Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu (ARDNF) bu ilin yanvar-sentyabr ayları üzrə gəlir və xərclərinə dair məlumat yayıb. Məlumatda "Azəri-Çıraq-Günəşli" (AÇG) və "Şahdəniz" yataqlarından daxil olan gəlirlər barədə rəqəmlər də öz əksini tapıb.
Cari ilin 9 ayında AÇG yataqlar blokundan 6 milyard 183,9 milyon manat vəsait daxil olub. "Şahdəniz"dən daxil olan gəlir isə 697 milyon manat təşkil edib. Bu, qaz və kondensatdan əldə edilən ümumi gəlirdir.
Göstərilən rəqəmlər AÇG və "Şahdəniz"də hasilatın ahəngdar davam etdiyini təsdiqləyir. Bunu BP şirkətinin məlumatından da görmək olur. Belə ki, əməliyyatçı şirkət son məlumatında "Şahdəniz" yatağından Azərbaycan (SOCAR-a), Gürcüstan (GOGC şirkətinə), Türkiyə (BOTAŞ şirkətinə) bazarlarına, çoxsaylı obyektlər üçün BTC-yə və Avropadakı alıcılara qaz çatdırılmasının davam etdiyini bildirib.
İlin ilk altı ayında yataqdan ümumilikdə - "Şahdəniz Alfa" və "Şahdəniz Bravo" platformalarından birlikdə təqribən 14 milyard standart kubmetr qaz və təxminən 2 milyon ton (təqribən 16 milyon barel) kondensat çıxarılıb. Qeyd edək ki, mövcud "Şahdəniz" qurğularının hasilat gücü hazırda gündə təxminən 77,2 milyon (ildə təqribən 28,2 milyard) standart kubmetrdir.
BP-nin məlumatına görə, AÇG-dən ümumi hasilat gündə orta hesabla 327 min barel, yarım ildə təxminən 59 milyon barel, yəni 8 milyon ton olub. "Çıraq"dan gündəlik orta hasilat 21 min, "Mərkəzi Azəri"dən 86 min, "Qərbi Azəri"dən 75 min, "Şərqi Azəri"dən 42 min, "Dərinsulu Günəşli"dən 54 min, "Qərbi Çıraq"dan 24 min və ACE-dən ("Azəri Mərkəzi Şərqi") 25 min barel təşkil edib.
ARDNF-in digər bir məlumatında cari il sentyabrın 30-na fondun aktivlərinin 2025-ci ilin əvvəlinə (60 milyard 31,4 milyon dollar) nisbətən 16,9 faiz artaraq 70 milyard 161,7 milyon dollar təşkil etdiyi bildirilir.
Dövlət Neft Fondu həmçinin onu da bildirir ki, qızıl bazarı hesabat dövründə ardıcıl olaraq tarixi maksimum səviyyələri yeniləyərək yüksək gəlirlilik nümayiş etdirmişdir. Qlobal miqyasda davam edən qeyri-müəyyənliklər, mərkəzi banklar tərəfindən həyata keçirilən irihəcmli alışlar və digər mənbələrdən mövcud tələbat qızılın qiymətinin yüksəlməsinə səbəb olmuşdur. Nəticə etibarilə bu amillər fondun qızıl altportfelinin performansını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmış və büdcədənkənar gəlirlərin artımına töhfə vermişdir.
Xatırladaq ki, Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun təsis edilməsi haqqında fərman karbohidrogenlər kimi qiymətli sərvətimizin xalqa davamlı şəkildə xeyir-bərəkət gətirməsi məqsədilə 1999-cu il dekabrın 29-da Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən imzalanıb. Bir il sonra - 2000-ci il dekabrın 29-da Ulu Öndərin növbəti fərmanı ilə ARDNF-in Əsasnaməsi təsdiq olunub. Bundan yarım il sonra isə daha bir fərmanla fondun vəsaitlərinin yerləşdirilməsi qaydaları təsdiq edilib və qurum əməli fəaliyyətə başlayıb.
ARDNF-in fəaliyyəti xeyirxah, məqsədyönlü və uzaqgörən siyasət əsasında qurulub. Qurumun qarşısında çox mühüm vəzifələr dayanır ki, onlardan da ölkədə makroiqtisadi sabitliyin qorunması, neft gəlirlərindən asılılığın azaldılması, qeyri-neft sektorunun inkişafının təmin edilməsi və s. xüsusilə əhəmiyyətli yer tutur. Fondun fəaliyyəti, eləcə də, ölkənin sosial-iqtisadi tərəqqisi naminə nəhəng ümummilli layihələrin maliyyələşdirilməsinə dəstək verir.
2025-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında icrası davam edən, aşağıda adıçəkilən layihələrə 34,3 milyon manat yönəldilib. Belə ki, "2019-2023-cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında ali təhsil sisteminin beynəlxalq rəqabətliliyinin artırılması üzrə Dövlət Proqramı"nın maliyyələşməsinə yönəldilən vəsait 8,2 milyon manat təşkil edib. "Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2028-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın maliyyələşməsinə isə 26,1 milyon manat yönəldilib.
Flora SADIQLI,
"Azərbaycan"
jpg_1765800994.jpg)
jpg_1765800788.jpg)
