Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsində Azərbaycan bayrağının dalğalandırılmasından iki il ötür
"23 aprel hadisələri çox önəmli bir tarixdir. O vaxt və ondan sonra mən demişdim ki, 23 aprel tarixində bizim ərazi bütövlüyümüz tam bərpa edildi. Bütün sərhədlərə biz nəzarət etməyə başlamışdıq və bir daha göstərdik ki, bu torpaqların sahibləri bizik".
Ötən ilin yanvarında yerli televiziya kanallarına verdiyi müsahibəsi zamanı Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, Azərbaycanın üçrəngli, ay-ulduzlu şanlı bayrağının 2023-cü il aprelin 23-də Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsində yüksəldilməsi xalqımızın daha bir milli hədəfinə yetməsinin təcəssümü oldu.
Qalib lider İlham Əliyevin sərgilədiyi qətiyyətli siyasətin, müstəsna səylərin, prinsipial mövqeyin sayəsində torpaqlarımızın bütövlüyü, sərhədlərimizin bərpası kimi tarixi qələbəyə imza atdıq.
Milli maraqların təmini
Azərbaycan 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan 44 günlük Vətən müharibəsində BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin ərazilərimizi tərk etmələri ilə bağlı qəbul etdiyi 4 qətnaməsini öz gücünə təmin etdi. Çünki düz 27 il ərzində aparılan səmərəsiz danışıqlar nəticəsində iki ölkə arasında münaqişə nəinki yoluna qoyulmuş, əksinə, dalana dirənərək həlli mümkünsüz vəziyyət yaratmışdı. Məsələnin bu hala gəlməsində isə ATƏT-in keçmiş Minsk qrupunun xüsusi rolu olmuşdu. Yarıtmaz həmsədrlər, eləcə də erməni lobbisinin rüşvətləri sayəsində işğalçı Ermənistana havadarlıq edən digər qərəzli Qərb siyasətçiləri elə hesab edirdilər ki, vəziyyəti olduğu kimi saxlamaqla Azərbaycanı işğal siyasəti ilə barışdıracaqlar. O da təsdadüfi deyildi ki, bədnam Qərb dairələri alternativ variant kimi müharibə versiyasını qəbul etmirdilər.
Ancaq 2020-ci il noyabrın 10-da Ermənistanı təslimçilik aktına imza atmağa məcbur edən Azərbaycan həm torpaqlarının 30 illik işğalına son verdi, həm də dünyada həlli müşkülə çevrilən bu tip münaqişələrə son qoymağın unikal modelini ortaya qoydu.
Vətən savaşından ötən 3 illik müddət ərzində isə ölkəmiz milli maraqlarının təmini istiqamətində ardıcıl və məqsədyönlü addımlar atmağa başladı. Təbii ki, məqsəd tezliklə ərazi bütövlüyünün bərpası və suverenliyin tam təmini idi ki, bu da Xankəndi-Laçın yolunun başlanğıcında sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasını birmənalı edirdi.
Sözügedən ərazidə sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasının təxirəsalınmaz şəkildə həyata keçirilməsini tələb edən bir başqa hal isə məhz Ermənistanın bu yol vasitəsilə Qarabağda qanunsuz yerləşdirilmiş silahlı qruplaşmalara silah-sursat daşıması idi.
Ermənistan 2020-ci ildə imzalanan üçtərəfli Bəyanatın müddəalarını kobud şəkildə pozaraq Qarabağda fəaliyyət göstərən qanunsuz erməni hərbi birləşmələrini ərazilərimizdən çıxarmaq əvəzinə yalnız humanitar məqsədlər üçün nəzərdə tutulan Laçın yolundan hərbi təyinatlı yüklər daşıyaraq ölkəmizə qarşı təxribatlar törədirdi.
Vətən müharibəsindən sonra 2021-ci il istehsallı minaların bu yolla gətirilərək Azərbaycan ərazilərində basdırılması faktları da mövcud idi.
