Baharın ilk müjdəçisi - bənövşə
Bənövşə incə ətrinə görə, gözəl, aşiqanə görünüşünə görə hamı tərəfindən sevilir və simvolik məna daşıyır. Novruzgülü, nərgiz kimi, bənövşə də baharın nəfəsini öz ətri ilə hamıya çatdırır. Bahar bayramının gəlişindən xəbər verir.
Bu gül neçə-neçə şeirin, əfsanənin mövzusu olmuşdur. Deyirlər ki, cənnətdən qovulandan sonra Yerə sürgün edilən Adəm peyğəmbərə Seylon adasında cənab Cəbrayıl əvf olunması barədə xəbəri yetirərkən, o, sevindiyindən ağlamış, göz yaşları bənövşəyə dönmüşdür.
Siciliyadakı Henna şəhərində kəsilmiş pullarda bənövşə şəkli olardı. Homer bu gülü poemalarında sevə-sevə təsvir etmişdir.
Tədqiqatçı-alim Firudin Qurbansoy bu çiçəklə bağlı məqaləsində yazır ki, Orta əsrlər Almaniyasında ilk bənövşənin tapılması ilə bahar bayramının keçirilməsi bir günə təsadüf edirdi. Bu gülü tapan şəxsi yaşıl çəməndə bir ağaca bağlar, böyük-kiçik - bütün adamlar onun başına fırlanıb rəqs edər, mahnı oxuyardı. Cansıxıcı qışdan çıxdıqları üçün deyib-gülüb əylənərdilər.
Qallarda bənövşə bəkarətin rəmzi idi, toy vaxtı gəlin otağı bu güllə bəzənərdi. Fransızlarda bu çiçəyə böyük məhəbbət vardı. Günahsızlıq və ciddilik simvolu kimi, fransız şairləri bənövşəni sevmiş və həmişə tərifləmişlər. XVIII əsrdə yaşamış fransız aktrisası madmuazel Kleron 30 il müddətində otağında bənövşə becərmiş və hər gecə bir ləçəyini çay kimi qaynadıb içərmiş.
Yazırlar ki, XVII Lüdovik körpə ikən zindana salınmış və ona nəsə göndərmək yasaqlanmışdı. Yasağı pozanlar ölümlə cəzalanacaqdılar. Gələcək imperator arvadı Jozefinaya da bu qadağa aid idi, ancaq o, həyatı ilə riskə gedərək dibçəkdə bitən bənövşələri körpə şahzadəyə ötürə bilir. Deyirlər ki, körpə şahzadə bənövşəni oxşaya-oxşaya dünyadan köçür. O, son dəqiqələrində belə, incə ləçəkləri oxşayaraq deyirdi: "Əziz çiçəklərim, sizinlə baharda yenidən görüşərik". Həmin dibçəkdəki bənövşələr sonra XVII Lüdovikin məzarını bəzəmişdi. Jozefinanın özü dustağa salınarkən ona da bir dibçək bənövşə ötürülür. Hər saniyə ölüm cəzasını gözləməsinə baxmayaraq, bənövşələri görərkən xilas olmağa onda dəli bir inam baş qaldırır və həqiqətən onu xilas edə bilirlər. O gündən sonra Jozefina bütün paltarlarında bənövşə şəkli çəkdirib onlara bənövşə cövhərli ətir vurur, darda olanlara bənövşə verib inamlarını artırırdı. Sonralar onun Napoleonla izdivacı olur. Napoleon harada olmasından asılı olmayaraq, hər il toyunun ildönümündə arvadına bir dəstə bənövşə göndərirdi.
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, kol dibində büzüşüb qalan bənövşələrə münasibət həmişə birmənalı olmamışdır. Onun adı ilə rəng adlandırılmış, ətriyyatda, kosmetikada, tətbiqi sənətdə istifadə olunmuşdu.
Bənövşə bizim xalqın ən sevimli çiçəklərindəndir. Gülün özünəməxsus görünüşü, zərif ətri, rəngi onun haqqında çoxsaylı şeirlərin yaranmasına səbəb olmuşdu. Şekspir bənövşəni "əzizim" deyə tərifləyirdi. Şelli, Tomas Mur, Höte əsərlərində bənövşəyə gözəl sətirlər həsr etmişlər. Höte doğma şəhəri Veymarı Afinaya bənzətmək üçün ətrafında bənövşə çəmənliyi salmağa çalışmışdı. Yerlilər bu güllərə "Hötenin bənövşələri" deyirdilər. Böyük şair hər dəfə gəzintiyə çıxanda özü ilə bənövşə toxumları götürərdi, gəzdiyi hər yerə bu toxumları atardı. 180 ilə yaxındır ki, Höte həyatdan köçüb, ancaq onun bənövşələri Veymarın ətrafında yenə də hər bahar çiçəkləyir. Sanki hər çiçək şairin yeni yazdığı şeir kimi indi də hamını heyran edir.
