Son illər ərzində yalnız regionda deyil, eləcə də, Avrasiya məkanında, beynəlxalq aləmdə yeni münasibətlər sistemi yaradacaq proseslər baş verir. Bu prosesin bir hissəsi regional dövlətlərin birləşməsi və iqtisadi inteqrasiyaya doğru birgə addımlar atmasıdır. Məsələyə bu prizmadan yanaşdıqda avqustun 22-də Türkmənistanın “Avaz” turizm zonasında Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan liderlərinin görüşü Mərkəzi Asiya və Xəzər regionu dövlətlərinin yeni əməkdaşlıq platformasında birləşdiyini görərik.
AZƏRTAC “Ritm Avrasiya” analitik portalında dərc olunan materiala istinadla xəbər verir ki, hər 3 dövlət həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə əməkdaşlıq əlaqələrini artırıblar.
Geosiyasi dəyişikliklərdən istifadə edən bu Mərkəzi Asiya respublikaları Azərbaycan vasitəsi ilə Cənubi Qafqazla əməkdaşlıq əlaqələrinin yeni mərhələsinə qədəm qoyublar ki, bu da regionun digər dövlətlərinin də iqtisadi inkişafına stimul verir.
Davam edən iqtisadi əməkdaşlıq son illər müsbət nəticələrini göstərir. Belə ki, 2022-ci illə müqayisədə 2023-cü ildə Özbəkistan ilə Türkmənistan arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 17 faiz artaraq 1,09 milyard dollara çatıb. 2024-cü ildə bu rəqəm 1,15 milyarda çatıb. Hər iki dövlət bu il ticarət dövriyyəsinin həcmini 2 milyard dollara çatdırmağı qarşıya məqsəd qoyublar.
Ardıcıl olaraq 3-cü ildir ki, Özbəkistan ilə Azərbaycan arasındakı ticarət dövriyyəsi artmaqda davam edir. 2022-ci ilə nisbətən 2023-cü ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 26,5 faiz artaraq 231,6 milyon dollara çatıb. 2024-cü ildə bu rəqəm 253 milyona çatıb. Cari ilin yanvar iyul ayları ərzində isə, Özbəkistan ilə Azərbaycan arasındakı ticarət dövriyyəsinin həcmi 269 milyon dollara çatıb. Hər iki dövlət 2030-cu ilə kimi ticarət dövriyyəsinin həcmini 2 milyard dollara çatdırmağı planlaşdırıblar.
Azərbaycan ilə Türkmənistan arasında konteyner daşımaları 3 dəfə artıb. Şərq-Qərb və Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu Mərkəzi Asiyanın bu 3 ölkəsini Azərbaycan ilə yanaşı Türkiyə və Avropaya da çıxışını təmin edir ki, bu da onların iqtisadi-ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə imkan yaradır.
“Avazda” keçirilən Sammit çərçivəsində imzalanan sənədlər hər 3 dövlətin gələcək inkişaf perspektivləri üçün böyük vədlər verir. Türkmənistan Xalq Məclisi sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun 2026-235-ci illər üçün hər 3 dövlət arasında qarşılıqlı investisiya və sənayeləşmə proqramının hazırlanması təklifi bu birliyin qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq əlaqələrinin güclü olacağından xəbər verir. Təklif ölkə liderləri tərəfində qəbul edildi və müvafiq dövlət qurumlarına işçi qrupunun yaradılması və proqramın hazırlanması barədə tapşırıq verildi. Bu əməkdaşlıq hər 3 ölkənin eləcə də qonşu dövlətlərin iqtisadi inkişafın yeni mərhələsinə keçməsi üçün münbit şərait yaradıb.
Materialda vurğulanıb ki, Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın yaxınlaşması regionda yeni güc mərkəzinin meydana sıxmasını göstərir. Azərbaycan bu gün özünün infrastruktur layihələri ilə Asiya ilə Avropa arasında nəqliyyat qovşağına çevrilib. Bu əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya respublikalarını Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, Şərqi Avropa ölkələri ilə əlaqələndirir. Burada məsələ yalnız iqtisadi inkişaf deyil, eyni zamanda siyasi zəmanət qazanmaq və yeni dünya düzəninin farmalaşmasında iştirak edib layiqli mövqe tutmaqdan ibarətdir.
