ABŞ alimləri torpağın 21 metrə qədər dərinliyində yaşayan mikroorqanizmlərin yeni növünü kəşf ediblər. CSP1-3 adlanan bu mikroblar Yer kürəsində xüsusi zonada yerləşib və yeraltı suların təmizlənməsində mühüm rol oynayır.
AZƏRTAC “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) jurnalına istinadla xəbər verir ki, bu mikroorqanizmlər karbon və azotu emal etmək qabiliyyətinə görə içməli suyun təmizlənməsi və təhlükəli çirkləndiricilərin çıxarılması ilə bağlı problemlərin həllinə kömək edə bilər. Tədqiqatçılar onları laboratoriyada yetişdirməyi planlaşdırır, baxmayaraq ki, bu, heç də asan olmayacaq.
Jurnal yazır: “ABŞ və Çində Yerin səth qatının “kritik zonası” adlanan ərazidə toplanmış torpaq nümunələrində yeni mikroorqanizm növü olan CSP1-3 aşkar edilib. Hər iki sahədə torpağın dərinliyində bu bənzər mikrobların geniş yayılmış ola biləcəyi bildirilir. “Kritik zona” ağacların zirvəsindən tutmuş 23 metr dərinliyə qədər uzanır. O, qida istehsalı, suyun keyfiyyəti və sağlam ekosistemlər üçün vacib olan torpağın əmələ gəlməsini, su və qida dövranını tənzimləyir, lakin bu dərin torpaq təbəqələri nisbətən az öyrənilmiş sahə olaraq qalır”.
Alimlər DNT-ni torpağın dərin qatlarından təcrid ediblər və müəyyən olunub ki, bu qrup mikroorqanizmlərin əcdadları milyonlarla il əvvəl su mühitlərində - isti bulaqlarda və şirin su hövzələrində yaşayıblar. Təkamül zamanı onlar yaşayış yerləri arasında ən azı bir əsas keçid ediblər: əvvəlcə sudan torpağın səth qatına, sonra isə daha dərinə dalıblar. Tədqiqatın əsas nəticəsi ondan ibarətdir ki, hətta ən dərin qatlarda belə bu mikroorqanizmlər aktiv maddələr mübadiləsi nümayiş etdirirlər.
Bu mikroblar təkcə torpaq mikrobiomunun bir hissəsi deyil, bəzi hallarda 50 faizdən çox olan mikrob icmasının dominant nümayəndələridir. Bu hadisə əvvəllər yerüstü torpaqlarda qeydə alınmayıb. Üstünlük ondan ibarətdir ki, bu mikroorqanizmlər qrupunun xüsusi şəraiti və uzunmüddətli təkamülü var və bütün bunlar onların qida maddələrində zəif olan mühitə uyğunlaşmasına imkan verir.
Torpaq fiziki, kimyəvi və bioloji proseslər vasitəsilə suyu təmizləyən Yerin ən böyük təbii filtri rolunu oynayır. Məhdud bir həcmdən sürətlə keçən səth qatından fərqli olaraq, daha dərin torpaq horizontları əhəmiyyətli dərəcədə daha çox su saxlayır. Məhz bu şəraitdə aşkar edilmiş mikroorqanizmlər qrupunun fəaliyyəti özünü bariz şəkildə göstərir.
CSP1-3 “təmizləyici” rolunu oynayır - onlar torpağın üst qatından gələn karbon və azotla qidalanır, bununla da suyun təmizlənməsi prosesini başa çatdırmağa kömək edirlər.
