Yüz doxsan üç ölkə istixana qazları tullantılarının monitorinqi üzrə qlobal mexanizminin yaradılmasını yekdilliklə təsdiq ediblər. AZƏRTAC BMT-nin Xəbərlər xidmətinə istinadla xəbər verir ki, bu barədə Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı (ÜMT) bildirib.
Tarixi qərar onunla bağlı qəbul olunub ki, istini özündə saxlayan istixana qazlarının konsentrasiyası rekord səviyyəyə çatıb. Bu, son 800 min ilin hər hansı dövründən daha yüksəkdir”.
İstixana qazları tullantılarının izlənilməsi üzrə yeni qlobal mexanizm Yerdən və kosmosdan alınan müşahidə məlumatlarını modelləşdirmə ilə birləşdirəcək. Ekspertlər hesab edirlər ki, bu cür yanaşma baş verənlərin daha dolğun mənzərəsini çəkməyə imkan verəcək. Layihənin həyata keçirilməsi zaman havanın proqnozlaşdırılmasında ÜMT-nin beynəlxalq əməkdaşlığın koordinasiyası sahəsindəki təcrübəsindən istifadə olunacaq.
ÜMT nümayəndələri qeyd edirlər ki, İqlim üzrə Paris sazişinin dəstəklənməsi çərçivəsində həyata keçirilən məlumat mübadiləsi “azad və məhdudiyyətsiz” olacaq.
ÜMT-nin məlumatına əsasən, 1990-2021-ci illər ərzində əsas istixana qazları olan karbon qazı, metan və azot oksidinin iqlimə təsiri təxminən 50 faiz artıb. “Tədqiqatların nəticələrinə görə, istixana qazlarının konsentrasiyası rekord səviyyədədir”, – deyə ÜMT-nin baş katibi Petteri Taalas bildirib. O əlavə edib ki, 2020-2021-ci illərdə karbon qazının səviyyəsinin artması son onilliyin orta artım templəri ilə müqayisədə daha yüksək olub, metan isə ölçmələr başlayandan bəri ən yüksək illik sıçrayış nümayiş etdirib”.
“Qeyri-müəyyənlik, xüsusilə də okean dövrəsi, qurunun biosferası və daimi donuşluq ərazilərinə gəldikdə, hələ də mövcuddur. Buna görə də biz birləşdirilmiş sistem çərçivəsində istixana qazları tullantılarını izləməliyik ki, təbii mənbələri və uducuları həm onların hazırda fəaliyyət göstərdiyi, həm də iqlim dəyişikliyi nəticəsində necə dəyişəcəkləri tərzdə nəzərə almağa imkanımız olsun. Bu məlumat İqlim üzrə Paris sazişinin reallaşdırılması üçün vacibdir”, -deyə Taalas qeyd edib.
ÜMT-nin infrastruktur üzrə direktor müavini Lars Peter Riyşoyqaard BMT-nin İqlim dəyişməsi nəticələrinin yumşaldılması problemi üzrə meteorologiya agentliyinin qərarını “tarixi addım” adlandırıb. “Hamı üçün açıq olan və ÜMT-nin azad və məhdudiyyətsiz məlumat mübadiləsi üzrə siyasətinə uyğun fəaliyyət göstərən beynəlxalq səviyyədə koordinasiya olunan istixana qazlarının qlobal monitorinqi BMT-nin İqlim Dəyişməsi üzrə Çərçivə Konvensiyası (BMT-nin İqlim Dəyişməsi barədə Konvensiyanın Katibliyi) tərəfdaşlarına istixana qazlarının axınları barədə dəyərli, vaxtında və etibarlı məlumatı təqdim edəcək, bu da iqlim dəyişməsi nəticələrinin yumşaldılması üzrə onların səylərində yardım olacaq”, – deyə o əlavə edib.
