Bu proses yeni problemlər də ortaya çıxarır

Əsrin qlobal sosial problemlərindən olan narkomaniya bəşəriyyət üçün təhlükə mənbəyi kimi qalmaqda davam edir. Heç bir sərhəd tanımayan narkomaniya irqindən, dinindən və yaşından asılı olmayaraq, bütün xalqları düşündürən bəladır. Qarşısını almaq çox çətin olan bu fəsad həm də cinayətkarlığı artırmaqla əlavə problemlərə yol açır.
Hazırda dünyada milyonlarla insan "ağ ölüm"ün əsirinə çevrilib. Statistikaya nəzər yetirdikdə vəziyyətin nə qədər acınacaqlı olduğuna şahidlik edirik. Lakin statistik rəqəmlər də vəziyyətin dəhşətini olduğu kimi əks etdirmir.
Azərbaycan da bu problemlə mübarizədə ardıcıl və məqsədyönlü addımlar atır.

Narkomaniyaya qarşı mübarizə daha da gücləndirilib

Son dövrlər ölkəmizdə narkomanlığa və narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizədə mühüm irəliləyişlər əldə olunub. Məsələn, ötən il həyata keçirilmiş əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində ümumilikdə 10060 cinayət faktı aşkarlanıb. Onlardan 3141-i narkotik vasitələrin qanunsuz satışı, 6629-u narkotik vasitələrin qanunsuz əldə edilib saxlanılması, 286-sı qanunsuz olaraq narkotik xassəli bitkilərin kultivasiya edilməsi, 4-ü isə bu kateqoriyadan olan digər cinayətlərdir.
Aşkarlanmış faktlar üzrə qanunsuz dövriyyədən təxminən 7,1 ton narkotik vasitələr və psixotrop maddələr müsadirə olunub. Bu isə 2022-ci illə müqayisə edildikdə təxminən 1,6 ton daha çoxdur.
Problemlə bağlı fikirlərini bildirən psixoloq Elnur Rüstəmov qeyd etdi ki, narkotik maddələrdən istifadə dünyada olduqca geniş yayılıb: "Narkotik asılılıq  nəzarət edilməsi çətin olan maddə axtarışı və istifadəsilə xarakterizə olunan xroniki bir xəstəlikdir. O, insanların genofonduna sarsıdıcı zərbələr vuraraq, qarşısıalınmaz təhlükəyə çevrilib. Narkotik istifadəsinin başlanğıcı adətən yeniyetməlik dövrünə təsadüf edir. Erkən yaşlarda ailədə şiddət görmək, ətraf mühitin mənfi təsiri, spirtli içki və siqaret çəkmək, müxtəlif hadisələrə bağlı travmalar və hər hansı bir ailə üzvünün narkotik asılılığı  kimi mənfi hallar narkotik maddələrin istifadəsinə meyilliliyi artırır".
İlk narkotik maddə qəbulunun başqasının təzyiqi və ya fərdin tamamilə könüllü istəyi ilə baş tutduğunu söyləyən E.Rüstəmov deyir ki, bununla da istifadəçinin tədricən özünənəzarəti çətinləşir: "Təkrar istifadə nəticəsində insanın beynində bu maddəyə qarşı istəkləri dayandırmaq qabiliyyətinə mane olan dəyişikliklər yaranır. Narkotiklər beynin "kimyasını" dəyişdirir və qidalanma ehtiyacını artırır". 
Psixoloq yeniyetmələrin xüsusilə riskli davranışlara, o cümlədən narkotik vasitələrin sınanmasına meyilli olduğunu deyib. O vurğulayıb ki, məhz bu riskli dönəmdə valideyn nəzarətinin və ailədə tərbiyə prosesinin rolu böyükdür.

Erkən müalicə daha effektiv nəticələr verir

Narkotik maddələrin törətdiyi fəsadların saysız-hesabsız olduğunu bildirən E.Rüstəmov deyib ki, narkomanlıq cəmiyyətin özəyi olan ailəni dağıdır və ətrafda qeyri-stabil şəraitin yaranmasına səbəb olur. Narkotik maddələrdən istifadə edən insanlardan doğulan körpələrin fiziki qüsurlu olması qaçılmazdır. Bundan başqa, bu mühitdə böyüyən, tərbiyə alan uşağın hansı psixoloji problemlərinin olmasını təsəvvür etmək çətin deyil. O qeyd edib ki, nikahdan öncə tibbi müayinə artıq bir çox məsələdə olduğu kimi, narkotik asılılığın da aşkarlanmasında və bir ailənin sağlam qurulmasında önə çəkilən ən doğru təşəbbüsdür. Bu müayinə gələcəkdə ailə üçün həm fiziki, həm də psixoloji baxımdan möhkəm zəmin yaradır.
"Valideynlərin və cəmiyyətin qarşısında duran ən mühüm vəzifə narkotik maddə asılılığının ən kiçik simptomlarını müşahidə etdikləri andan etibarən mütəxəssisə müraciət etmək və psixoloji dəstək almaqdır. Narkotik asılılığı olan insanlar nə qədər tez müalicə edilərsə, nəticələri də bir o qədər müsbət olar", - deyə mütəxəssis vurğulayıb.
Narkomaniyaya qarşı mübarizə ölkəmizin dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindəndir. Mütəmadi görülən tədbirlər, atılan addımlar bu sosial bəlaya qarşı barışmaz mövqenin  göstəricisidir. Dövlətimizin bu sosial problemlə bağlı müəyyənləşdirdiyi strategiya uğurla reallaşdırılır və əhəmiyyətli nəticələr əldə edilir.
Bununla yanaşı, vətəndaşlarımız da insanlığı təhdid edən, sağlamlığa qənim kəsilən, əxlaqi və mənəvi dəyərləri sarsıdan bu bəla ilə mübarizə aparmalıdırlar. Cəmiyyət bu bəlanın qarşısını almaq üçün səfərbər olmalıdır.

Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"