Son illər qəfil ölümlər bütün dünyada ciddi problemə çevrilib. Statistik rəqəmlərə nəzər saldıqda ani ölümlərin bütün ölümlərin 10-12 faizini təşkil etdiyi müşahidə olunur.
Qəfil ölüm dedikdə, döş qəfəsində ağrı, ürək döyüntüsü, başgicəllənmə və ya hər hansı bir şikayətlə ölüm arasında 1 saatdan az vaxt olduğu itkilər nəzərdə tutulur. Ani ölümlər təkcə yaşlılarda deyil, böyüklərdə, yeniyetmələrdə və hətta uşaqlarda da müşahidə olunan təhlükədir. Gözlənilməyən bir yaşda, məkanda və ya zamanda ani ölüm nəticəsində itirdiyimiz insanların sayı artır və təəssüf ki, bu ölümlər əhəmiyyətli dərəcədə "cavanlaşır". Gənc və ortayaşlı insanlarda ən çox rast gəlinən ölüm səbəblərindən biri ani ürək dayanmasıdır.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu ölümlərin 80 faizi ürəyin koronar arteriyalarındakı problemlərdən qaynaqlanır. Ürək çox böyük enerji tələb edən qeyri-adi əzələ topudur. İnsan ürəyi çox güclü olsa da, oksigen və qida ehtiyacları kifayət qədər ödənilmədikdə, ritmi sürətlə pozulur, "nasos gücü" azalır və sonra qəfil dayanır. Orqanizmin ümumi oksigen istehlakının, təxminən, dörddəbirini təşkil edən ürək bunu qanda olan oksigen və onu qidalandıran damarlardan keçərək əldə edir. Ürəyi qidalandıran damarlarda kritik daralma və ya tıxanma baş verdikdə isə bu, xəstələrin 20 faizində ani ölüm ilə nəticələnir.
Ürək damarlarında əmələ gələn laxtalanmalar nəticəsində ürəyin ehtiyac duyduğu qan miqdarının ödənilmədiyi zaman ortaya çıxan ilk problem ürək ritminin pozulmasıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, qəfil ölümlərin 80 faizi ürəyi qidalandıran damarların tıxanması nəticəsində baş verir.
Sürətlə artan digər bir sağlamlıq problemi isə insulin müqavimətidir. Son dərəcə məkrli olan bu narahatlıq ürək və beyin damarlarının da amansız və gizli düşmənidir. İnsulin müqaviməti gənclər və orta yaşlılar arasında daha çox yayılır. Araşdırmalara görə, insulin müqavimətindən əziyyət çəkən hər dörd gəncdən və hər üç orta yaşlıdan biri ya ürək-damar xəstəsidir, ya da ona namizəddir.
Onu da qeyd edək ki, qəfil ölümlərin qarşısının alınmasında defibilyator cihazından vaxtında istifadə olunması mühüm rol oynayır. Əldə daşına bilən bu cihazlar elektrik şokunu istənilən yerə çatdırmaq üçün istifadə olunur. Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu cihazı istifadə etmək düşünüləndən daha asandır. Əgər əvvəlcədən belə bir təlim almamısınızsa belə, cihazın qabını açdıqda etməli olduğumuz şeylər üzərində yazılır. Cihazın pedləri döş qəfəsinə qoyulduqda o cihaz əvvəlcə xəstənin ürək ritmini təhlil edir və şokla düzəldilə bilən aritmiya varsa, "Şok ver!" kimi səsli xəbərdarlıqla istifadəni aktivləşdirir. Bu zaman nəzərə alınmalı olan ən vacib detal şok verilərkən başqa heç kimin xəstəyə toxunmamasıdır.
Ürək sağlamlığına diqqət etməklə ani ölümlərin çoxunun qarşısını almaq mümkündür. Ailəsində erkən ölüm müşahidə edən, ata tərəfində 50 yaşından, ana tərəfində 60 yaşından əvvəl infarkt keçirənlərin olduğu şəxslər, ürəklə bağlı heç bir problemləri olmadığını düşünsələr belə, hər il müntəzəm olaraq ürək müayinəsindən keçməlidirlər. Kardioloqlar bildirirlər ki, zamanında müdaxilə edilsə, qəfil ölümlərin qarşısı alına bilər.
