlandiyanı “nəzarətə almaq” istəyi ilə bağlı bəyanatlarından sonra ada ilə Danimarka arasında münasibətlər gərginləşib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, M.Egede Qrenlandiyanın gələcəyinin onun xalqının işi olduğunu açıq şəkildə bildirib, Danimarkadan ayrılmaq arzusunu vurğulayıb. Qrenlandiya parlamenti hazırda bu prosesi asanlaşdıracaq yeni konstitusiya üzərində işləyir.
Danimarka isə adanın simvollarını gerbinə daxil etməklə və Arktikanın müdafiəsi üçün ayrılan vəsaiti artırmaqla Qrenlandiya ilə əlaqələrini gücləndirir. Pul vəsaiti digərləri ilə yanaşı, yeni dronlara, gəmilərə və Qrenlandiyada əməkdaşların sayının artırılmasına sərf olunacaq. Danimarkanın Baş naziri Mette Frederiksen müstəqilliklə bağlı qərarın Qrenlandiyadan gəlməli olduğunu desə də, Rigsfællesskabet (Danimarka Krallığı, Farer adaları və Qrenlandiya daxil olan Millətlər Birliyi – red.) çərçivəsində birliyin vacibliyini vurğulayıb.
Bu bəyanat 2009-cu ildə qəbul edilmiş “Muxtariyyət haqqında” qanuna uyğundur. Sənəddə deyilir ki, Qrenlandiya müstəqil olub-olmayacağına özü qərar verir. Bununla belə, qərar qüvvəyə minməzdən əvvəl hər iki parlament - Qrenlandiya Landstingi və Danimarka Folketinqi tərəfindən təsdiqlənməlidir.
Bu hadisələrin fonunda Danimarkanın Qrenlandiyada keçmiş sui-istifadələri ilə bağlı mübahisələr davam edir. 1960-1970-ci illərdə Qrenlandiya qadınlarının məcburi sterilizasiyası ilə bağlı qalmaqal yenidən ictimailəşdirilib. Prosedurlar Danimarka həkimləri tərəfindən Qrenlandiyanın əhalisini azaltmaq və Danimarkanın xərclərini azaltmaq məqsədilə həyata keçirilib. Ölkə Qrenlandiyaya hər il təxminən 4 milyard Danimarka kronu (550 milyon dollardan çox) verir ki, bu da adanın dövlət xərclərinin yarısından çoxunu təşkil edir. Prosedur haqqında bir çox qadın məlumatlandırılmayıb və bu ilin yazında 140 qadın Danimarka dövlətinə qarşı məhkəmə iddiası qaldıraraq vurulmuş zərərin əvəzi kimi 40 milyon Danimarka kronundan (5,5 milyon dollardan çox) çox təzminat tələb etdikdə qalmaqal başqa müstəviyə keçdi. Qadınlar, həmçinin Danimarka hökumətindən üzr istəməsini tələb ediblər, lakin indiyə qədər heç bir üzrxaqlıq edilməyib.
Qrenlandiyada apreldə keçirilməsi planlaşdırılan parlament seçkiləri ərəfəsində müstəqillik məsələsi əsas məsələyə çevrilir. Çoxları hesab edir ki, Trampın bəyanatları və son hadisələr Qrenlandiyanın Danimarka krallığından ayrılması prosesini sürətləndirə bilər.
jpg_1736422017.jpg)
