Almaniyanın texnologiyalar şirkəti “Festo” “BionicBee” adlı ultra yüngül robot arı hazırlayıb. Süni intellektlə hazırlanmış robotlar sürü şəklində və avtonom şəkildə hərəkət edə bilirlər.

    34 qram ağırlığında, 22 sm uzunluğunda və 24 sm qanad genişliyində olan “BionicBee” şirkətin bu günə qədər istehsal etdiyi ən kiçik uçan obyektdir. Şirkət cihazı dizayn edərkən ilk dəfə olaraq generativ dizayn metodundan istifadə edib. Süni intellektin istifadə etdiyi bu üsulda bir neçə parametrlə müəyyən dizayn prinsipləri əsasında ən yaxşı quruluş müəyyən edilir. Beləliklə, minimum materialla ən yaxşı dizaynı istehsal etmək mümkün hala gəlir. Bu üsul çox faydalıdır. Belə ki, yüngüllük robot arının uzun uçuş müddəti və qabaqcıl manevr qabiliyyətinə nail olması üçün çox vacibdir. Arının bədəni qanad döymə mexanizmi, rabitə texnologiyası, qanad döyüntülərini idarə edən komponentlər və qanad həndəsəsinin uyğunlaşması üçün kompakt korpus təşkil edir. Bu kiçik gövdədə fırçasız motor, üç servo mühərrik, akkumulyator və ötürücülər yer alır. Mühərriklər və mexanika arasında qarşılıqlı əlaqə sayəsində qanadların döyülmə tezliyi müxtəlif manevrlərə uyğun olaraq dəqiq tənzimlənir. Robot arıların qanad çırpma tezliyi 15 ilə 20 hers arasında dəyişir. Qanadlar 180 dərəcə bucaq altında irəli və geri hərəkət edə bilir. Qanadlar inanılmaz dərəcədə yüngül və fırçasız motor tərəfindən diqqətlə idarə olunan mexaniki arxitekturası sayəsində boşluq olmadan çırpıla bilər. Qanad döymələrinin tezliyi və sürəti artdıqca qaldırma qüvvəsi də artır. Qanadın altındakı üç servo mühərrik qanadın formasını xüsusi bir şəkildə dəyişdirə, müəyyən qanad mövqelərinin effektivliyini artıra və qaldırmada əhəmiyyətli bir dəyişiklik yarada bilər. Ultra genişzolaqlı (UWB) texnologiyasından istifadə edərək, arılar qapalı məkanda yerləşdikləri yerləri təyin edə və zaman damğalarından istifadə edərək avtonom şəkildə hərəkət edə bilərlər.

Eyni zamanda arıların iş saatları da həssas şəkildə ölçülə bilinir. Hər bir arı əllə istehsal edildiyi üçün istehsaldakı ən kiçik dəyişikliklər belə onların uçuş modellərinə təsir edə bilər. Buna görə də, onların avtomatik kalibrləmə xüsusiyyəti də var ki, bu da hər bir arıya qısa bir sınaq uçuşundan sonra optimal nəzarətçi parametrlərini təyin etməyə imkan verir. Ağıllı proqramla arılar arasında aparat fərqləri bu şəkildə müəyyən edilə və bütün sürü kənardan idarə oluna bilər.

Ülkər Xaspoladova,

"Azərbaycan"