Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Katibliyi, Türk Dili Araşdırma Cəmiyyəti və Atatürk adına Mədəniyyət, Dil və Tarix üzrə Ali Şurasının dəstəyi ilə Türk Akademiyası Astanada Türk dünyasının ortaq əlifbası üzrə komissiyanın birinci iclasını keçirib.
Bu barədə AZƏRTAC-a Akademiyadan bildirilib.
İclasda, həmçinin komissiya üzvləri, türk ölkələrinin dilçilik elmi-tədqiqat institutlarının əməkdaşları, eləcə də digər ixtisaslaşmış mütəxəssislər iştirak ediblər.
Türk dillərinin əlifbalarının uyğunlaşdırılması məsələsi qardaş ölkələr arasında vacib əməkdaşlıq istiqamətidir. 2021-ci ildə TDT dövlət başçılarının VIII sammitində qəbul olunmuş “Türk dünyasına baxış – 2040” strateji sənəddə qeyd olunub ki, qarşıya qoyulmuş vəzifələrdən biri TDT-yə üzv dövlətlər arasında daha effektiv əlaqənin təmin edilməsi üçün əlifbada və terminologiyada birliyə nail olmaqdır. Bundan əlavə, Türk Akademiyasının təsis edilməsi barədə Sazişdə bütün türk dilləri üçün bərabər dərəcədə yararlı olan ümumi əlifba prinsiplərinin işlənib hazırlanması Akademiyanın məqsədləri və vəzifələrinə daxildir.
Türk Akademiyasının prezidenti Şahin Mustafayev giriş nitqində qeyd edib ki, türk xalqlarının latın qrafikası əsasında olan ümumi əlifbanın istifadə olunmasına keçid məsələsi ilk dəfə olaraq 100 il bundan əvvəl Bakı şəhərində keçirilən birinci Türkoloji Konqresdə müzakirə olunub. 1991-ci ildə isə türk dövlətləri tərəfindən müstəqilliyin əldə edilməsi ilə çoxdankı təşəbbüs yenidən gündəmə gəlib. Şahin Mustafayevin sözlərinə görə, ortaq əlifba bütün türk dövlətlərində vahid sistemin məcburi şəkildə tətbiq edilməsi deyil, bu istiqamətdə ümumi prinsiplərin işlənib hazırlanması cəhdidir.
Öz növbəsində, Qazaxıstan Respublikası xarici işlər nazirinin müavini Kanat Tumış xatırladıb ki, ortaq əlifba üzrə razılığın əldə edilməsi Türk Dövlətləri Təşkilatının üzvü olan dövləti başçılarının tapşırığıdır. O, həmçinin bildirib ki, türk xalqlarının dil yaxınlığının qorunub saxlanılması əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Atatürk Mədəniyyət, Dil və Tarix Ali Qurumunun sədri, Türk Dilçilik Cəmiyyətinin vitse-prezidenti Yüksel Özgen qeyd edib ki, əlifbanın vahid olması türk xalqlarını daha da yaxınlaşdıracaq.
Türk Dilçilik Cəmiyyətinin prezidenti Osman Mert xatırladıb ki, qədim zamanlarda əcdadlarımız yüksək yazı mədəniyyətinə malik olub və bu gün müstəqil dövlətlərin bu ənənəni davam etdirmək şansı var.
Qazaxıstanın informasiya və ictimai razılıq nazirinin müşaviri Erbol Alşınbay iştirakçılara nazir Dərxan Kıdırəlinin təbrik məktubunu oxuyub və komissiyanın birinci iclasının işinə uğurlar arzu edib.
Elm və Ali Təhsil Nazirliyinin dil siyasəti Komitəsinin sədri Erbol Tleşov çıxışında Qazaxıstan tərəfinin latın əlifbasına keçid sahəsində gördüyü işlərə diqqət çəkib. O, həmçinin xatırladıb ki, ortaq əlifba qohum xalqlar arasında dil yaxınlığının qorunub saxlanılması üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Fasilədən sonra iclas tematik sessiyalarla davam etdirilib. Sessiyalarda ortaq əlifbanın işlənib hazırlanması üzrə yol xəritəsinə baxılıb. Komissiya üzvləri “Türk dünyasına baxış – 2040” strateji sənəddə nəzərdə tutulan məqsədə nail olmaq üçün atılacaq konkret addımlar məsələsində razılığa gəliblər. Komissiyanın əsas vəzifəsi lazımi hazırlıq işinin aparılması yolu ilə ümumi əlifbaya tədricən və problemsiz keçidə və bununla da türk xalqlarının inkişafına və qarşılıqlı fəaliyyətlərinə kömək göstərilməsidir.
İştirakçılar növbəti iclasın 2024-cü ildə Bakıda keçirilməsi barədə razılığa gəliblər. Komissiyada sədrlik Azərbaycan tərəfinə keçib.
