Dünyada geniş yayılan ölüm səbəblərindən biri ürək-damar xəstəlikləridir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hər il təxminən 18 milyon insan ürək xəstəlikləri səbəbindən dünyasını dəyişir.
Rəqəmin gündən-günə artdığını təəssüflə qeyd edən mütəxəssislər xüsusilə soyuq havalarda infarkt, ürək çatışmazlığı səbəbindən ölüm riskinin daha çox olduğunu bildirirlər. Belə ki, şiddətli külək və soyuqdan ürək damarlarında daralma, tıxanma yaranır.
Temperatur azaldıqca bədənin istilik tarazlığını qorumaq üçün bəzi tənzimləmə mexanizmləri işə düşür. Bunlardan ən əhəmiyyətlisi isə dərinin qan dövranıdır. Soyuq havada dərinin qan dövranı daralır və bədənin hərarətini saxlamağa çalışır. Belə hallarda ürək daha çox qan vurur, nəticədə ürək döyüntüsü və təzyiq artır. Bu hal sağlam insanlara ciddi təsir etməsə də, ürək xəstələrinə mənfi təsir göstərir.
Kardioloqlar bildirirlər ki, qış mövsümündə immun sisteminin zəifləməsi infeksiyalara qarşı həssaslığı artırır, soyuqdəymədən tutmuş qrip və ağciyər xəstəliklərinə qədər bir çox xəstəliyə yoluxmaya səbəb olur. İnfeksiyanın gətirdiyi hərarət ürək döyüntülərini daha da sürətləndirir. Ürəyin daha sürətli işləməsi isə oksigen istehlakını artırır ki, bu, xüsusilə koronar arteriya və ürək çatışmazlığı olan xəstələrdə əlavə risklər yaradır. Yarana biləcək ağır fəsadların qarşısını almaq üçün mütəxəssislər xüsusilə yaşı 65-dən yuxarı olan ürək xəstələrinə pnevmoniyaya qarşı peyvənd etməyi tövsiyə edirlər.
Qışda həm soyuq, həm də hərəkətsizliyin təsiri nəticəsində çəki artımı baş verə bilər. Bu isə ürək xəstələri üçün ciddi təhlükədir. Əlverişli hava şəraitində açıq havada gündəlik qısa gəzintilər etmək, qida rasionu, maye qəbulu, gigiyena, stresdən uzaq durmaq və yuxu rejiminə diqqət etmək ürək-damar xəstələri üçün olduqca önəmlidir. Güclü immun sistemi üçün gündəlik qida rasionuna yumurta, ağ və qırmızı ət, süd məhsulları, mövsümi meyvə və tərəvəzləri, xüsusilə zəncəfil, sarıkök, darçın, qırmızı və qara istiot kimi ədviyyatlar əlavə edilməlidir. İsti qış çayları da soyuq qış günlərində immungücləndiricidir. Bunlara qızılgül, cökə, adaçayı, nanə, darçın və hibiskus çaylarını aid edə bilərik.
Güclü sümüklər və əzələlər hər yaşda vacib sağlamlıq detalıdır. Qarlı, buzlu qış günlərində sürüşmə, yıxılma ehtimalı artır. Yıxıldıqda belə ciddi zədələr almamaq üçün daha çox süd məhsulları, pendir və qatıq istehlak etmək lazımdır. Kalsiumla zəngin qidaları, xüsusilə kələm və qalın yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, D vitamini ilə bol yağlı balıqlar, maqneziumla zəngin qoz, fındıq, balqabaq tumu və küncüt daha tez-tez qəbul edilməlidir. Proteinli qidalar hər nə qədər faydalı olsa da, orqanizm heyvan zülalları ilə həddindən artıq yüklənməməli, bitki mənşəli zülallara üstünlük verilməlidir. Mütəxəssislərin dediklərinə əməl edərək sağlam və uzun ömür sürmək, xəstəliklərdən uzaq durmaq o qədər də çətin deyil.
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
