Qeyri-neft-qaz sektoru üzrə əlavə dəyər istehsalında 3,1, muzdla işləyənlərin orta aylıq nominal əməkhaqqında 9,4 faiz artım qeydə alınıb
İlin ictimai-siyasi hadisələrlə zəngin olan 7 ayı geridə qalıb. Ölkəmiz üçün daha çox Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda bərpa və yenidənqurma işlərinin və keçmiş məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına dönmələrinin davam etməsi ilə yaddaqalan bu dövrdə bəs makroiqtisadi göstəricilər necə olub?
Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) cari ilin yanvar-iyul aylarına olan məlumatına görə, ölkə üzrə 72,4 milyard manatlıq və ya ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,9 faiz çox ümumi daxili məhsul istehsal edilmişdir. Əlavə dəyər istehsalı iqtisadiyyatın qeyri-neft-qaz sektorunda 3,1 faiz artmış, neft-qaz sektorunda 3,3 faiz azalmışdır.
DSK-nın hesabatına görə, yanvar-iyul aylarında ÜDM-in 35 faizi sənaye, 10,1 faizi ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 7 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 6,3 faizi kənd və meşə təsərrüfatları, eləcə də balıqçılıq, 6 faizi tikinti, 2,8 faizi turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə, 1,8 faizi informasiya və rabitə, 21,1 faizi digər sahələrdə istehsal olunmuşdur. Məhsula və idxala xalis vergilər ÜDM-in 9,9 faizini təşkil etmişdir. Əhalinin hər nəfərinə isə 7076,9 manat əlavə dəyər düşmüşdür.
7 ay ərzində ölkə üzrə 36,6 milyard manatlıq sənaye məhsulları istehsal edilmişdir. Ümumilikdə bu dövrdə məhsul istehsalı sənayenin qeyri neft-qaz sektorunda 5,5 faiz artmış, neft-qaz sektorunda 3,5 faiz azalmışdır. Sənaye məhsullarının 61,5 faizi mədənçıxarma, 32 faizi emal, 5,5 faizi elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, 1 faizi su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı sektorlarında istehsal edilmişdir. Mədənçıxarma sektoru üzrə əmtəəlik neft hasilatı 5,4 faiz azalmış, əmtəəlik qaz hasilatı 0,2 faiz artmışdır.
Emal sektorunda ağacın emalı və ağacdan məmulatların istehsalı 88,2, əczaçılıq məhsulları istehsalı 81,3, toxuculuq sənayesi məhsullarının istehsalı 27,5, kimya sənayesi məhsullarının istehsalı 10,7, qida məhsullarının istehsalı 10,6, maşın və avadanlıqların istehsalı 10,6, tütün məmulatlarının istehsalı 8,1, rezin və plastik kütlə məmulatlarının istehsalı 5,3, neft məhsullarının istehsalı 1,4 faiz artmışdır.
Artım, həmçinin elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, eləcə də su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı sektorlarında qeydə alınmışdır - müvafiq olaraq 2,5 və 4,7 faiz.
Dövlət Statistika Komitəsininn açıqlamasına görə, cari ilin yanvar-iyul aylarında əsas kapitala 9 milyard 911,8 milyon manat vəsait yönəldilmişdir. Bu, 2024-cü ilin müvafiq dövründəkindən 3,4 faiz çoxdur. İstifadə olunmuş ümumi vəsaitin 50,9 faizi məhsul istehsalı və 33,7 faizi xidmət obyektlərinin, 15,4 faizi yaşayış evlərinin tikintisinə sərf edilmişdir. 76,7 faizi daxili sərmayələr olan vəsaitin 78,9 faizi bilavasitə tikinti-quraşdırma işlərində xərclənmişdir. Bu dövrdə neft-qaz sektoruna yatırılmış investisiyaların həcmi 18,4 faiz azalmış, qeyri neft-qaz sektoruna sərf edilən vəsaitin həcmi isə 15 faiz artmışdır.
Sosial sahəyə, daha dəqiq desək, cari ilin yanvar-iyun aylarında muzdla işləyənlərin orta aylıq nominal əməkhaqqına gəldikdə, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ölkə üzrə bu göstərici 2024-cü ilin eyni dövrünə nisbətən 9,4 faiz artaraq 1097,3 manata çatmışdır. Əhalinin ümumi gəlirləri isə 7 ay ərzində ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 7,2 faiz artaraq 50,5 milyard manata çatmışdır.
DSK-nın hesabatında, həmçinin bildirilir ki, 7 ayda pərakəndə ticarət şəbəkəsindən əhaliyə 35 milyard 73 milyon manatlıq məhsul satılmış, 8 milyard 75,2 milyon manatlıq ödənişli xidmətlər göstərilmişdir. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əmtəə dövriyyəsi 3,8, əhaliyə göstərilmiş xidmətlərdən əldə olunan gəlir 9,3 faiz artmışdır.
Yanvar-iyul aylarının nəticələrinə əsasən, ölkənin informasiya və rabitə müəssisələri tərəfindən ümumilikdə 2 milyard 82,8 milyon manatlıq müxtəlif xidmətlər göstərilmiş və həmin xidmətlərin 73,1 faizindən əhali istifadə etmişdir. Bu aylar ərzində göstərilən xidmətlərin həcmi 7,4 faiz artmışdır. Əldə edilmiş gəlirlərin 83,6 faizi qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür. Nəqliyyat sektorunda da göstəricilər müsbətdir: ötən 7 ayda ölkə üzrə 136,9 milyon ton yük, 1 milyard 187,7 milyon nəfər sərnişin daşınmışdır ki, bu da 2024-cü ilin eyni dövründəkindən yük daşınması üzrə 2,6, sərnişin daşınması üzrə 5 faiz çoxdur.
Sonda istehlak qiymətləri barədə: cari ilin yanvar-iyul aylarında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə istehlak qiymətləri 105,8, o cümlədən qida məhsulları, içki və tütün məmulatları üzrə 106,6, qeyri-qida malları üzrə 102,6, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər üzrə 107,3 faiz olmuşdur.
"Azərbaycan"
