Savadlılıq azadlıqları qorumaq və cəmiyyətin həyatında fəal iştirak etmək imkanlarını açan əsas insan hüquqları sırasında yer alır. Bu gün, sentyabrın 8-də dünya ictimaiyyəti Beynəlxalq Savadlılıq Gününü (ILD) qeyd edir. Bununla belə, irəliləyişlərə baxmayaraq, UNESCO-nun hesablamalarına görə, 2024-cü ilə qədər dünyada ən azı 739 milyon insan və uşaq hələ də savadsızdır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, 2025-ci ildə Beynəlxalq Savadlılıq Günü UNESCO tərəfindən rəsmi olaraq "Rəqəmsal erada savadlılığın təşviqi" mövzusunda qeyd olunur. Təşkilat texnologiyanın və süni intellektin üstünlük təşkil etdiyi bir dövrdə savadlılığın icmaları necə gücləndirə biləcəyini və rəqəmsal maneələri aradan qaldıracağını vurğulayır.
Savadlılığın daha ədalətli, dinc və davamlı dünyanı formalaşdırmaq gücünü qəbul edən UNESCO 26 oktyabr 1966-cı il tarixində keçirdiyi 14-cü Baş Konfransında Beynəlxalq Savadlılıq Gününü elan edib. O dövrdə dünya əhalisinin yarıdan çoxu savadsız idi, bu səbəbdən də savadsızlıq sosial mobillik və böyümənin qarşısındakı ən böyük maneələrdən biri kimi görülürdü. Bu əlamətdar gün 1967-ci ildən bəri hər il dünya səviyyəsində qeyd olunur.
Bu əlamətdar gün təqribən 60 il ərzində inkişafın qiymətləndirilməsi, problemlərin həlli və beynəlxalq fəaliyyətin təbliği üçün foruma çevrilib. O vaxtdan bəri savadlılıq dərəcələrində əhəmiyyətli bir irəliləyiş baş verib; hazırda dünya üzrə insanların 86 faizindən çoxu savadlıdır. Bununla belə, milyonlarla insan hələ də ibtidai təhsilə, xüsusən də qadınlara və təcrid olunmuş icmalarda məktəblərə çıxış əldə edə bilmir.
UNESCO qeyd edir ki, sadəcə oxumağı və yazmağı bacarmaqdan əlavə, savadlılıq sosial inkişaf, bərabərlik və imkanlara çıxış üçün vacibdir. Daha yaxşı sağlamlıq nəticələri, iqtisadi inkişaf və daha güclü demokratiyalar təhsilli vətəndaşlarla əlaqələndirilir. Təhsili təşviq etmək üçün hökumətlər, qeyri-hökumət təşkilatları, məktəblər və beynəlxalq təşkilatlar bu əlamətdar gündə seminarlar, savadlılıq aksiyaları, icma oxu tədbirləri və kampaniyalar keçirir.
Bu gün, həmçinin BMT-nin 2030-cu ilə qədər inklüziv və bərabər təhsilə universal çıxışı nəzərdə tutan 4-cü Dayanıqlı İnkişaf Məqsədinin (“Keyfiyyətli təhsil”) xatırladılması kimi xidmət edir. Bundan əlavə, mütaliəni əhəmiyyətli dərəcədə təşviq edən təşkilatlara və insanlara xüsusi şərait yaradılır.
2025-ci ildə Beynəlxalq Savadlılıq Günü bayram olmaqla yanaşı, hər kəsi təhsilin, biliyin və sözlərin öz taleyinə təsir etmək qabiliyyətinə malik olduğu bir cəmiyyət naminə səy göstərməyə təşviq edən fəaliyyətə çağırış rolunu oynayır.
jpg_1757317324.jpg)
