Bəzi qidalar yay aylarında orqanizm üçün təhlükəli ola bilər
Yay fəslində havaların isti keçməsi orqanizmdə bir sıra dəyişikliklərə səbəb olur. İsti havada orqanizm bədən temperaturunu sabit saxlamaq üçün tər ifrazını artırır ki, bu da nəticə etibarı ilə həm maye, həm də elektrolit (əritdikdə elektrik cərəyanı keçirən maddələr) itkisi yaradır.
Yayda qidalardan insanlara keçən virus xəstəliklərin sayında artım müşahidə olunur
AZƏRTAC yay aylarında orqanizm üçün təhlükəli ola biləcək qidalarla bağlı araşdırma aparıb. Mövzu ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti, qastroenteroloq Emin Məmmədov deyib: “Bütün mövsümlərdə sağlam və düzgün qidalanmaq şərtdir. Lakin xüsusilə yay aylarında qidaların hansı şərait və qaydada saxlanmasına diqqət etmək lazımdır. Çünki yay mövsümündə qida zəhərlənməsi, eyni zamanda qidalardan insanlara keçən virus xəstəliklərin sayında artım müşahidə olunur. Çəkilmiş ət, balıq, göbələk, süd məhsulları kimi bəzi qidalardan istifadə edərkən onun saxlanılma şəraitinə ciddi fikir verilməlidir”.
Qastroenteroloq bildirib ki, ümumiyyətlə normadan artıq yemək qəbulu orqanizm üçün zərərlidir. Yay aylarında qarışıq qidalanma yəni, yeməkdən sonra meyvə-tərəvəz, müxtəlif növ şirniyyatların istehlakı ciddi həzm pozuntuları ilə nəticələnir.
“Havaların isti keçməsi səbəbindən iştahasızlıq normaldır. Bu səbəbdən də yüngül həzm edilən qidalara üstünlük verilməli, qatıq, ayran, tərəvəz və bol zülallı qidalar istehlak olunmalıdır. Yay mövsümündə çəki itkisi təbii prosesdir. Patoloji çəki itkisi hər hansı xəstəliyin göstəricisi demək deyil. Bu sadəcə mövsümlə əlaqəlidir. Əsas məsələ yay mövsümündə maye balansının qorunmasıdır. Gün ərzində bol maye, eyni zamanda tərkibində su miqdarı çox olan qidaların (pomidor, xiyar, yemiş, qarpız) istehlakı məsləhət görülür”, - deyə E.Məmmədov əlavə edib.
İsti keçən yay aylarında meyvə və tərəvəzlərdən bol-bol istifadə edilməlidir
Həkim-terapevt Günel Fətəliyevanın sözlərinə görə, yay mövsümündə və havanın isti keçdiyi dövrlərdə duz və duzlu qidaları (şorbalar, kolbasa məhsulları, çipslər və digər) mümkün qədər azaltmaq lazımdır: “Bu cür qidalar bədəndə yüksək təzyiq və ödəm (bədəndə şişkinlik) yaratmaq xüsusiyyətinə malikdir. Ət və ət məhsullarını qızartmaq əvəzinə manqalda bişirməklə ya da soyutma halında qəbul edilə bilər. Salatlar hazırlanarkən mayonez, ketçup kimi yağlı sousların yerinə sirkə, limon suyu, bitki yağı istifadə edilməlidir. Un məmulatlarından hazırlanmış şirniyyatların əvəzinə dondurmalar, meyvə salatları və süddən hazırlanan şirniyyatlara üstünlük verilməlidir. Ümumiyyətlə, isti keçən yay aylarında meyvə və tərəvəzlərdən bol-bol istifadə edilməlidir”.
Həkim-terapevt qeyd edib ki, yay aylarında yağların və karbohidratların qəbulunu azaltmaq məsləhətdir: “Həddən çox kalorili qidalanma piy kütləsinin çoxalmasına, çəki artımına, həmçinin insanın halsız və əzgin olmasına gətirib çıxarır. Diabet xəstələrində hipoqlikemiyaya (qan şəkərinin ani düşməsi) çox rast gəlinir ki, bunun da qarşısını almaq məqsədilə yemək aralarında quru meyvələrdən, eyni zamanda ayrandan istifadə etmək uyğundur”.
G.Fətəliyev digər fəsillərlə müqayisədə yay mövsümündə, xüsusən də havanın isti keçdiyi günlərdə maye qəbulunu artırmağın mütləq olduğunu deyib: “Çünki hava isindikcə orqanizm bədən temperaturunu sabit saxlamağa çalışır. Bu zaman isə orqanizm tər ifrazını artırır və nəticədə bədəndə maye itkisi yaranır. Gün ərzində, təxminən 2,5-3 litr su qəbul edilməsi məsləhətdir. İlk seçim əlbəttə ki, sudur. Lakin tərlə həm də elektrolitlər itirildiyindən ayran və mineral sulara da üstünlük verilməlidir. Bununla yanaşı, bitki çayları və təzə çəkilmiş meyvə şirələri də içilə bilər. Çay və qəhvə isə isti və soyuq halda məsləhət deyil. Çünki bunlar qısa müddətə maye ehtiyacını ödəsə də, sonradan maye itkisinə səbəb olurlar. Bundan əlavə, yay mövsümündə qida zəhərlənmələri artdığından ərzaqların son istifadə tarixinə və saxlanma şəraitinə mütləq diqqət yetirilməlidir”.