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində və "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə
"Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə
"Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində və "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il 7 mart tarixli 152-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bəzi fərmanlarında dəyişiklik edilməsi haqqında
"Aviasiya haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə
"Aviasiya haqqında" Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 22 dekabr tarixli 1058-VIQ nömrəli Qanununun tətbiqi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2024-cü il 15 fevral tarixli 1 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin təsdiq edilməsi, qüvvəyə minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun və bu Qanunla təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin tətbiq edilməsi barədə" 2000-ci il 30 avqust tarixli 393 nömrəli, "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında" 2017-ci il 6 noyabr tarixli 1665 nömrəli, "Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında" 2020-ci il 5 noyabr tarixli 1174 nömrəli fərmanlarında və "Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisinin genişləndirilməsi və "Azərbaycan alüminiumu" ("Azəralüminium") Səhmdar Cəmiyyətinin fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında" 2021-ci il 9 aprel tarixli 2570 nömrəli, "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Müşahidə Şurasının tərkibinin təsdiqi və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "N.Ə.Əmirovun "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Müşahidə Şurasının sədri təyin edilməsi haqqında" 2017-ci il 6 noyabr tarixli 3348 nömrəli, "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Müşahidə Şurası üzvlərinin təyin edilməsi haqqında" 2019-cu il 10 iyun tarixli 1226 nömrəli, "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Müşahidə Şurası üzvlərinin təyin edilməsi haqqında" 2020-ci il 16 aprel tarixli 1989 nömrəli sərəncamlarının ləğv edilməsi barədə" 2021-ci il 4 dekabr tarixli 3025 nömrəli sərəncamlarında dəyişiklik edilməsi haqqında
"Aviasiya haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il 28 fevral tarixli 142-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi haqqında
"Çernobıl qəzasının ləğvində iştirak etmiş və həmin qəza nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşların statusu və sosial müdafiəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə
"Çernobıl qəzasının ləğvində iştirak etmiş və həmin qəza nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşların statusu və sosial müdafiəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il 18 mart tarixli 160-VIIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və "Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid ailələrinə edilən güzəştlər haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda və "Çernobıl qəzasının ləğvində iştirak etmiş və həmin qəza nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşların statusu və sosial müdafiəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1999-cu il 14 may tarixli 126 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi barədə
"Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi ilə Latviya Respublikasının Dövlət Gəlirlər Xidməti arasında məlumat mübadiləsi və vergi tələblərinin alınmasında yardım haqqında Anlaşma Memorandumu"nun təsdiq edilməsi barədə
“Azərbaycan Respublikası Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyinin hərbi qulluqçularının hərbi geyim forması ilə təmin edilməsi normaları”nın təsdiq edilməsi haqqında
Yaşıl Kart Sistemi çərçivəsində fəaliyyət göstərmək hüququ olan sığortaçılar barədə ELAN
Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetində müşavirə keçirilib
Azərbaycanla Gürcüstanın strateji tərəfdaşlığı möhkəm təməllərə söykənir
Zərərçəkmiş şəxs: Xocalı soyqırımının təşkilatçıları və soyqırımına rəhbərlik edənlər zaman-zaman Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyində təmsil olunublar MƏHKƏMƏ
Azərbaycan və Belarusun hərbi təhsil üzrə mütəxəssislərinin işçi görüşü keçirilib
Azərbaycan və Türkiyə HDQ arasında protokol imzalanıb
Ermənilərin Cənubi Qafqaz və Anadoluda cinayətləri mövzusu Ankarada geniş müzakirə edilib
Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova MDB PA-nın Şura iclasında iştirak edib
Ali Məclisin komitə iclasında hökumətin hesabatı müzakirə olunub
Azərbaycan və Bolqarıstan arasında hərbi təhsil sahəsində əməkdaşlıq imkanları müzakirə edilib
Ali etimad, yüksələn nüfuzun təcəssümü13 Aprel 2025
Yüksək etimad nümunəsi12 Aprel 2025
Qürurdoğuran inkişaf, yüksək rifah və güclü dövlət11 Aprel 2025
İlham Əliyevdən dünyaya ədalət dərsi09 Aprel 2025
Müzəffər Ali Baş Komandan, hərbi güc, qüdrətli dövlət09 Aprel 2025
MÜSTƏQİL SİYASƏT APARAN AZƏRBAYCAN08 Aprel 2025
"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!
