Qızılqaz və
ya flaminqo - qızılqazkimilər dəstəsinə daxil olan quş cinsidir. Nadir, sayı azalmaqda
olan, qışlayan və köçəri növdür. Afrikadan tutmuş Orta Şərq, Qafqaz, Avropanın Aralıq
dənizi sahillərində yayılıb. Xəzər də daxil olmaqla bütün iri daxili su hövzələrində
qışlayır. Azərbaycanda qışlayan qızılqazların sayı XX əsr ərzində 10 dəfə azalıb.
Bunun da əsas səbəbi Xəzərin səviyyəsinin dəyişilməsi ilə bağlıdır.
Göz oxşayan
rəngləri və estetik görüntüləri olan bu quşlar bol palçıqlı göllərdə koloniyalar
şəklində yaşayırlar. Gölün dərinliyi yalnız qidalanmaq üçün deyil, yuva qurmaq üçün
də əhəmiyyətlidir.
Tüklərinin
rəngi flaminqonun növündən asılıdır. Açıq çəhrayıdan qırmızıya qədər dəyişən rənglərə
sahib olurlar. Onların tüklərinin rəngini yedikləri alfa-karotinli və beta-karotinli
qidalar müəyyən edir. Diatomları, toxumları, mavi-yaşıl yosunları və qabıqlı canlıları
sudan süzərək yeyirlər. Flaminqonun dimdiyində kiçik buğumayaqlıların qabıqlarını
süzmək üçün ələyə bənzər xüsusi yer var.
Flaminqolar
koloniyada cüt-cüt yaşayırlar. Cütlər hər il törəmirlər. Törəmək üçün müəyyən dövr
yoxdur. Yuva qurmaq üçün yağışlı havalar daha münasibdir. Bu dövrdə qida tapmaq
da asanlaşır.
Flaminqoların
yuvaları vulkan şəklindədir. Yuva quran flaminqolar palçıq, kiçik daş parçaları
və tökülmüş lələklərdən istifadə edirlər. Maraqlısı odur ki, quşun istifadə etdiyi
bu qarışıq çox tez quruyur. Yuva 30 santimetr hündürlüyündə olur. Yuvanın hündür
olması su yüksələrkən yumurtanı sudan qoruyur.
Flaminqoların
pərdəli ayaqları üzmələrini asanlaşdırır. Ayaqların yastı və geniş olması sayəsində
flaminqolar yumşaq palçıq üzərində belə batmadan asanlıqla gəzirlər.
Yəqin ki,
fotolarda təkayaqlı flaminqolara rast gəlmisiniz. Alimlərin gəldiyi qənaətə görə,
flaminqo quşlarının təkayaqlı duruşu onlara daha az güc sərf etməyə imkan verir.
Belə ki, təkayaqlı duruş zamanı quşun sərf etdiyi enerji ikiayaqlı duruşa sərf edilən
enerjidən daha azdır.
ABŞ elmi qrupunun
gəldiyi nəticəyə əsasən, tək ayaq üstə duran flaminqonun əzələləri, demək olar ki,
heç bir gərginliyə düşmür - əksinə, quşun əzələləri istirahət edir. Bu səbəbdən
flaminqolar tək ayaq üstündə durarkən hətta mürgüləyə də bilirlər.
Digər elmi qrupların fərziyyələrinə görə isə, təkayaqlı duruş quşlara bədən temperaturunu qoruyub saxlamağa imkan verir.
