Belarus da işğaldan azad olunmuş ərazilərimizin yenidən qurulmasında iştirak edəcək
Belarus Respublikasının Prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun Azərbaycana dövlət səfəri ölkələrimiz arasında münasibətlərin strateji xarakter daşıdığını bir daha təsdiq etdi. Azərbaycanla Belarus arasında qarşılıqlı hörmətə, etimada, dostluğa və əməkdaşlığa əsaslanan kreativ tərəfdaşlıq mövcuddur. Zamanın sınağından çıxmış bu münasibəti hər iki tərəf yüksək qiymətləndirir.
İki ölkə arasında genişlənən və bundan sonra daha çox sahəni əhatə etməsi nəzərdə tutulan iqtisadi əlaqələr də məhz həmin münasibətlərə əsaslanır. Belarus Prezidentinin səfəri çərçivəsində imzalanan sənədlər də bunu göstərir. Prezident İlham Əliyevin və Prezident Aleksandr Lukaşenkonun iştirakı ilə imzalanan budəfəki Azərbaycan-Belarus sənədlərinə əsasən, ticarət, gömrük, turizm və idman, kənd təsərrüfatı, o cümlədən baytarlıq və bitki karantini, eləcə də bir sıra digər sahələrdə əməkdaşlıq xeyli şaxələnəcək. Ticarət dövriyyəsini iki dəfədən çox artırmaq hədəflənir. Bakı ilə Minsk, Gəncə ilə Qomel, Qəbələ ilə Qrodno arasında qardaşlaşma əlaqələrinin qurulmasına dair anlaşma memorandumlarının imzalanması bu şəhərlərin sakinlərinin dostluğunu möhkəmləndirməklə yanaşı, sıx iqtisadi əlaqələrin yaranmasına da təkan verəcək.
Lakin Azərbaycan-Belarus iqtisadi əlaqələrinin perspektivləri təkcə bunlardan ibarət deyil. Dövlətimizin başçısının Prezident Aleksandr Lukaşenko ilə geniş tərkibdə görüşdə dediyi kimi: "Bir çox məsələlər - ikitərəfli gündəlik, regional və beynəlxalq məsələlər üzrə ətraflı danışdıq. Nümayəndə heyətlərinin üzvləri dünən görüşüblər və bildiyimə görə, təmaslar çox səmərəli, müsbət olub. Həlli vacib olan çoxlu məsələlər var. Qarşılıqlı fəaliyyətimizin perspektivlərinə baxdıqda böyük potensialı, əmtəə dövriyyəsinin artmasını və sənaye kooperasiyasının, kənd təsərrüfatında əməkdaşlığın genişləndirilməsini görürük. Əlbəttə ki, biz azad edilmiş ərazilərin bərpasında Belarus şirkətlərinin, müəssisələrinin iştirakına şad olardıq. Nümayəndə heyətlərinin üzvləri bu məsələni də müzakirə ediblər. Nümayəndə heyətlərinin tərkibi də çox mətləblərdən xəbər verir".
Həm də müzakirə edilən məsələlərin hamısı konkret xarakter daşıyır. Söhbət sənaye kooperasiyasından, Belarusda və Azərbaycanda birgə istehsalın təşkili və artıq bir çox illər öncə yaradılmış birgə istehsal potensialının artırılmasından gedir. Bu, ilk növbədə, maşınqayırmadır. Həmçinin hərbi-sənaye kompleksində, kənd təsərrüfatında, nəqliyyatda əlaqələrin inkişafı məsələləri, başqa sözlə desək, ölkələrimizin iqtisadiyyatının inkişafı üçün praktiki əhəmiyyət daşıyacaq məsələlər önə çəkilir.
Bütün bunlarla yanaşı, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin bərpası mövzusu da diqqət mərkəzindədir. Məlum olduğu kimi, ikitərəfli sənədlərin imzalanmasından sonra prezidentlər mətbuata bəyanatla çıxış ediblər. Dövlətimizin başçısı öz bəyanatında deyib: "Mən artıq bu barədə danışmışam, bir daha demək istəyirəm ki, Belarus şirkətlərini Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrinin bərpasında fəal iştirak etməyə dəvət etmişəm. Hazırda gördüyümüz və həyata keçirəcəyimiz işlərin miqyası çox genişdir. Demək olar ki, ərazini sıfırdan bərpa etmək lazım gəlir, müqayisə üçün deyim ki, Livanın bütün ərazisi, üstəgəl, bütün bu ərazinin 50 faizi qədər sahəni. Bütün bunları, sadəcə, daşın daş üstündə qalmadığı ərazidə görüləcək işləri təsəvvür etmək üçün söylədim. İşğal illərində hər şey dağıdılıb. İnfrastrukturu, yaşayış sahələrini, ictimai binaları, tarixi abidələri və digərlərini sıfırdan bərpa etmək lazım gəlir. Ona görə də Belarus şirkətlərini bu prosesə fəal qoşulmağa dəvət edirik. Bu gün, həmçinin konkret tapşırıqlar verilib. Belarusun çox yaxşı şəhərsalma təcrübəsi, müasir texnologiyaları, - bu barədə də danışdıq, - aqroşəhərciklərin tikintisi təcrübəsi var. Əlbəttə, bizim birinci dərəcəli vəzifəmiz keçmiş məcburi köçkünləri tikiləcək doğma evlərinə mümkün qədər tez qaytarmaqdır. Həmçinin onları müvafiq işlə təmin etmək lazımdır ki, azad olunmuş ərazilərə qayıdanlar da yüksək əməkhaqqı olan işlərdə çalışsınlar".
