Rəsədxana 2025-ci ilin Meteor seli təqvimini açıqlayıb

Elm və Təhsil Nazirliyi N.Tusi adına Şamaxi Astrofizika Rəsədxanası 2025-ci ilin Meteor seli təqvimini təqdim edib.

Bu barədə AZƏRTAC-a rəsədxanadan məlumat verilib.

Meteorlar parçalanmış kometlərin qalıqlarıdırlar və kometin orbiti boyunca topa şəklində hərəkət edir. Beynəlxalq Astronomiya Birliyi tərəfindən 900-dən çox meteor seli qeydə alınıb. Meteoridlər Yer atmosferini kəsib keçərək meteor yağışlarını yaradır. Onların səmada peyda olduğu nöqtəyə radiant deyilir və bəzi periodik meteor yağışları həmin radianta uyğun gələn bürclərin adı ilə adlandırılıb. Periodik olaraq eyni vaxtda müşahidə olunan bu meteor yağışlarının 2025-ci il üçün müşahidə olunma ardıcıllığı təqdim edilir.

Kvadrantidlər (26 dekabr - 16 yanvar) – Meteor yağışının piki yanvarın 3-də gözlənilir. Bu meteor yağışı zamanı saatda 80-dək meteor görmək mümkün olacaq. Ay diskinin cəmi 11 faizi işıqlanacaq və pik saatınadək batacaq. Hesab olunur ki, kvadrantidlər 2003-cü ildə kəşf olunmuş 2003EH1 asteroidinin qalıqlarıdır.

Liridlər (15-30 aprel) – Meteor yağışının piki aprelin 22-nə proqnozlaşdırılır. Bu meteor yağışı zamanı saatda 18-dək meteor görmək mümkün olacaq. Ay diskinin 40 faizi işıqlanmış olsa da, gecənin ikinci yarısından sonra görünəcək. Liridlər C/1861 G1 Thetcer kometi ilə assosiasiya olunur.

Eta Akvaridlər (20 aprel-21 may)– Meteor yağışının piki mayın 5-6-da gözlənilir. Bu meteor yağışı zamanı saatda təxminən 50 meteor görmək mümkün olacaq. Ay müşahidələrə mane olmayacaq. Eta Akvaridlər Orionidlər kimi Halley kometinin qalıqlarından formalaşıb.

Delta Akvaridlər (18 iyul-12 avqust)– Meteor yağışının piki iyulun 29-30-na uyğun gəlir. Bir saatda təxminən 25-dək meteor görmək mümkündür. Meteor yağışının 96P/Maçholz kometinin qalıqları olduğu hesab olunur. Bu meteor yağışı Şimal yarımkürəsində müşahidə olunmur.

Perseidlər (17 iyul-24 avqust)– Meteor yağışının piki avqustun 12-13-nə uyğun gəlir. Bu meteor yağışı zamanı saatda 100-dək meteor görmək mümkündür. Ay radianta çox yaxın olduğu üçün müşahidələrə mane olacaq. Perseidlər 109P/Svift–Tatl kometi olə assosiasiya olunur.

Drakonidlər (6-10 oktyabr) – Meteor yağışının piki oktyabrın 8-9-na uyğun gəlir. Bu meteor yağışı zaman saatda təxminən 5 meteor görmək mümkün olacaq. Bədrlənmiş Ay meteor yağışının radiantına yaxın olduğundan, onun işığı müşahidələrə mane olacaq. Drakonidlər 21/P Cakobini-Zinner kometi ilə assosiasiya olunur.

Orionidlər (2 oktyabr-7 noyabr) – Meteor yağışının piki oktyabrın 21-22-də gözlənilir. Bu meteor yağışı zamanı saatda təxminən 20 meteor görmək mümkündür. Ay diski cəmi 2 faiz işıqlanmış olacaq. Orinoidlər də 1P/Halley kometi ilə assosiasiya olunur.

Leonidlər (6-30 noyabr) – Meteor yağışının piki noyabrda 17-18-də gözlənilir. Bu meteor yağışı zamanı saatda təxminən 10 meteor görmək mümkündür. Ay diskinin cəmi 9 faizi işıqlanmış olacaq. Leonidlər 33 illik tsiklə malikdir. Bu zaman intensiv meteor seli müşahidə olunur. Leonidlər 55P/Tempel-Tatl kometinin qalıqları hesab olunur.

Geminidlər (4-20 dekabr) – Meteor yağışının piki dekabrın 13-14-də gözlənilir.Bu meteor yağışı zamanı saatda 150-dək meteor görmək mümkündür. Ay diski 39 faiz işıqlanacaq və radiant yaxınlığında olacaq. Meteor yağışı 3200 Faeton asteroidi ilə assosiasiya olunur.

Ursidlər (17-26 dekabr) – Meteor yağışının piki dekabrın 22-23-nə uyğun gəlir. Bu meteor yağışı zaman saatda 10-dək meteor görmək mümkündür. Ay diski cəmi 3 faiz işıqlansa da radianta yaxın olacaq və zəif meteorlar Ayın işığının fonunda itəcək. Ursidlər 8P/Tatl kometi ilə assosiasiya olunur.