Barışın təşəbbüskarı olan Azərbaycanın mövqeyinə heç bir təhdid təsir göstərə bilməz
Cənubi Qafqazda sülhün, təhlükəsizliyin təmin olunması üçün əlverişli imkan yaranıb. Regionda 30 ildən çox davam edən münaqişənin bitməsi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam bərpa etməsi, ən nəhayət, Ermənistan rəhbərliyinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması ilə bağlı bəyanatı göstərir ki, tərəflər sülhə yaxındırlar.
Noyabrın 30-da iki ölkə arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə yaradılan komissiyaların beşinci görüşündə də birgə işçi görüşlərin təşkili və keçirilməsi reqlamentinin mətni ilkin olaraq razılaşdırılıb. Tərəflər komissiyaların birgə fəaliyyət haqqında əsasnamə layihəsinin razılaşdırılması üzrə işin başlanılması barədə sövdələşib, həmçinin görüşlərin keçirilməsinin intensivləşdirilməsi, növbəti görüşün keçirilməsinin tarixi və yerini işçi qaydada müəyyən etmək barədə razılığa gəliblər.
Lakin bütün dövrlərdə bölgədə marağı olan bəzi dövlətlər, xüsusən də ABŞ və Fransanın yeni "oyunları" göstərir ki, bu ölkələr regionda sabitliyin bərqərar olunmasında nəinki maraqlı deyillər, hətta konkret olaraq Cənubi Qafqazın hər zaman münaqişə ocağı kimi qalması üçün hiyləgər, ikiüzlü siyasət yürüdürlər. Bir tərəfdən Ermənistanın silahlandırılması, digər tərəfdən sülh müqaviləsinin imzalanmamasında Azərbaycanın günahlandırılması bunu təsdiqləyən reallıqdır.
Elə xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov da ATƏT-in Nazirlər Şurasının 30-cu iclasında çıxış edərkən də bir daha bu məsələlərə toxunub. Nazir çıxışında ikili standartlar problemi və selektiv yanaşmanın beynəlxalq münasibətlər sistemində mövcud təhdid və çağırışlara qarşı effektiv cavab tədbirləri görülməsinin qarşısında duran ən böyük maneələrdən biri olduğunu vurğulayıb. Bu istiqamətdə beynəlxalq hüquq normalarına, xüsusilə dövlətlərin suverenliyi, ərazi bütövlüyü və sərhədlərinin toxunulmazlığına hörmətin müstəsna əhəmiyyət kəsb etdiyi qeyd olunub.
Postmünaqişə dövründə bölgədə mövcud vəziyyət barədə ətraflı məlumat verən Ceyhun Bayramov, xüsusilə bu ilin 19-20 sentyabr tarixlərində Qarabağ bölgəsində görülən antiterror tədbirləri nəticəsində ərazilərimizdə Ermənistan tərəfindən öhdəliklərinə və şifahi bəyanatlarına zidd şəkildə saxlanan qeyri-qanuni rejimin buraxıldığı və tərk-silah edildiyini diqqətə çatdırıb.
Azərbaycan tərəfindən bütün beynəlxalq platformalar çərçivəsində öz ərazilərində qeyri-qanuni hərbi mövcudluğun qəbuledilməzliyi məsələsinin davamlı şəkildə qaldırılmasına baxmayaraq, Ermənistan beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələyə etinasızlığından cəsarətlənərək öz aqressiv fəaliyyətini davam etdirib. Mövcud çətinliklərə və çağırışlara, Ermənistan tərəfindən prosesin yersiz ləngimələrə məruz qalmasına, həmçinin bir sıra dövlətlərin öz geosiyasi oyunlarını regiona proyeksiya etmək cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycanın sülh gündəliyinin təşəbbüskarı kimi prosesin irəlilədilməsində qərarlı olduğu diqqətə çatdırılıb. Bu istiqamətdə, Azərbaycanın Ermənistana dövlət sərhədində, yaxud qərəzsiz və ya neytral üçüncü bir ölkədə görüşməyi təklif etdiyi də qeyd olunub.