Qəbul edilən zərərli yağların bitki mənşəli yağlarla əvəz olunması məqsədəuyğundur
Həkim-pediatr Zülfiyyə Qənbərova isə yayda saxlanılan pəhriz metodları haqda danışıb: “İsti havalarda insanların fiziki fəaliyyəti, eyni zamanda enerji xərcləri azalır. Bu səbəbdən yay aylarında pəhrizin kalori miqdarını azaltmaq məntiqlidir. Bunu isə qəbul edilən zərərli yağların bitki mənşəli yağlarla əvəz olunması hesabına etmək daha məqsədəuyğundur. Yayda pəhrizin əsasını təzə tərəvəz və göyərti təşkil etməlidir. Kahı, turşəng, gicitkən, şüyüd, cəfəri, reyhan minerallar, vitaminlər, pəhriz lifi və digər faydalı maddələrin layiqli mənbəyidir. Tərəvəzləri bişirmədən çiy yemək daha yaxşıdır. Yay pəhrizi üçün salat ideal yeməkdir, sadəcə onu mayonezlə deyil, evdə hazırlanmış qatıq, xama, bitki yağları və ya sitrus suyu ilə ədviyyat edin".
Həkim-pediatr qeyd edib ki, hər mövsümün özünəməxsus tərəvəz və meyvələrinin istehlakı daha çox tövsiyə edilir. Balqabaq, xiyar, pomidor, kələm, bibər və digər tərəvəzlər bədənin vitaminlərə, minerallara və antioksidantlara olan ehtiyacı ödəyir.
Pediatr duz qəbulunu məhdudlaşdırmağı da məsləhət görüb. Bildirib ki, bədəndəki maye ehtiyatını, hətta susuzluq hissi görünməzdən əvvəl, vaxtında doldurmağı məsləhət görürük. Optimal - hər saat yarım stəkan su içmək (gündə 2-2,5 litr) tövsiyə olunur.
"Gün ərzində maye ehtiyacını ilıq çaylar içməklə kompensasiya edin. Qurudulmuş meyvələrlə çaylar və təzə otlardan hazırlanmış bitki çayları faydalıdır. Susuzluğunuzu yatırmayan və orqanizm üçün faydadan daha çox ziyanı olan şəkərli qazlı içkilərdən imtina edin. Təbii vitaminlərin və antioksidantların ən yaxşı mənbəyi meyvə və giləmeyvədir. Səhərlər mövsümi giləmeyvə və meyvələr yeyin", - deyə Z.Qənbərova qeyd edib.
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
Viktor Orban: Avropa sülh siyasətini qəbul etməlidir
27 Iyul
Olimpiadada jurnalistləri daşıyan avtobus qəzaya düşüb
27 Iyul
AKAF-ın baş katibi: Parisdə yaxşı nəticə göstərəcəyimizə inanıram
27 Iyul
Paris-2024-də ilk medalçılar bəlli olub
27 Iyul
Paris-2024: Azərbaycanın daha bir cüdoçusu mübarizəni dayandırıb
27 Iyul
Rəssam dronun ilk əsəri nümayiş olunub
27 Iyul
Yeni buz forması kəşf edilib
27 Iyul
Yeni axtarış sistemi işə salınır
27 Iyul
Parlament seçkilər ilə əlaqədar 6 milyon 516 min 567 seçki bülleteni çap ediləcək
27 Iyul
Paris-2024: Azərbaycan atıcısı 24-cü yeri tutub
27 Iyul
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
ÇOX OXUNANLAR
Həqiqətə çağırış25 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/25/Clip_23jpg-1721862946.jpg)
Uzaqgörənlik24 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/24/1 copyjpg-1721771921.jpg)
Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səviyyədə tanınır23 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/23/Clip_2jpg-1721686526.jpg)
Azərbaycan Qlobal Cənubla Qlobal Şimal arasında təmasları gücləndirir YENİLƏNİB - 2 VİDEO...21 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/1721480194305007127_1200x630jpg-1721495783.jpg)
Avropanın Azərbaycana ehtiyacı artır20 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/20/Clipjpg-1721423683jpg-1721453251.jpg)
Bütün yollar Qarabağa aparır18 Iyul 2024
![](/uploads/img/posts/2024/07/18/Clip_8jpg-1721248442.jpg)
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!