Digər tərəfdən separatçılar Qarabağda təbii sərvətlərimizi istismar edir, talayır və Laçın yolu ilə daşıyırdılar. Eyni zamanda həmin ərazilərdə ekoloji terror törədirdilər. Buna görə də 2022-ci ilin dekabrından 2023-cü ilin aprelinədək ekofəallarımız Laçın yolunda dinc etiraz aksiyası həyata keçirmişdilər. Bunun sayəsində Laçın yolundan Ermənistan tərəfindən hərbi təyinatlı yüklərin daşınmasına son qoyulmuş, lakin İrəvan yenə də qanunsuz əməllərindən əl çəkməyərək Laçın yoluna paralel olan torpaq yollarla Qarabağ iqtisadi zonasına gizli şəkildə silah-sursat, canlı qüvvə daşımağa davam etmişdi. Həmin vaxt separatçıların bu qanunsuz əməllərinə Azərbaycan Ordusunun bölmələrinin keçirdiyi uğurlu əməliyyatla son qoyulmuşdu.
Suverenliyimizin təmininə uzanan yol
Ermənistan tərəfindən törədilən bu və digər sadalamadığımız təxribatlar Azərbaycanın Laçın yolunun son nöqtəsində nəzarət-buraxılış məntəqəsini yaratmasını qaçılmaz etmişdi.
Beləliklə, 2023-cü il aprelin 23-də bu vacib addım atılmış və Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında, Həkəri çayının üzərində sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılmışdı.
Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasına gətirib çıxaran hadisələr barədə Prezident İlham Əliyev sözügedən müsahibəsində demişdi: "Nəhayət, aprelin 23-də bizim başqa çarəmiz qalmamışdı, biz daha gözləmək fikrində deyildik. Biz bir neçə saat ərzində həmin o Həkəri çayının üzərindəki körpüdə yerləşdik. Təbii ki, buna hazırlıq aparılmışdır və bəzi səylərə baxmayaraq, oradan artıq heç yerə getmədik. Beləliklə, Qarabağa qanunsuz silahların, sursatların, minaların və canlı qüvvənin daşınması və göndərilməsi artıq mümkünsüz olmuşdu".
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməsini heç cür qəbul edə bilməyən qərəzli Qərb dairələri isə həmin zaman Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasını fərqli və məkrli şəkildə dünyaya tirajlayırdılar. Onlar əsassız ittihamlar səsləndirir, gülünc bəyanatlar verirdilər. Bu anti-Azərbaycan təbliğatın başında da Cənubi Qafqazda sülh istəməyən Fransa dayanırdı. Lakin Avropada yuvalanmış antiazərbaycançı qüvvələrin uydurduqlarının əksinə, Laçın yolu ilə yalnız Qarabağa qanunsuz silah-sursatların, silahlı qüvvələrin daşınması mümkünsüz olmuşdu. Humanitar gediş-gəliş üçün heç bir maneə yox idi.
2023-cü il iyulun 6-da Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın Laçında Azərbaycana məxsus sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin aradan qaldırılması ilə bağlı tələbini yekdilliklə rədd etdi. BƏM-in bu qərarı Azərbaycanın separatizm üzərində qəti qələbəsinin beynəlxalq hüquqla təsdiqlənməsi kimi böyük əhəmiyyətə malik oldu.
Azərbaycanın tarixi ədalətin, beynəlxalq hüququn bərqərar olması üçün nümayiş etdirdiyi qərarlı və israrlı mövqeyi nəticəsində Laçın yolunda sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradıldı. Bundan cəmi 5 ay keçdikdən sonra - 2023-cü il sentyabrın 19-20-də keçirilən 23 saatlıq antiterror tədbirləri sayəsində isə Qarabağda quldur yuvası tamamilə dağıdıldı, Azərbaycan bayrağı Xankəndidə qürurla dalğalandırıldı.
Beləliklə, Azərbaycan xalqının onilliklərin o üzündən milli maraqlarının təmini istiqamətində çıxdığı və torpaqlarının işğaldan azad edilməsindən, ərazi bütövlüyünün bərpasından keçərək suverenliyinə uzanan haqq yolu məntiqi zirvəsinə çatdırıldı.
Yasəmən MUSAYEVA,
"Azərbaycan"