Tədqiqatçılar bu mikroorqanizmlərin dərin torpaq qatlarında yaşamağa imkan verən unikal fizioloji xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün onları laboratoriya şəraitində yetişdirməyi planlaşdırırlar. Bununla belə, belə bir eksperimentin aparılması çətin olacaq. Çünki belə mikrobların əksəriyyəti təbii yaşayış mühitini dəqiq şəkildə bərpa etmək mümkün olmadığı üçün süni şəkildə yetişdirilə bilməz. CSP1-3-ün genetik mexanizmlərinin öyrənilməsi ətraf mühitin çirklənməsi ilə mübarizəyə, o cümlədən təhlükəli maddələrin parçalanması yollarının işlənib hazırlanmasına kömək edə bilər.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2005-ci il 21 aprel tarixli 74 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Şəhərlər və digər yaşayış məntəqələri ərazisinin sanitariya qaydalarına, gigiyena və ekoloji normativlərə uyğun olaraq təmizlənməsi, məişət tullantılarının müvəqqəti saxlanılması, müntəzəm daşınması və zərərsizləşdirilməsi Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
“Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 17 may tarixli 225 nömrəli Qərarının ləğv edilməsi barədə
“Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin hərbi qulluqçularının və dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının və hərbi qulluqçularının (müddətli həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları istisna olmaqla) hərbi rütbəyə görə maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin hərbi qulluqçularının və dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının təsdiq edilməsi və “Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin hərbi qulluqçularının və dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 15 mart tarixli 126-6 nömrəli qərarında dəyişiklik edilməsi haqqında” 2018-ci il 04 may tarixli 204-17 nömrəli, “Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin hərbi qulluqçularının və dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının təsdiq edilməsi və “Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Daxili Qoşunların Baş İdarəsinin hərbi qulluqçularının və dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 15 mart tarixli 126-6 nömrəli qərarında dəyişiklik edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2018-ci il 4 may tarixli 204-17 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə” 2019-cu il 11 aprel tarixli 155-5 nömrəli və “Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının hərbi qulluqçularının (müddətli həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları istisna olmaqla) hərbi rütbəyə görə maaşlarının və mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi barədə” 2008-ci il 26 yanvar tarixli 17-3 nömrəli qərarlarında dəyişiklik edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 6 sentyabr tarixli 392 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin xüsusi rütbəsi olan əməkdaşlarının aylıq vəzifə maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi haqqında
Аzərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin dövlət qulluqçusu olmayan mülki işçilərinin aylıq vəzifə (tarif) maaşlarının məbləğlərinin təsdiq edilməsi haqqında
“Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin işçilərinin aylıq vəzifə maaşlarının təsdiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 28 oktyabr tarixli 319 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi haqqında
“Aviasiyanın ətraf mühitə təsirinin azaldılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında
Bakının nəqliyyat infrastrukturundakı layihələrlə bağlı AİB ilə əməkdaşlıq imkanları müzakirə edilib
Sahibə Qafarova TBMM sədri Numan Kurtulmuşla telefon danışığı aparıb
YAP nümayəndə heyəti Çin Xalq Respublikasına səfər edib
Baş nazir Əli Əsədov ilə Türkiyənin Vitse-prezidenti Cevdet Yılmaz arasında telefon danışığı olub
Denis Beçiroviç Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin 13-cü Qlobal Bakı Forumuna dəvət olunub
Lord David Evans: Azərbaycanın infrastrukturu Orta Dəhlizin uğurunda həyati rol oynayır
Yaqut Qarayeva: Hazırda xəstəxanadaxili infeksiyalar bütün dünyada aktual problemdir
Azərbaycan Kuboku: "Qarabağ" finala vəsiqə qazanıb
Fransa prezidentinin Madaqaskar səfərinin görünən və görünməyən tərəfləri: Xalq Makrondan üzr istəməyi tələb edir
Hindistanda silahlılar turistlərə hücum edib
İran ABŞ-la Omanda keçiriləcək danışıqları aprelin 26-na qədər təxirə saldığını açıqlayıb
“İstilik təchizatı haqqında” qanun layihəsi Milli Məclisin iclasında müzakirəyə tövsiyə olunub
İqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişafına dair Azərbaycan-Çin sənədləri imzalanıb
Rusiya mətbuatı Prezident İlham Əliyevin Çinə səfərindən yazıb
Ali etimad, yüksələn nüfuzun təcəssümü13 Aprel 2025
Yüksək etimad nümunəsi12 Aprel 2025
Qürurdoğuran inkişaf, yüksək rifah və güclü dövlət11 Aprel 2025
İlham Əliyevdən dünyaya ədalət dərsi09 Aprel 2025
Müzəffər Ali Baş Komandan, hərbi güc, qüdrətli dövlət09 Aprel 2025
MÜSTƏQİL SİYASƏT APARAN AZƏRBAYCAN08 Aprel 2025
"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!
jpeg_1745430861.jpeg)
jpg_1745421482.jpg)
