Prezident
Səfərlər
Birinci vitse-prezident
Qəbullar
Fərmanlar
Sərəncamlar
Məktublar
Qanunlar
Tədbirlər
Əlaqə
Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., Mətbuat pr. 529-cu məhəllə, 4-cü mərtəbə
(+994 12) 539 49 20, 538-31-11
Düzgün qidalanma sağlamlığın əsas şərtlərindən biridir. Gündəlik ehtiyac olan mineral və vitaminləri qəbul etmək həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığa birbaşa təsir edir.
İnsanların bir qismi bütün ərzaq məhsullarının daxil olduğu ənənəvi qidalanmaya üstünlük verərkən, bir qisim də vegetarian qidalanma və onun növlərinə üz tutur. Heyvan və heyvan mənşəli qidalardan imtinanın bir çox səbəbi var. Bəzi insanlar ət və ət məhsullarından imtinanı heyvanlara tolerant münasibət kimi qiymətləndirsələr də, digərləri heyvan mənşəli qidaların müxtəlif xəstəliklərə səbəb olduğunu düşünürlər.
Bu, həqiqətən də, belədirmi? Vegetarian qidalanma nədir və onun növləri arasında fərqlər hanıslardır? Müxtəlif təbii qidalardan imtinanın sağlamlığa təsiri necədir? Bəs heyvan mənşəli qidalardan imtina etdikdə orqanizmin ehtiyac duyduğu müxtəlif yağları, amin turşularını, vitaminləri və mineralları hansı bitkilərdən əldə etmək olar?
Sümük əriməsi, unutqanlıq, xroniki yorğunluq
Mövzu ilə bağlı qəzetimizə danışan həkim-diyetoloq Tutu Zeynalovanın sözlərinə görə, vegeterianların hamısı heç də eyni qaydada qidalanmır: "Məsələn, Ovo vegeterianlar heyvan mənşəli qidalardan yalnız yumurtadan, Lakto vegeterianlar isə yalnız süddən istifadə edirlər. Lakto ovo vegeterianlar yumurta və süd məhsulları yesələr də, ət məhsulları yemirlər. Ən qatı vegeterianlar isə veqanlar hesab olunur. Onlar yalnız bitkilərlə qidalanır, hətta bal belə qəbul etmirlər. Heyvan mənşəli qidalardan imtina edənlərin çox az hissəsi veqanlardır. Onların 90 faizi Lakto ovo vegeterianlardır".
Vegetarian qidalanmanın individual seçim olduğunu qeyd edən həkim-diyetoloq buna müdaxilə edilməməsini tövsiyə edir: "Əgər bir şəxs veqan və ya vegeterian qidalanma tərzini seçəcəksə, əvvəlcə araşdırıb onlar haqqında ətraflı məlumat toplamalıdır ki, qarşıda bununla bağlı hansısa problemlə üzləşməsin. Yaxud hansı fəsildə hansı vitamin və mineralları qəbul etməlidir. Orqanizm vacib elementlərin bəzilərini bitkilərdən alsa da, onun tutumu bütün ehtiyacları tam ödəməyə kifayət etmir. Bu da vitamin və mineral defisitinə səbəb olur. Nəticədə immunitet zəifləyir, sümük əriməsi, unutqanlıq, diqqətsizlik, xroniki yorğunluq, yuxu rejiminin pozulması, saç tökülməsi, dəri quruması və sair kimi sağlamlıq problemləri yaranır. Veqanlar həm də D3 vitamini, omeqa-3 yağ turşuları, selen, yod və fol turşusu çatışmazlığından əziyyət çəkirlər".
Ətdəki dəmirlə paxlalılardakı dəmir eyni olmur
Bitkilər protein, lif və minerallar baxımından zəngin olsalar da, insan orqanizmini heyvan mənşəli qidalardan ala bildiyi zülallarla təmin etmirlər. Heyvan mənşəli qidalardan alınan yüksəkkeyfiyyətli protein bədəni əsas amin turşuları ilə təmin edir. Veqan pəhrizdə, xüsusilə balanslı protein mənbələrinə diqqət yetirilmədikdə, bu zaman amin turşularının bəzilərinin əskikliyi baş verə bilər. Bu da əzələ kütləsinin itirilməsinə və bərpa prosesinin gecikməsinə səbəb ola bilər.
