Ötən il qarşıya qoyulmuş bütün sosial-iqtisadi hədəflərə nail olunub

Bu gün güclü iqtisadiyyat Azərbaycanın hərtərəfli inkişafının, milli maraqlar üzərində prinsipial siyasətinin təməlində dayanan əsas amilə çevrilib. Bu amil hər il qazanılan iqtisadi uğurlarla ehtiva olunur və deməyə əsas verir ki, qarşıdakı illərdə Azərbaycanın uzunmüddətli, dayanıqlı inkişafı təmin ediləcək, neft-qaz amilindən asılılıq daha da azalacaq. 

İqtisadi inkişaf baxımından ötən 2024-cü ilin də uğurlu olduğu Nazirlər Kabinetinin  Milli Məclis qarşısında verdiyi illik hesabatında öz əksini tapıb. Hökumətin iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, xüsusən nəqliyyat-tranzit potensialının reallaşdırılması, kənd təsərrüfatının, turizmin, rəqəmsal və "yaşıl iqtisadiyyat"ın inkişaf etdirilməsi istiqamətində gördüyü işlər iqtisadiyyatın dayanıqlı olmasına xidmət edir. Ötən il ümumi daxili məhsul istehsalı 4,1 faiz artıb və ya mütləq rəqəm ifadəsində 126 milyard manat olub. ÜDM istehsalı neft-qaz sektorunda 0,3, qeyri-neft-qaz sektorunda 6,2, o cümlədən qeyri-neft-qaz sənayesində 7,3 faiz artıb. Əhalinin hər nəfərinə düşən ÜDM 3,6 faiz artaraq 12,4 min manat təşkil edib. Azərbaycanın valyuta ehtiyatları il ərzində 5 milyard dollardan çox artaraq 72 milyard dollara çatıb. Baş nazir Əli Əsədov 2024-cü ildə dövlət büdcəsi gəlirlərinin təxminən 37,2 milyard, xərclərinin isə 37,7 milyard manat olduğunu söyləyib. 

Məlumdur ki, Azərbaycanda sosial proqramların icrası, o sıradan əhalinin aztəminatlı təbəqəsinin sosial müdafiəsinin təmin edilməsi Prezident  İlham Əliyev tərəfindən strateji vəzifə kimi müəyyənləşdirilmişdir. Son illər bu istiqamətdə əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edilib. Belə ki, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, o cümlədən yeni iş yerlərinin yaradılması, sosial ödənişlərin və əməkhaqlarının artırılması istiqamətində mütəmadi olaraq sistemli layihələr həyata keçirilir, ardıcıl addımlar atılır. Bütün bunlar hökumətin ötənilki hesabatında rəqəmlərlə belə ifadə olunub: dövlət büdcəsi xərclərinin 39 faizi və ya 14,6 milyard manatı sosialyönlü xərclərin maliyyələşdirilməsinə istiqamətləndirilib. Orta pensiya məbləği 12, yaşa görə pensiya 11,3 faiz artıb. Yaşayış minimumu ölkə üzrə 270 manat müəyyən edilib və bir ailəyə düşən sosial yardımın orta aylıq məbləği 475 manat olub. Qeyd edək ki, son bir neçə il ərzində 4 sosial paket həyata keçirilib və bu məqsədlər üçün 7 milyard manatdan çox vəsait xərclənib. 

