30 Noyabr 2021 00:48
1471
Elm və texnika
A- A+
Yerin ilk modeli

Yerin ilk modeli

 

Yuvarlaq dünyanın üzərinə köçürüldüyü maket olan qlobus ilk dəfə meydana çıxdığı vaxt insanlara planetlə bağlı qaranlıq qalan bir sıra məqamları aydınlaşdırmışdı. Bu prosesə səbəb olan dünyanın ilk qlobusunun adı “Erdapfel” idi. Ən qədim qlobus statusunu daşıyan yerin bu kiçik modeli 1492-ci ilə və Martin Behaimə aiddir.

Tanınmış coğrafiyaçı alim Portuqaliya və Afrikanın qərb sahillərinə səyahət etdikdən sonra doğma Nürnberqə qayıdır və burada şəhər şurasına qlobus hazırlamağı təklif etmişdi. Əslində, o, heç bir köməksiz də layihəni həyata keçirə bilərdi, lakin bu yolda ona peşəkarlar lazım idi. “Erdapfel”in konstruksiyası bugünkü qlobuslardan bir qədər zərifdir. O, gil topun ətrafında əmələ gələn və sonradan bərkimiş kətan zolaqlardan hazırlanıb. Yarımkürələr isə taxta çərçivə ətrafında birləşdirilib.

Yuvarlaq topun üzərinə dünyanı yerləşdirmək üçün illüstrasiya işlərini rəssam Hans Storch ilə Georg Glockendon görüblər. 2000-ə yaxın yer adlarının əlavə edilməsinə dair kartoqrafik məlumatları Behaim verib. O, bunun üçün Ptolemeyin coğrafiya  tarixindən tutmuş Marko Polonun kəşfiyyatlarına qədər bir sıra mənbələrdən olan materiallara əsaslanmışdı. Qlobusda miniatür obyekt və fiqur formasında kiçik illüstrativ detallardan istifadə edilib. Bunlara bayraqlar, heyvanlar, qayıqlar və s. aiddir.

Modeldəki coğrafi obyektlərin yerləşdirilməsi günümüzün standartlarına görə  qeyri-dəqiqdir. Belə ki, Amerika hələ kəşf olunmadığı üçün burada təsvir edilməmişdi. Avropa və Asiya qitələri arasında isə okean və mifik ada olan Saint Brendan yer alır. Məlumdur ki, bu ada ümumiyyətlə yer üzündə heç zaman mövcud olmayıb. Yaponiya isə olduqca nəhəngdir və indiki mövqeyindən kənardadır.

Qlobus hazır olduqdan sonra Nürnberq şəhər şurasına verilsə də, sonradan Behaimin ailəsinə qaytarılıb. Kürəyə laqeyd yanaşan ailə onu anbarda tozlandırıb. Nəhayət, qlobus 20-ci əsrin əvvəllərində Nürnberqdəki Alman Milli Muzeyinə borc kimi verilib. Belə bir mühüm əşyanın ölkədə qalmalı olduğunu düşünən Adolf Hitler onu muzey üçün satın alıb. O vaxtdan bəri Behaimin qlobusu olan “Erdapfel” kartoqrafiyanın ilk yuvarlaq nümunəsi kimi bu muzeydə yaşamağa davam edir.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

Kiçik addımlar, böyük nəticələr

08:20
16 Dekabr

Enerji, əməkdaşlıq və dəhliz diplomatiyası

08:15
16 Dekabr

Azərbaycan bölgəni əməkdaşlıq ünvanına çevirir

08:10
16 Dekabr

Azərbaycan vətəndaşları heç bir fövqəladə hadisənin qarşısında tək deyillər

08:05
16 Dekabr

Tarixdə ilk dəfə

08:00
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə etimad məsələsinin həll edilməsi hüququnun əlavə təminatları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə

02:25
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Anqola Respublikası Hökuməti arasında diplomatik və xidməti pasport sahiblərinin vizadan qarşılıqlı azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:25
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Dominikan Respublikası Hökuməti arasında diplomatik və xidməti/rəsmi pasport sahiblərinin viza tələbindən azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:24
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Moldova Respublikası Hökuməti arasında məxfi məlumatın mübadiləsi və qarşılıqlı mühafizəsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:24
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Maldiv Respublikası Hökuməti arasında ümumvətəndaş pasport sahiblərinin viza tələbindən qarşılıqlı azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:23
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Cibuti Respublikası Hökuməti arasında diplomatik və xidməti pasport sahiblərinin viza tələblərindən azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:23
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Bəhreyn Krallığı Hökuməti arasında diplomatik passport sahiblərinin viza tələblərindən azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:22
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Surinam Respublikası Hökuməti arasında diplomatik və xidməti pasport sahiblərinin viza tələbindən azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:21
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Qvineya-Bisau Respublikası Hökuməti arasında diplomatik, xidməti və xüsusi pasport sahiblərinin vizadan qarşılıqlı azad edilməsi haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:21
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi ilə Qazaxıstan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:21
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Əlcəzair Xalq Demokratik Respublikası Hökuməti arasında ticarət, iqtisadi, elmi və texniki əməkdaşlıq üzrə Birgə Komissiyanın yaradılması haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:20
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Qazaxıstan Respublikası Hökuməti arasında energetika sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:20
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Qazaxıstan Respublikası Hökuməti arasında sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş"in təsdiq edilməsi barədə

02:19
16 Dekabr

"Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi ilə Qazaxıstan Respublikasının Strateji Planlaşdırma və İslahatlar Agentliyi arasında statistika sahəsində əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu"nun təsdiq edilməsi barədə

02:19
16 Dekabr

İdxal-ixrac, tranzit, nəqliyyat və logistika üzrə fəaliyyətin rəqəmsallaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında

02:18
16 Dekabr

20 yaşınadək kişilər arasında futbol üzrə dünya çempionatının 2027-ci ildə Azərbaycanda keçirilməsi ilə əlaqədar Təşkilat Komitəsinin yaradılması haqqında

02:17
16 Dekabr

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

TƏQVİM / ARXİV

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!