Amma Ermənistan ilə münasibətlərin normallaşdırılması üzrə Azərbaycanın davamlı sülh gündəliyini təşviq etməsinə baxmayaraq, Ermənistan tərəfindən ölkəmizə qarşı ardıcıl şəkildə aparılan qarayaxma kampaniyası sülhə xidmət etmir.
Noyabrın 18-də Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan parlamentdə 2024-cü ilin dövlət büdcəsinin müzakirəsi zamanı çıxışında bir daha səsləndirdi ki, yaxın aylarda Azərbaycanla sülh müqaviləsi bağlamaq üçün siyasi iradə var. Hökumət və o, bu məsələlərin həlli üçün diplomatik işi gücləndirmək niyyətindədirlər: "İlin sonuna qədər və ya yaxın aylarda sülh müqaviləsinin imzalanması nə dərəcədə realdır" sualına cavab verən N.Paşinyan deyib ki, sülhün üç əsas prinsipi faktiki olaraq Azərbaycanla razılaşdırılıb və bu razılaşma danışıqlar zamanı, xüsusən də Brüsseldə üçtərəfli görüşlər zamanı əldə olunub. Söhbət SSRİ Baş Qərargahının xəritələri əsasında bir-birinin ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınmasından gedir. O, həmçinin bəyan edib ki, Ermənistanın və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiasının olmadığı və olmayacağı barədə razılıq əldə edilib. Sülh müqaviləsinin növbəti prinsipi suverenlik və yurisdiksiyanın tanınması əsasında regional kommunikasiyaların blokdan çıxarılmasıdır.
Bu fikirlər Ermənistan rəhbərliyinin sülhün tərəfdarı olduğunu üzdə göstərsə də, əməldə görülən işlər və Qərbin və ABŞ-nin təkidli tələbi ilə sülhdən yayınma halı Hayastanın yenə də məkrli oynadığına dəlalət edir. Bunu noyabrın 14-də Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi-Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyevin "X" hesabında qeyd etdiyi "Ermənistan sülh sazişi ilə bağlı sənədin variantını iki aydan artıqdır ki, gecikdirir. 2023-cü il sentyabrın 11-də Azərbaycan tərəfi Ermənistanın cavabının yaxın vaxtlarda təqdim olunacağı ümidi ilə ikitərəfli kanallar vasitəsilə sülh sazişinin 5-ci düzəliş edilmiş variantını müvafiq izahatlarla birlikdə qarşı tərəfə təqdim edib. Bu ilin sonunadək sülh müqaviləsi imzalamağa hazır olduqları barədə ictimaiyyətin bəyanatlarına baxmayaraq, Ermənistan tərəfi sənədin öz variantının təqdim olunmasını iki aydan artıqdır ki, gecikdirir. Azərbaycan tərəfi dəfələrlə bəyan edib ki, indi bu, tarixi fürsətdir" fikirləri də təsdiqləyir.
Azərbaycan üçün hazırda sülh müqaviləsinin imzalanmasına heç bir maneə yoxdur, hər kəs də bilir ki, Azərbaycan sülh üçün bütün addımları atır. Görünür, ABŞ, Fransa və regionda marağı olan bəzi beynəlxalq təşkilatlar sülhün imzalana biləcəyindən çox narahatdırlar. Axı yeni əməkdaşlıqlar, yeni birliklərin yaranması fonunda bölgəyə nəzarət Cənubi Qafqaz ölkələrinin özləri tərəfindən həyata keçiriləcək. Əlaqələr genişlənəcək, iqtisadiyyatlar güclənəcək, transmilli qlobal layihələr dividendlər gətirəcək.
Məhz buna görə də regionda aranı yenidən qarışdırmaq, müharibə təhlükəsi yaratmaq üçün Azərbaycanın əleyhinə yeni kampaniyaya start veriblər. ABŞ Konqresinin Xarici Əlaqələr Komitəsinin Avropa üzrə alt komitəsində "Dağlıq Qarabağın gələcəyi" adı altında keçirilən dinləmə və orada səslənən fikirlər də bu ssenarinin tərkib hissəsidir.
Bütün hallarda Azərbaycan bölgədə sülhün alternativinin olmadığını bəyan edir və bu gün də qalib ölkə kimi mövqeyində qərarlıdır.
Rəşad BAXŞƏLİYEV,
"Azərbaycan"
jpg_1766048684.jpg)