Təsadüfi deyil ki, Belarus tərəfi də bizim azad edilmiş ərazilərdə görəcəyimiz işlərin miqyasını və əhəmiyyətini yaxşı bilir. Dost ölkənin Prezidenti hətta dövlətimizin başçısı ilə qələbədən xeyli əvvəl olan söhbətlərini də xatırladı: "...İkilikdə fəlsəfi fikir yürüdürdük və belə nəticəyə gəldik ki, müharibədə qələbə çalmaq olar. Bu, vacibdir, qələbəni qoruyub saxlamaq daha vacibdir. Üçüncüsü isə, Sizin də bu mövzuya toxunduğunuz kimi, biz ümumi fikrə gəldik ki, müharibədən sonra ən ağır dövr başlayacaq, azad etdiyiniz torpaqları dirçəltməyə, bərpa etməyə başlamaq lazım gələcək. Həmin ağır dövr gəlib çatdı, bu torpaqları dirçəltmək, insanları artıq qaytarmaq lazımdır, onların bəziləri şəhərdə anadan olub, problemlər ola bilər və sair. Qələbə çaldınız və onu qoruyub saxladınız. İndi dirçəliş dövrüdür. Bu, zaman, böyük zəhmət tələb edir, beş və ola bilər ki, on il ərzində həmin işlər yerinə yetirilməlidir".
Bu dirçəliş dövründə Belarus bizə dost kimi dəstək olacağını, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun yenidən tikilib qurulmasına qoşulacağını da bəyan etdi. Belə ki, Prezident Lukaşenko azad etdiyimiz ərazilərdə, xüsusilə aqrar torpaqlarda Belarus təcrübəsi üzrə aqroşəhərciklər və bütün infrastrukturu yaratmağa, iş yerləri açmağa, yəni komplekslər tikməyə, həmçinin fermer təsərrüfatları yaratmağa hazır olduqlarını bildirdi. Meşələrlə zəngin olan Belarusda taxta-şalban materialı boldur. Bu ölkədə taxta evlər tikmək təcrübəsi geniş yayılıb. Belarus dostlarımız Qarabağ və Şərqi Zəngəzur üçün də belə evlər qura biləcəklərini dedilər. Belə ki, Belarusda bu evlərin ayrı-ayrı hissələri lazım olan ünvanlara gətirilir və bir həftə ərzində bünövrəsi üzərində tikilib quraşdırılır. Əgər uyğundursa, bizim işğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə bu cür evlər tikməyə hazırdırlar.
"Siz çox işlər görmüsünüz. Bu gün ona birbaşa dedim ki, siz cənnətdə yaşayırsınız. Sizin təbiətiniz cənnətdir. Torpaqlarınızı qaytarmağınız və onu dirçəltməyiniz əsrlərboyu, uzun illər yaddaşlarda qalacaq. Bütün bunları ona görə deyirəm ki, əgər həmin torpaqların dirçəldilməsi üzrə bu böyük prosesdə bizə yer tapılarsa, onda bu yükün altına girməyə hazırıq və bu, sizin üçün sərfəli olacaq. Məsuliyyətlə bildirirəm ki, biz bunu böyük məmnuniyyətlə və dünyada heç kimin edə bilməyəcəyi səviyyədə edəcəyik. Çünki Belarusun və Azərbaycanın qardaş xalqları arasında dərin hörmət və münasibətlər var".
Belarus Prezidentinin dediyi bu sözlərin şərhə ehtiyacı yoxdur. Bunlar dost ölkənin rəhbərinin Azərbaycana səfərinin mahiyyətini açmaqla yanaşı, dövlətlərimizin və xalqlarımızın bir-birinə münasibətini təcəssüm etdirir.
Flora SADIQLI,
"Azərbaycan"
