UNICEF-in noyabrın 20-də Ümumdünya Uşaqlar Günü ilə bağlı dərc etdiyi hesabatına görə, aşağı və orta gəlirli ölkələrdə hər beş uşaqdan azı biri və ya 417 milyonu sağlamlıq, inkişafı və rifah üçün vacib olan şəraitdən məhrumdur.
AZƏRTAC xəbər verir ki, “Dünya uşaqlarının vəziyyəti - 2025: Uşaq yoxsulluğuna son qoymaq ortaq imperativdir” adlı sənəddə altı kateqoriya üzrə məhrumiyyətlər sadalanır, habelə çoxölçülü yoxsulluğun genişliyini qiymətləndirmək üçün 130-dan çox aşağı və orta gəlirli ölkədən məlumatlar təqdim edilir. Bu kateqoriyalar təhsil, səhiyyə, mənzil, qidalanma, sanitariya və sudur. Təhlil göstərir ki, 118 milyon uşaq üç və ya daha çox məhrumiyyət şəraitində yaşayır və 17 milyon azyaşlı dörd və ya daha çox kateqoriyaya aiddir.
“Yoxsulluq içində böyüyən, yaxşı qidalanma, düzgün sanitariya və sığınacaqdan məhrum olan uşaqlar sağlamlıqları və inkişafı üçün dağıdıcı nəticələrlə üzləşirlər”, -deyə UNICEF-in icraçı direktoru Ketrin Rassel bildirib. O əlavə edib: “Bu, belə olmamalıdır. Hökumətlər effektiv siyasətlər tətbiq etməklə uşaq yoxsulluğuna son qoymağı öhdələrinə götürdükdə, uşaqlar üçün imkanlar dünyası açıla bilər”.
Uşaqlar arasında çoxölçülü yoxsulluğun ən yüksək səviyyəsi Saharaaltı Afrika və Cənubi Asiyada cəmləşib. Məsələn, Çadda uşaqların 64 faizi iki və ya daha çox ağır məhrumiyyətlə, 25 faizdən bir qədər az hissəsi isə üç və ya daha çox ağır şərtlərlə üzləşir.
Sanitariya ən geniş yayılmış ağır məhrumiyyətdir və aşağı gəlirli ölkələrdə uşaqların 65 faizi, aşağı-orta gəlirli ölkələrdə 26 faizi və yuxarı-orta gəlirli ölkələrdə 11 faizinin tualetə çıxışı yoxdur. Adekvat sanitariya şəraitinin olmaması uşaqların xəstəliklərə məruz qalmasına səbəb olur.
Aşağı və orta gəlirli ölkələrdə bir və ya daha çox ağır məhrumiyyətlə üzləşən uşaqların payı 2013-cü ildəki 51 faizdən 2023-cü ildə 41 faizə düşüb ki, bu da əsasən milli siyasətlərdə, habelə iqtisadi planlaşdırmada uşaq hüquqlarına üstünlük verilməsi ilə bağlıdır. Lakin irəliləyiş ləngiyir. Münaqişələr, iqlim və ətraf mühit böhranları, demoqrafik dəyişikliklər, artan milli borc, həmçinin genişlənən texnoloji uçurumlar yoxsulluğu daha da artırır. Eyni zamanda, Rəsmi İnkişaf Yardımı (ODA) üçün görünməmiş azalmalar aşağı və orta gəlirli ölkələrdə uşaq məhrumiyyətini daha da dərinləşdirmək riskini daşıyır.
Lakin uşaq yoxsulluğunun aradan qaldırılması istiqamətində irəliləyiş mümkündür. Məsələn, Tanzaniya 2000-2023-cü illər arasında çoxölçülü uşaq yoxsulluğunda 46 faiz bəndi azalmaya nail olub ki, bu da qismən hökumətin nağd şəkildə qrantları və yoxsul ailələrə öz maliyyə qərarlarını qəbul etmək səlahiyyətlərinin verilməsi sayəsində mümkün olub. Banqladeşdə təhsil və elektrik enerjisinə çıxışı artıran, mənzil keyfiyyətini yaxşılaşdıran təşəbbüslər sayəsində uşaq yoxsulluğu eyni dövrdə 32 faiz bəndi azalıb.
UNICEF varlı ölkələri, iri transmilli şirkətləri və xeyriyyə təşkilatlarını Afrika və Asiyada yoxsul uşaqlar üçün fondlar yaratmağa, onlara maliyyə dəstəyi göstərməyə çağırıb.
