Qala şəhərdə məhəllələr necə yarandı
Pənahəli xan Cavanşir Şuşanı rəsmən paytaxt edəndən sonra seçmə adamları köçürüb burada yerləşdirdi. Sonralar isə bu ənənəni oğlu İbrahimxəlil xan davam etdirdi...
İllər keçdikcə qala-şəhər böyüməyə, böyüdükcə əhalisi sıxlaşmağa və bunun da nəticəsində məhəllələr əmələ gəlməyə başladı. Bu yeni yaşayış məntəqələri yaranarkən qalanın təbii coğrafi şəraiti müəyyən qədər nəzərə alınsa da, vahid bir prinsip gözlənilmədi.
Şuşada məhəllələrin yaranması üç əsas mərhələyə bölünür. Birinci mərhələ Pənahəli xan dövrü, ikinci mərhələ İbrahimxəlil xan dövrü, üçüncü mərhələ Qarabağ xanlığının Rusiyanın tərkibinə keçməsindən sonrakı dövr.
Yeni salınan hər bir məhəlləyə özünə uyğun ad verilirdi. Bəzilərinə yerləşdiyi ərazinin xüsusiyyətlərinə (Çuxur, Quyuluq, Hamamqabağı, Təzə məhəllə), sakinlərinin məşğul olduqları sənət və peşələrə (Culfalar, Ayaqyalın, Qurdlar), dini əlamətlərə (Seyidli), müxtəlif mahallardan gəlib yığcam yaşadıqlarına (Köçərli, Təbriz, Dəmirçilər, Merdinli, Dördçinar, Xocamircanlı, Əylisli, Qazançılı, Mehrili, Urud, Çiləbörddərə) görə adlar verilmiş, bəziləri isə etnik qrupların və tayfaların (Qurdlar, Mamayı, Saatlı) və ayrı-ayrı şəxslərin (Hacı Yusifli, Ağadədəli) adları ilə adlandırılmışdır.
Qalanın içərisində əhali çox olduğundan şəhərdən bayırda da evlər tikilmiş və yeni bir məhəllə də (Çölqala) yaranmışdı. Bu məhəllələr bu günə qədər də özlərinin etnik adlarını qoruyub saxlamışlar.
Vaxt ötdükcə daha kiçik məhəllələr, məsələn, ilkin adı "Mir" olan Xanlıq ara Çuxur məhəllə ilə, Dördlərqurdu, Qurd Gürcüstan, Ayaqyalın, yaxud Kiçik qurdlar nisbətən iri məhəllə ilə birləşmiş, bir yerdə ümumi Qurdlar məhəlləsi adlanmışdır. Hacılı məhəlləsi Merdinliyə assimilyasiya olunmuş, Dərəqırağı məhəlləsinin bir hissəsi Köçərli, o biri tərəfi isə Saatlı məhəlləsinə qovuşaraq tədricən tarix səhnəsindən silinmişdir.
Şəhərin yuxarı hissəsindəki beş xristian məhəlləsi istisna olmaqla bu günümüzə qədər on yeddi müsəlman məhəlləsi qalmışdır. Bu məhəllələrin doqquzu aşağı (Çuxur, Qurdlar, Seyidli, Culfalar, Quyuluq, Dördlərqurdu, Hacı Yusifli, Dördçinar, Çölqala), səkkizi isə yuxarı (Saatlı, Köçərli, Mamayı, Xocamircanlı, Dəmirçilər, Hamamqabağı, Təzə məhəllə, Merdinli) adlanırdı.
Bütün Şərq ölkələrində olduğu kimi, Şuşada da hər məhəllənin özünün bazarı, karvansarası, məscidi, hamamı, bulağı, mədrəsəsi, dükanları vardı, ortasında isə məhəllə mərkəzi rolunu oynayan kiçik meydança yerləşirdi. Məhəllələr bir-birindən, əsasən, hasarla ayrılır, ya da hər məhəllənin qurtaracağında sıra ilə ağaclar əkilirdi.
Şəhər qalanın ucqarı və ilk yaşayış sahəsi sayılan Çuxur məhəllədən başlayaraq üzüyuxarı sürətlə inkişaf edirdi. Çox çəkmədən sıx, bir-birinə bitişik altı məhəllə əmələ gəldi və qala getgedə kiçik bir şəhərə çevrildi.
Hər bir məhəllənin öz ağsaqqalı olurdu və onlar məhəllə nümayəndəsi və məsləhətçi kimi bu və ya digər tədbirlərdə, xüsusilə toy və yas mərasimlərində yaxından iştirak edir, eyni zamanda müşkül məsələlərin həllində fəal rol oynayırdılar.
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
IDEA İctimai Birliyinin “Gənc arıçı” layihəsi uğurla davam edir
23 Iyul
İran XİN-də Azərbaycanla əlaqələr müzakirə edilib
23 Iyul
İyulda hərbi xidmətə çağırışın yekunları müzakirə olunub
23 Iyul
“Red Bull” hiperkarını təqdim edib
23 Iyul
Xorvatiyada qocalar evinə silahlı hücum
23 Iyul
Türkiyə ordusu İraqın şimalında dörd PKK üzvünü öldürüb, biri "rəhbər" şəxsdir
23 Iyul
Azərbaycanın bank sektorunun aktivləri 50 milyard manatı keçib
23 Iyul
Azərbaycan neftinin qiyməti 86 dollara düşüb
23 Iyul
Azərbaycan Ordusunda “Snayper hazırlığı” kursu keçirilib
23 Iyul
Serbiyanın hərbi attaşesi Azərbaycanın üzləşdiyi mina problemi barədə məlumatlandırılıb...
23 Iyul
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
ÇOX OXUNANLAR
Azərbaycan Qlobal Cənubla Qlobal Şimal arasında təmasları gücləndirir YENİLƏNİB - 2 VİDEO...21 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/1721480194305007127_1200x630jpg-1721495783.jpg)
Avropanın Azərbaycana ehtiyacı artır20 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/Clipjpg-1721423683jpg-1721453251.jpg)
Bütün yollar Qarabağa aparır18 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/18/Clip_8jpg-1721248442.jpg)
Uğurlu yolun yeni mərhələsi16 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/16/Clip_3jpg-1721079284.jpg)
HEYDƏR ƏLİYEV MİSSİYASI14 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/14/PHOTO-2024-05-07-10-25-03jpg-1720913071jpg-1720932140.jpg)
Heydər Əliyevin enerji siyasətinin şah əsəri13 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/13/-9978b706156879111525535320811043082jpg-1720822802.jpg)
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!