Tanınmış ədəbiyyatşünas, biblioqraf, tərcüməçi Əmin Tahir oğlu Əfəndiyev 1933-cü il mayın 18-də Qax rayonunun İlisu kəndində müəllim ailəsində dünyaya göz açıb. 1941-1952-cı illərdə Qax rayon orta məktəbində oxuyub. Təhsilini Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki Bakı Dövlət Universiteti) davam etdirib. Universitetin Filologiya fakültəsinin “Kitabxanaşünas-biblioqraf” ixtisasını 1957-ci ildə bitirib. Əmək fəaliyyətinə də həmin ali təhsil ocağının kitabxanasında başlayıb. Sonra M.F.Axundzadə adına Azərbaycan Respublika Dövlət Kitabxanasında çalışıb. 1958-1976-ci illərdə Dövlət Kitabxanasında baş biblioqraf, məlumat-biblioqrafiya şöbəsinin müdiri, elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifələrində işləyib.
İlk biblioqrafik oçerki – “Amerika ədəbiyyatı Azərbaycan dilində” 1959-cu ildə dövri mətbuatda dərc edilib. Elmi fəaliyyətini davam etdirib. “Azərbaycan ədəbiyyatı özbək dilində”, “Azərbaycan-özbək ədəbi əlaqələri”, “S.Vurğunun əsərləri SSRİ xalqlarının dillərində”, “M.Ə.Sabir A.Tukayın tərcüməsində” və digər Azərbaycan ədəbiyyatının ayrı-ayrı xalqların dillərində nəşri vəziyyətindən bəhs edən silsilə biblioqrafik oçerkləri mətbu orqanlarda işıq üzü görüb.
Əmin Əfəndiyev 1968-1971-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (AMEA) Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb. 1972-ci ildə “Azərbaycan-latış ədəbi əlaqələri tarixindən” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib.
O, 1973-1984-cü illərdə Azərbaycan dövlət İncəsənət Universitetində baş müəllim, dosent, kafedra müdiri, dekan müavini vəzifəsində çalışıb. 1997-ci ildən 2000-ci ilədək Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanasının direktoru olub. 2002-ci ilin yanvarından AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun “İnformasiya və biblioqrafiya” şöbəsinə rəhbərlik edib.
“İlyas Əfəndiyevin yaradıcılıq yolu” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını, o cümlədən “İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı” monoqrafiyasını (2000) nəşr etdirib.
Əmin Əfəndiyev Azərbaycanın tarixinin, ədəbiyyatının və mədəniyyətinin görkəmli nümayəndələrinə həsr olunan şəxsi biblioqrafik vəsaitlərlə yanaşı, sahəvi ümumi və mövzu janrlarında da bilioqrafik göstəricilər tərtib edib.
Beynəlxalq Elmlər Akademiyaları Assosiasiyasının Kitabxana direktorları Şurasının, Avroasiya Kitabxanalar Assambleyasının, Türkdilli Dövlətlərin Kitabxanalarının Assosiasiyasının, Azərbaycan Kitabxana İşinin İnkişafı Assosiasiyasının və digər təşkilatların həm üzvü, həm də fəal iştirakçısı olub.
Azərbaycan ədəbiyyatı, ədəbi tənqid və ədəbi əlaqələr sahəsində çoxsaylı elmi əsərlərin müəllifi və milli biblioqrafiya məktəbinin əsasını qoyan peşəkar biblioqraf Əmin Əfəndiyev 2014-cü ildə vəfat edib.
Zöhrə FƏRƏCOVA,
“Azərbaycan”
