Krasnoyarsklı alimlər müxtəlif xərçəng növlərinin erkən diaqnostikası üçün qanda şiş hüceyrələrini aşkarlayan çip hazırlayıblar.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Elmlər Akademiyası Sibir bölməsinin Krasnoyarsk Elmi Mərkəzinin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Məlumatda deyilir: “Rusiya Elmlər Akademiyası Sibir bölməsinin Krasnoyarsk Elmi Mərkəzinin və Krasnoyarsk Dövlət Tibb Universitetinin alimləri qanda şiş hüceyrələrini aşkar etmək üçün DNT aptamerləri (bir zəncirli DNT molekulları – TASS-ın qeydi) ilə miniatür axın çipinin dizaynını işləyib hazırlayıb. Cihaz müxtəlif xərçəng növlərinin erkən diaqnostikasında mühüm vasitə ola bilər. Bu ixtira xərçəngin erkən diaqnozunu sadələşdirə və təkmilləşdirə bilər”.
Elmi mərkəzin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, ənənəvi olaraq IVF zamanı sağlam hüceyrələrin çeşidlənməsi və seçilməsi üçün mikrofluid çiplərdən istifadə olunur. “Lakin Krasnoyarsk alimləri qan dövranında şiş hüceyrələrini aşkar etmək üçün bu yanaşmanı tətbiq etmək qərarına gəliblər. Onlar termoplastik polimetil metakrilatdan iki çip hazırladılar. Bu material şəffafdır, bioloji cəhətdən uyğundur, dəyişdirilməsi asandır və kütləvi istehsal üçün yaxşı öyrənilib. Çip aşağıdakı kimi işləyir: şiş hüceyrələri reaksiya kamerasına daxil olur, burada aptamerlərlə qarşılıqlı əlaqəyə girir və kameranın divarlarında “oturur”, - deyə mətbuat xidməti izah edib.
Çipin əməliyyatı süd vəzisi xərçəngi hüceyrələrinin model müayinəsi üzərində sınaqdan keçirilib. Məlumatda deyilir: “Şiş hüceyrələri dəqiqədə 2 mikrolitrdən az axın sürətində aptamerlə örtülmüş səthə sabit şəkildə yapışmağa başladı. Onlar kifayət qədər möhkəm tutuldular və axın sürəti dəqiqədə 200 mikrolitrədək artırıldıqda belə kanalın səthindən çıxmadılar”.
Elmi Mərkəzin Rəqəmsal idarə olunan dərmanlar və teranostika laboratoriyasının elmi işçisi Kirill Lukyanenkonun sözlərinə görə, optik aptasensorların üstünlüklərinə sadələşdirilmiş istehsal texnologiyası və aşağı qiymət daxildir. O əlavə edib: “Gələcəkdə hüceyrənin çip səthi ilə təması ehtimalını artırmaq üçün kanalın hündürlüyünü azaltmaq, xərçəng hüceyrələrinin bağlanmasının effektivliyinin qiymətləndirilməsi metodunu hazırlamaq və xərçəng xəstələrinin qan nümunələri üzərində eksperimentlər aparmaq lazımdır”.
jpg_1737636602.jpg)