Azərbaycan torpaqlarının işğaldan azad edilməsi və suverenliyin təmin olunması yolunda   canını fəda etmiş şəhidlərin ailələrinə, qazilərə və müharibə veteranlarına yüksək diqqət və qayğı göstərilməsi hər zaman dövlət siyasətinin prioritet məsələsi olduğu aydındır. Bu baxımdan, İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olanların ailələrinə, eləcə də yaralanan əsgərlərimizə dəstək verilməsi üçün bir sıra mexanizmlərin hazırlanıb həyata keçirilməsi böyük sosial əhəmiyyət daşıyır. Bu, şəhid ailələrinin və qazilərin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması, onlara fərdi evlərin, mənzillərin verilməsi və digər bir sıra istiqamətlərdə atılan addımlardan da aydın görünür. Eyni zamanda qazilərin sağlamlığının bərpası, onların müasir protezlərlə təminatı, reabilitasiya kurslarını keçməsi üçün əməli işlər görülür. Təkcə ötən il şəhid ailələri, müharibə əlilləri və həssas təbəqədən olan digər şəxslərə 800 mənzil verilib, müharibə əlillərinə 93 avtomobil təqdim edilib, hərbi qulluqçuların mənzillə təmin olunması ilə bağlı xərclər üçün 35 milyon manat vəsait ayrılıb. 

Artıq beşinci ildir Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda geniş quruculuq işləri aparılır. Məqsəd regionu cəmiyyətin ən sağlam və abad yaşayış zonasına çevirmək, burada dayanıqlı məskunlaşma üçün müasir prinsiplərə əsaslanan komfortlu yaşayış mühiti yaratmaqdır. Çünki hərtərəfli, təhlükəsiz və əlverişli həyat şəraitinin olması vətəndaşların əbədi məskunlaşması üçün əsas şərtdir. Buna görədir ki, indiyəcən Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda böyük qayıdışa dair xeyli işlər görülüb və həmin istiqamətdə tədbirlər bir an da olsa, səngimir. Daşı daş üstdə qalmayan yaşayış məntəqələrimiz yenidən qurulur, tikiləcək evlərin, binaların, məktəblərin, xəstəxanaların təməli qoyulur, müasir infrastruktur yaradılır. Təkcə 2024-cü il ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda 10,2 mindən çox keçmiş məcburi köçkün evlərlə təmin edilib. Onların sosial müdafiəsinin təmin edilməsi məqsədilə dövlət büdcəsindən 329 milyon manat vəsait yönəldilib. Ümumilikdə 2021-2024-cü illərdə işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması və bərpası üçün dövlət büdcəsindən 17,6 milyard, o cümlədən 2024-cü ildə 5 milyard 347 milyon manat vəsait ayrılıb.

Azərbaycan özünün uğurlu enerji siyasəti ilə bütün dünyada etibarlı tərəfdaşa çevrilmişdir. Ənənəvi enerji növlərinə alternativ olaraq, ölkəmiz bərpaolunan enerji növlərini də inkişaf etdirir. Azərbaycanın başlatdığı enerji layihələri regional əməkdaşlıq üçün çərçivə yaratmış və hazırda qlobal enerji layihələrinə çevrilmişdir. Nəticədə Azərbaycanın beynəlxalq enerji təhlükəsizliyində rolu daha da güclənmişdir. COP29 çərçivəsində Azərbaycanda İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Təmiz Enerji Mərkəzi yaradılmış və enerji sahəsində həyata keçirilən layihələr üzrə beynəlxalq sazişlər imzalanmışdır. Həmin sənədlərə görə, "Cənub qaz dəhlizi" vasitəsilə qaz təchizatının ixrac coğrafiyası genişləndirilir. Hazırda bu kəmərlə Azərbaycan qazını alan ölkələrin sayı 12-dir. 

2024-cü ildə həmçinin Azərbaycan ərazisindən keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin ötürmə qabiliyyətinin və ölkəmizin tranzit potensialının artırılması üçün bir çox layihə reallaşdırılıb. Nəqliyyat dəhlizlərində daşınmış yüklərin həcmi 33 milyon ton təşkil edib. Bakı-Tbilisi-Qars xətti 2024-cü ilin may ayında tamamlanaraq istismara verilib, xəttin illik yükaşırma həcmi 1 milyon tondan 5 milyon tona çatdırılıb. Ötən il ölkədə avtomobil və dəmir yollarının, həmçinin yol infrastrukturunun tikintisi, yenidən qurulması və bərpası da davam edib.

Züleyxa ƏLİYEVA,

"Azərbaycan"