Qurbaninin və Molla Cümənin "bənövşə" rədifli gözəl qoşmaları xalq içərisində məşhurdur. Xurşidbanu Natəvan albomuna çəkdiyi şəkillə yanaşı, "Bənövşə" rədifli qəzəl də yazmışdı. Şeirin həzin ahəngi, həsrət dolu ruhu bu zərif şairin böyük ürəyindən xəbər verir. Bənövşə boynubükük halda çəmənlikdən uzaq daşların arasında bitir. Bənövşə - incidilmiş, əzablara qatlaşan məzlum obrazı kimi təqdim olunur. İslam qaydalarına görə isə məzlum olmaq məqbul sayılmır.
Tarixçilər yazırlar ki, hərb tarixində məğlub qoşun bayraqlarının endirilməsi, ayaqlar altına salınması geniş yer tutmuşdur. Bəzən məğlub qoşunun bayraqları qara ipəyə bükülü şəkildə, ya da qara rəngə boyanaraq başıaşağı şəkildə qalib qoşun komandanının qarşısında yerə atılardı. Bənövşənin tünd rəngdə olması, başıaşağı qalması bəzən məğlub qoşunun bayrağına bənzədilirmiş.
Şərq təbabətində bu bitkidən geniş istifadə olunmuşdur. Bənövşənin toxumlarından, gövdəsindən, kökündən, yarpaq və çiçəklərindən müxtəlif məlhəmlər, şərab və şərbətlər hazırlanırdı. Şairlər bunu şeirlərində göstərmişlər.
Hazırladı:
İ.ƏLİYEVA,
"Azərbaycan"
Bənövşəni
Başına döndüyüm ay qəşəng pəri,
Adətdi, dərərlər yaz bənövşəni.
Ağ nazik əlinlə dər, dəstə bağla,
Tər buxaq altında düz bənövşəni.
Tanrı səni xoş camala yetirmiş,
Səni görən aşiq ağlın itirmiş,
Mələklərmi dərmiş, göydən gətirmiş?
Heyif ki, dəriblər az bənövşəni.
Başına döndüyüm, bağa gəl, bağa,
O gözəl hüsnündən bağa nur yağa.
Dəstə-dəstə dərib taxar buxağa,
Bənövşə qız iylər, qız bənövşəni.
Səhər olcaq şeyda bülbül oxuşdu,
Hökm olundu, süleymanlar yerişdi,
Sərt qış gəldi, gülün vaxtı sovuşdu,
Daha iyləmirik biz bənövşəni.
Qurbani der: Könlüm bundan sayrıdı,
Nə etmişəm yarım məndən ayrıdı?!
Ayrılıqmı çəkib boynu əyridi?!
Heç yerdə görmədim düz bənövşəni.
Aşıq Qurbani
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Turizmin əhəmiyyəti
27 Iyul
Qəbələdə turizm infrastrukturu genişlənir
27 Iyul
Azərbaycan qazının Türkiyəyə tədarükü avqust ayında müvəqqəti dayandırılacaq
27 Iyul
Səfir: Azərbaycanla Niderland su problemlərinin idarə edilməsi mövzusunda bənzər sistemlərə malikdir...
27 Iyul
BMT nümayəndəsi: Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə Vahid Sağlamlıq yanaşmasının tətbiqi sahəsində gücl...
27 Iyul
Sülh sazişini imzalamağın vaxtı çatıb
27 Iyul
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin informasiya sisteminə inteqrasiya edilən info...
27 Iyul
Bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsinə dair Komissiyan...
27 Iyul
Ertuğruloğlu: Azərbaycan, Türkiyə və ŞKTC bir-birilərini dəstəkləməli, ümumi maraqları müdafiə etməl...
27 Iyul
"Azərbaycan Respublikası Hökuməti il ə Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında miqrasiya sahəsində əm...
27 Iyul
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
ÇOX OXUNANLAR
Həqiqətə çağırış25 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/25/Clip_23jpg-1721862946.jpg)
Uzaqgörənlik24 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/24/1 copyjpg-1721771921.jpg)
Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səviyyədə tanınır23 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/23/Clip_2jpg-1721686526.jpg)
Azərbaycan Qlobal Cənubla Qlobal Şimal arasında təmasları gücləndirir YENİLƏNİB - 2 VİDEO...21 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/1721480194305007127_1200x630jpg-1721495783.jpg)
Avropanın Azərbaycana ehtiyacı artır20 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/Clipjpg-1721423683jpg-1721453251.jpg)
Bütün yollar Qarabağa aparır18 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/18/Clip_8jpg-1721248442.jpg)
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!