Layihələr gerçəkləşir, tədbirlər davam edir
Bu günlərdə Türkiyənin İstanbul şəhərində "Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə-Bolqarıstan Yaşıl Enerji Dəhlizi" layihəsinin müzakirəsinə dair növbəti iclasın keçirilməsi ölkəmizin bərpaolunan enerji hədəflərinə doğru inamla addımladığının daha bir göstəricisidir.
Həmin tədbirdə Azərbaycanı təmsil edən nümayəndə heyətinin rəhbəri, energetika nazirinin müavini Orxan Zeynalov çıxışında ölkəmizin enerji keçidi sahəsində mövcud strategiyası, bərpaolunan enerji potensialı və "yaşıl enerji"nin ixracı istiqamətində atılan addımlar barədə məlumat verib. Azərbaycanda "yaşıl enerji" zonalarının yaradılması və Xəzər dənizində külək enerjisi potensialının reallaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən layihələrdən, həmçinin ölkəmizi Avropa ilə birləşdirəcək "yaşıl enerji" dəhlizlərindən bəhs edib. Tədbirə "Azərenerji" ASC-nin nümayəndələri də qatılıblar.
Məlumdur ki, "yaşıl enerji" növlərinin yaradılması və "yaşıl enerji"nin dünya bazarlarına nəqli Azərbaycanın enerji siyasətinin prioritetidir. Ölkəmiz elektrik enerjisi istehsalının qoyuluş gücündə bərpaolunan enerji mənbələrinin payının 2030-cu ilə qədər 30 faizə çatdırılmasını hədəfləyir.
Keçən il noyabrın 12-də COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimindəki nitqində Prezident İlham Əliyev bir daha xatırlatmışdır ki, bərpaolunan enerjidə texniki potensialımız quruda 135 giqavat və dənizdə 157 giqavat təşkil edir. 2023-cü ildə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin "Masdar" şirkətinin tikdiyi 230 meqavatlıq "Qaradağ" Günəş-Elektrik Stansiyası istifadəyə verilmişdir. Səudiyyə Ərəbistanının "ACWA Power" şirkəti isə hazırda 240 meqavatlıq külək enerjisi stansiyasını tikir. COP29 çərçivəsində Birləşmiş Krallığın BP şirkəti ilə 240 meqavatlıq günəş-elektrik stansiyasının dörd il əvvəl erməni işğalından azad edilmiş Cəbrayıl rayonunda təməli qoyulmuşdur.
2030-cu ilə qədər ölkəmizdə təxminən 6 giqavatlıq günəş, külək və hidroenerji stansiyalarının tikilməsi planlaşdırılır. Lakin bu, planlarımızın hamısı deyil, çünki 10 giqavatlıq bərpaolunan enerji layihələri üzrə müqavilələr və anlaşma memorandumları imzalanıb.
Təqdirəlayiq haldır ki, bərpaolunan enerji layihələri getdikcə rayonlarımızı da əhatə edir. 2024-cü il iyunun 4-də "Bakı-Ekspo" Mərkəzində Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində keçirilən 29-cu Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz və 12-ci Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji sərgilərinin açılışı zamanı Prezident İlham Əliyev və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin sənaye və yüksək texnologiyalar naziri Sultan Əhməd Əl-Cabir Neftçala, Biləsuvar günəş-elektrik stansiyalarının və Abşeron-Qaradağ Külək-Elektrik Stansiyasının təməlini qoydular.
Ölkəmiz istehsal edəcəyi "yaşıl enerji"nin böyük hissəsini ixraca yönəltməyi planlaşdırır. Bu məqsədlə də "Xəzər-Qara dəniz-Avropa", "Azərbaycan-Türkiyə-Avropa", "Mərkəzi Asiya-Azərbaycan-Avropa" kimi "yaşıl enerji" dəhlizlərinin yaradılması ilə bağlı tədbirlər davam edir. Azərbaycan və Türkiyə arasında həyata keçirilməsi planlaşdırılan "yaşıl enerji" dəhlizi iki qardaş ölkənin əməkdaşlığının yeni mərhələsidir. Bu əməkdaşlıq regionda və Avropa qitəsində enerji təchizatının sabitliyini dəstəkləyən bir addımdır. Türkiyə və Azərbaycan enerji infrastrukturlarının inteqrasiyasını başa çatdırmaq və enerji ixracını xüsusilə Naxçıvan vasitəsilə həyata keçirmək üzərində işləyirlər.
Bu günlərdə İstanbulda keçirilmiş iclasda isə dörd ölkə arasında elektrik enerjisi mübadiləsinin genişləndirilməsi imkanlarına və layihə üzrə müqavilə-hüquq bazasının formalaşdırılması məqsədilə hazırlanmış "Azərbaycan Respublikasının Energetika Nazirliyi, Gürcüstanın İqtisadiyyat və Davamlı İnkişaf Nazirliyi, Türkiyə Respublikasının Energetika və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və Bolqarıstan Respublikasının Energetika Nazirliyi arasında "yaşıl enerji"nin ötürülməsi sahəsində əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu"nun layihəsi müzakirə edilib və sənədin mətni razılaşdırılıb.
Nümayəndə heyətimiz sözügedən səfər çərçivəsində Türkiyənin energetika və təbii sərvətlər nazirinin müavini Zafer Demircan ilə Azərbaycan və Türkiyə arasında "yaşıl enerji" dəhlizinin yaradılması məsələsinin müzakirəsinə həsr olunmuş geniştərkibli görüş keçirib. Görüşdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında "yaşıl enerji" zonasının inkişafına dair Konsepsiya və Tədbirlər Planının hazırlanması istiqamətində görülən işlər haqqında məlumat verilib. BCG məsləhətçi şirkətinin ekspertləri, "Azərenerji" ASC-nin və Türkiyənin TEİAS şirkətinin nümayəndələrinin də iştirakı ilə "yaşıl enerji"nin ixracını dəstəkləyəcək infrastruktur layihələrinin texniki və iqtisadi əsaslandırılmasından irəli gələn məsələlər müzakirə olunub.
Deməli, yaxın gələcəkdə Azərbaycandan başlanan "yaşıl enerji" dəhlizləri də təkcə regionun deyil, həmçinin Avropanın enerji təhlükəsizliyinə dəstək verəcək.
Flora SADIQLI,
"Azərbaycan"
