30 illik həsrətə son qoyulur
Hər dəfə insanlarımızın doğma yurdlarına döndüklərini eşidəndə özümüzdən asılı olmayaraq kövrək hisslər keçiririk. Neçə illər idi ki, onlar el-obalarından didərgin düşmüşdülər. Geri dönəcəkləri günü intizarla, həsrətlə gözləyirdilər.
Evlərindən, kənd-kəsəklərindən erməni işğalçılarının güllə yağışı altında çıxmış bu insanların bəziləri düşmən əlinə keçməmək üçün qurulu ev-eşiklərini qoyub canlarını güclə götürüb qaça bilmişdilər. Bəziləri isə evinin qapısını tələm-tələsik qıfıllayıb bir gün qayıtmaq ümidi ilə açarlarını özü ilə götürmüşdü. Bu dəhşətli, ağrı-acılarla dolu olan günlərdə tale onların alnına köçkün adı yazmışdı.
Uzun illər idi gözləyirdilər ki, günlərin birində onların qapılarını torpaqların azad olunduğu xəbəri döyəcək. Yaşayışları dövlət tərəfindən nə qədər asanlaşdırılsa da, hər cür şəraiti olan yeni ev və mənzillərlə təmin olunsalar da, hamısının fikri doğma yurdlarında qalmışdı. Ciblərində gəzdirdikləri paslanmış açarlari ilə evlərinin qıfıllarını açmaq, doğulduqları həyətə qayıtmaq arzusu ilə yaşayırdılar. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Ordusunun zabit və əsgərlərinin erməniləri məğlubiyyətə uğradacağı, torpaqları işğaldan azad edəcəyi günü beləcə səbirsizliklə gözləyirdilər.
Şükürlər olsun ki, həmin o gün gəldi, qələbə xəbəri hamı kimi onların da qapısını döydü. 27 sentyabr 2020-ci ildə erməni təxribatı nəticəsində Vətən müharibəsi başladı. Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçuları 44 gün ərzində Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Ermənistan ordusunu darmadağın etdi. 30 ilə yaxın işğalda qalmış torpaqlar ermənilərdən azad olundu. Qələbə xəbəri ildırım surəti ilə hər tərəfə yayıldı. Bu xəbərə bəlkə də ən çox sevinən məcburi köçkünlər oldu. Çünki böyük zəfər onları yurda qaytaracaqdı. Bu şad xəbərdən sanki onların illərdən bəri ciblərində gəzdirdikləri açarlarının pası da töküldü. Gözlər güldü, könüllər açıldı. Zəfər xəbəri hamının ürəyindən həsrəti, nisgili sildi.
İkinci Qarabağ müharibəsi Azərbaycanın qələbəsi ilə başa çatandan sonra Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında işğaldan azad olunmuş ərazilərdə böyük quruculuq işləri başladı. Qısa müddət ərzində geniş yollar çəkildi, Zəngilanda, Füzulidə beynəlxalq aeroport tikilib istifadəyə verildi. İnsanların geri dönməsi üçün evlər inşa olundu, qəsəbələr, kəndlər salındı. Artıq el Zəngilana, Laçına, Füzuliyə dönür. İnsanlar doğma ocaqlarına Müzəffər Ali Baş Komandana dərin minnətdarlıq hissləri ilə qayıdırlar. Bu günlər yurd həsrətlərinə son qoyulmuş adamlar həyatlarının ən xoş, ən gözəl anlarını yaşayırlar. Zəngilan rayonunun Ağalı kəndinə, doğma el-obasına qayıtmış keçmiş qaçqınlarla söhbət edərkən bir daha bunun şahidi olduq.
İşğaldan əvvəl kənddəki məktəbin direktoru olmuş Seyfəddin Səmədov söhbət zamanı dedi ki, 1953-cü ildə bu torpaqda doğulmuşdur: "Azərbaycan Pedoqoji Universitetinin Riyaziyyat fakültəsini bitirmişdim. Taleyimə düşən ömrümü yaşayırdım. Amma ermənilər bizi doğma ocaqlarımızda yaşamağa qoymadılar. 1993-cü ilin oktyabr ayında doğma ocaqlarımızdan didərgin düşdük. Torpaqlarımızı itirsək də, yurda olan sevgimizi itirmədik. 30 il ərzində yurd həsrəti çəkə-çəkə ağrı-acılarla dolu köçkünlük həyatı yaşadıq. 27 sentyabr 2020-ci ildə erməni təxribatı nəticəsində başlanan Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusu Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında düşmənə qalib gəldi, ərazilərimizi işğaldan azad etdi. 28 oktyabr 1993-cü ildə qoynunda dünyaya göz açdığım Ağalı kəndindən qaçqın düşmüşdüm. Təsadüfə baxın ki, 30 ildən sonra məhz həmin gün doğma kəndimizə qayıtdıq. Çox şükürlər olsun ki, bu günü gördük. Yurdumuza sevinclə, qürurla qayıtmışıq. Bu səadəti bizə nəsib etdiyinə görə Ali Baş Komandana, Azərbaycan Ordusuna minnətdarıq. Torpaqlarımızın azadlığı uğrunda şəhid olanlara ürəkdən, qəlbdən deyirəm ki, haqqını bizə halal et, hər qarış torpaq uğrunda canından keçən Vətən oğlu. Haqqını halal et, övlad böyüdüb Vətən torpağına sipər edən, məğrur Azərbaycan qadını!"
Minayə Mahmudova da bizimlə kövrək hisslərlə danışdı: "Ağalıdan köçkün düşəndə 20 yaşım var idi. İndi 50 yaşın içindəyəm. Doğma ocaqlarımıza övladlarımla, nəvələrimlə qayıtmışam. Təəssüflər olsun ki, valideynlərim torpaq həsrətinin ağrısına dözməyib dünyalarını dəyişdilər. 2020-ci ildə ərazilərimiz işğaldan azad olunanda atam Məhəmməd sağ idi, xəstə yatırdı. Kəndimizin azad olunduğunu ona xəbər verəndə gözləri yaşardı, səsi titrədi. Əlini astaca döşəyinin altına aparıb bir topa açar çıxarıb mənə verərək dedi ki, qızım, bu, evimizin açarlarıdır, itirmə, yaxşı saxla. Kəndimizə qayıdanda ermənilərin evimizi yerlə bir etdiklərini gördüm. Amma açarları atmamışam. Onu valideynlərimdən yadigar kimi qoruyub saxlayıram. Artıq 30 illik həsrətə, nisgilə son qoyulub. Buna görə Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevə, Birinci xanım Mehriban Əliyevaya, torpaqlarımızı işğaldan qurtaran rəşadətli Azərbaycan Ordusuna, qəhrəman əsgər və zabitlərimizə minnətdarıq".
Yaxın vaxtlarda məcburi köçkünlərin doğma ocaqlarına köçlərinin yeni dalğası başlayacaq. Qubadlı, Cəbrayıl, Kəlbəcər, Xocalı, Ağdərə, Xankəndi, Şuşa, bir sözlə, işğaldan azad olunmuş bütün ərazilərimiz doğma sakinlərini öz qoynuna alacaq.
Vahid MƏHƏRRƏMOV,
"Azərbaycan"