Tutu Zeynalova deyib ki, qırmızı ət yemədikləri üçün vegeterianlarda B12 vitamini, dəmir, sink, maqnezium, kalsium və digər mikroelementlərin səviyyəsi aşağı olur: "Bu problemi həll etmək üçün qida rasionuna paxlalılar, bulqur, badımcan, göbələk, çərəzlər, küncüt, çörəkotu, çia və kətan toxumu əlavə edilməlidir. Bulqur lif baxımından olduqca zəngindir, eyni zamanda qlisemik indeksi aşağı, zülal dəyəri isə yüksək olan qidadır. B1, B6 vitaminləri ilə zəngindir, kalium və dəmirdən ibarətdir. Bulqur quru paxla fəsiləsindən olan bitkilərlə birlikdə qəbul edildikdə zülal keyfiyyəti artır. Lif, B vitamini və kaliumla zəngin olan badımcan isə ət əvəzinə istifadə edə biləcəyimiz tərəvəzdir".
100 qram göbələyin tərkibində təxminən 2-5 qram zülal, 4-6 qram karbohidrat və yalnız 0,3-1 qram yağ olduğunu bildirən həkim-diyetoloq onun ət yeməyən insanların sağlamlığını qoruyan əhəmiyyətli qida olduğunu vurğulayıb. Vegetarianlar üçün quru paxla fəsiləsindən olan lobya, noxud və mərci zülal, fol turşusu, dəmir, maqnezium və kalium mənbələri ilə zəngin olduğu üçün olduqca önəmlidir. Mütəxəssisin sözlərinə görə, ətdəki dəmirlə, paxlalılardaki dəmir eyni olmur. Belə ki, ətdən alınan dəmir orqanizm tərəfindən daha yaxşı mənimsənilir. Buna görə də yaranan vitamin defisitləri kənardan vitamin D, B12, maqnezium, dəmir, sink, kalium kimi qida əlavələri ilə bərpa edilməlidir. Bu qidalanma növlərini seçənlər, xüsusilə veqanlar hər 3 və ya 6 aydan bir qan analizləri verib çatışmayan vitamini kənardan qida əlavəsi olaraq qəbul etməlidirlər. Ancaq bu, mütləq mütəxəssis tövsiyəsi ilə həyata keçirilməlidir.
Ülkər XASPOLADOVA,
"Azərbaycan"
İstanbulda Azərbaycan və Ermənistan XİN başçılarının görüşü keçirilir
Müdafiə Nazirliyinin nümayəndə heyəti Türkiyəyə işgüzar səfər edib
Azərbaycan son 1 ildə valyuta ehtiyatlarını 13 %-ə yaxın artırıb
Xaçmazda ekoloji aksiya: İki ay ərzində 30 min ağac əkiləcək
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aparat rəhbəri Bərdədə vətəndaşları qəbul edib
Baydenin biabırçı mirası uzun illər ABŞ-ın üzərində damğa olacaq
50 vikinqin qalıqları tapıldı
Payız mövsümündə Balakəndə 3 min ağac əkiləcək
İtaliyada işçilər tətilə başladı
İnnovativ çoxrejimli robot təqdim edilib
Bayden Almaniyadadır: Prezidentlər arasında görüş olub
“Ferrari” ən güclü avtomobilini təqdim edib
Qatar fil sürüsü ilə toqquşdu
Azərbaycanın və Türkiyənin XİN rəhbərləri qlobal təhlükəsizlik problemlərini müzakirə ediblər
“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”: Biləsuvarda 10 min ağac əkiləcək
Almaniya parlamenti miqrasiya siyasətini sərtləşdirdi
Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Qaxda vətəndaşların müraciətlərini dinləyib
Azərbaycan energetiklərinin təltif edilməsi haqqında
Məlumatların ötürülməsi zamanı rekord sürətə nail olunub
Almaniya Ukraynaya raket göndərməyəcək
Gənclər Fondu ilk dəfə fiziki şəxslər və gənclər təşkilatları üçün qrant müsabiqəsinə start verir
Gözlərindəki tiri görməyənlər11 Oktyabr 2024
Tarixi əməkdaşlıq və müttəfiqlik10 Oktyabr 2024
İlham ƏLİYEV: "Artıq status-kvo deyilən məsələ və təmas xətti yoxdur"09 Oktyabr 2024
Milli Məclisdən ABŞ-yə etiraz09 Oktyabr 2024
Moskvada MDB Dövlət Başçıları Şurasının iclası keçirilib Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak edib YENİLƏNİB-408 Oktyabr 2024
Həqiqətlər və oyunbazlıqlar08 Oktyabr 2024
"Azərbaycan"-ın 1918-1920-ci illərdə dərc olunan nömrələrinin transliterasiyası
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!